نفی آرمان گرایی و تعهدات اجتماعی با ایدئولوژی زدایی غیراصولی

به گزارش خبرنگار شبستان، نشست مطبوعاتی با موضوع سلسله درس گفتارهای بررسی ایدئولوژی های مدرن دوشنبه، 24 مهرماه با حضور مدیرعامل کانون اندیشه جوان، مدرس این دوره ها در محل سالن اجتماعات این کانون برگزار شد.

بنابراین گزارش، شهریار زرشناس، مدرس دوره درس گفتارهای بررسی ایدئولوژی های مدرن گفت: بحث شناخت ایدئولوژی هایی که در عالم مدرن پدید آمد و امروزه تقریباً در همه شئون زندگی ما حضور موثر دارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: ایدئولوژی های مدرن در زمان مواجهه ما با غرب مدرن از حدود 200 سال قبل به صورت تدریجی به بدنه اداری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ما وارد شد، به نحوی که حیطه های یاد شده بر مدار این ایدئولوژی ها استوار شد.

زرشناس با اشاره به ایدئولوژی ناسیونالیسم باستان گرا و تاثیر و حضور آن در حیطه های سیاست تاریخ نگاری و ادبیات دوره مشروطه بیان کرد: ایدئولوژی ناسیونالیسم باستانی گرا که در واقع دیسکاس کشور در دوره مشروطه بود در برهه های بعدی رژیم سیاسی را اصلاح کرده و از درون آن حکومت پهلوی تاسیس می شود و کشور بر مبنای همین ایدئولوژی شکل می گیرد. 

عدم شناخت ماهیت ایدئولوژی های مدرن

استاد دوره های بررسی ایدئولوژی مدرن با بیان اینکه به هر صورت ما تعریف و ماهیت هر کدام از این ایدئولوژی ها را به سادگی نشناخته ایم، تصریح کرد: متاسفانه از باب تحلیل و ارایه گفتمان در رابطه با این ایدئولوژی ها در سطح زبان فارسی کارهای تالیفی اندکی را داشته ایم و آنچه که تاکنون ارایه شده است بر آثار ترجمه ای استوار بوده است.

وی افزود: تصور می کنم حتی اگر از منظر ضدمدرن به این ایدئولوژی ها نگاه نداشته باشیم به هر نحو این رابطه محصول جامعه شرقی نبوده است اما با این حال بر جوامع شرقی و غربی مستولی شده است، پس باید آنها را شناخت. 

نفی مسئولیت ها در سایه ایدئولوژی زدایی

زرشناس ادامه داد: در سال های اخیر مباحث متعددی در باب ایدئولوژی مطرح شد و نگاه خاص نئولیبرال ها در فضای رشته های آکادمیک سیاسی و تا حدی اقتصادی در کشور ما حاکم گشت و همه این تصور را داشتند که باید موضعی در برابر این ایدئولوژی ها داشته باشند، اما مشکل اینجاست که ذیل همین ایدئولوژی زدایی هر نوع آرمان گرایی و تعهد و مسئولیت اجتماعی نسبت به دیگران نفی شده است.

وی ابراز کرد: اگر ما در جامعه مدرن زندگی می کنیم لاجرم اهل ایدئولوژی هستیم و اگر هم بر فرض مثال و به طور فردی در عالم دینی سیر می کنیم و ایدئولوژی نداریم حداقل آرمان داریم و نمی شود گفت انسان بدون باور باشد. هدف ما هم در این درس گفتارها این است که به نوعی نشان دهیم که خود نئولیبرالیسم هم یک ایدئولوژی است.

زرشناس با اشاره به سیر برپایی دوره درس گفتارهای بررسی ایدئولوژی های مدرن خاطرنشان کرد: این دوره ها در 30 جلسه ارایه می شود که طبق آن مفهوم و تعریف اولیه ایدئولوژی مورد بررسی قرار گرفته و همچنین در مقاطع بعدی از باب سیر تصور تاریخی به بررسی هر کدام از مکاتب می پردازیم.

بنابراین گزارش، در ادامه این نشست خبری نادعلی، مدیرعامل کانون اندیشه جوان با اشاره به چرایی برگزاری این درس گفتارها گفت: کانون اندیشه جوان دو منظر را برای راهبردهای اصلی خود ترسیم کرده است، که در وهله اول نقد گفتمان و فرهنگ مهاجم و دیگری نقد آن چه که مبتنی بر گفتمان انقلاب ما نیست را در دستور کار دارد که رویکرد اخیر بحث های سلبی را شامل می شود.

وی ادامه داد: در حوزه فعالیت های ایجابی به طور کلی فعالانه عمل نشده است، اما کانون به دنبال آن است که در این حوزه حضور پررنگ تری داشته باشد به نحوی که تمرکز ما در رابطه با این مساله بیشتر بر فعالیت در عرصه مجازی است. البته از آنجایی که این موارد در بستر اندیشه حرکت می کنند طبیعتاً باید همراه با تولید و بازتولید باشد که ما از این پدیده به آزاداندیشی یاد می کنیم.

نادعلی در ادامه به دوره جدید فعالیت های کانون اندیشه جوان اشاره کرد و افزود: سعی بر آن بوده تا آسیب شناسی در حوزه های مختلف فعالیت ها داشته باشیم، به نحوی که در دوره جدید فعالیت های موفق قبلی با ویرایش بهتر ارایه شده اند و خلاء های احتمالی از میان برداشته شد و کارهای جدیدتری را ارایه کردیم.

اتکای آزاداندیشی بر حضور موافقان و مخالفان

مدیرعامل کانون اندیشه جوان با اشاره به برگزاری دوره های بررسی ایدئولوژی های مدرن و چگونگی برگزاری آنها عنوان کرد: تاکید مدرس این دوره ها در حضور منتقدان و مخالفان در کنار موافقان آن بود، چرا که آزاداندیشی بر همین خصیصه استوار است، همچنین آزاداندیشی زمانی محقق می شود که جلسات مناظرات تعدد داشته باشند و فرهنگ سازی برای آنها صورت پذیرد.

وی ابراز کرد: تمرکز ما در رابطه با فعالیت های کانون اندیشه جوان از تولید کتاب حضور در فضای مجازی و همچنین برپایی درس گفتارهایی نظیر آن چیزی است که در حال حاضر در مورد آن به بحث می پردازیم و در واقع هدف ما از برگزاری این درس گفتارها جذب قشر دانشجو و برپایی جلساتی در باب موضوعات این دوره ها در میان دانشجویان و دانشگاه ها است.

نادعلی در ادامه تشکیل حلقه های فکری را از دیگر حوزه های کاری کانون برشمرد و بیان کرد: در این حلقه ها جمعی متشکل از ده تا 20 نفر دانشجو حضور دارند و در حوزه های فکری و اندیشه ای به بحث و تبادل نظر می پردازند.

نگاه انتقادی به مکاتبی که شرق فکری را درنوردیدند

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار شبستان مبنی بر چگونگی بسط و گسترش درس گفتارهای ایدئولوژی های مدرن در قالب کرسی های آزاداندیشی در دانشگاه ها گفت: به طور کلی ما نگاه انتقادی به مکاتبی داریم که سال ها شرق فکری را در می نوردند به ویژه با توجه به 200 سال سابقه بیداری اسلامی و موج اخیری که شاهد آن بودیم و همچنین برخورد میان جریان اسلام و سکولاریسم. از این نظر ما برای مقابله با این جریان غربی باید مکاتب برخاسته از سکولاریسم را مورد بررسی قرار دهیم از این نظر آزاداندیشی در این حوزه اهمیتی وافر دارد که در غالب کرسی های آزاداندیشی محقق می شود.

نادعلی خاطرنشان کرد: برای مثال کانون اندیشه جوان همایش هایی با عنوان آنان که می اندیشند را برگزار کرد که مباحث چالش برانگیزی در آن مطرح شد، برپایی همین جلسات سبب شد تا آزاداندیشی در این حوزه ها تا حدودی محقق شود هر چند که هنوز راه زیادی در پیش رو داریم.

 پایان پیام/