خبرگزاری شبستان: نقش اخلاق و وجدان در جلوگیری از نابسامانی های اجتماعی و فردی و برتری آن بر عوامل بازدارنده بیرونی بر هیچ کس پوشیده نیست. کنترل های درونی، جایگاه خاصی در جلوگیری از وقوع جرم دارند و برخلاف کنترل های بیرونی نیازمند هزینه های سرسام آور نیستند و در زمانی که امکان ایجاد یا اعمال کنترل های بیرونی وجود ندارد همچنان کارایی خود را دارند.
دین اسلام تاکید جدی بر کنترل درونی دارد. برای نمونه امیرالمومنین(ع) در بیانی به این نکته اشاره می کند: بدانید که هر که از سوی خویشتن یاری نشود به گونه ای که از درون پند دهنده و بازدارنده ای برای خود نداشته باشد از شوی دیگران برای او بازدارنده ای نخواهد بود. اما چگونه می توان افراد یک جامعه را به گونه ای پرورش داد که با اتکا بر اخلاق و بدون ترس از نیروهای انتظامی و زندان خود را به تامین امنیت جامعه مبادرت بورزند؟ مطمئناً بدون در نظر گرفتن نقش دین، رسیدن به این مهم امکان پذیر نیست. مساجد با تقویت روحیه دینداری افراد، تاثیری انکارنشدنی بر افراد و به تبع آن جامعه دارند. تاکید بسیار دین اسلام بر رعایت حق الناس بر هیچ کس پوشیده نیست؛ تا جایی که در بین مردم و البته به غلط این گفته رایج است که خداوند از حق خود می گذرد ولی از حق مردم نمی گذرد. کسانی که به مسجد رفت و آمد دارند با احادیثی که بر رعایت حقوق اجتماعی تاکید دارد بیشتر آشنا شده در نتیجه در رعایت حق الناس بیشتر می کوشند.
مساجد با تقویت نفس لوامه که انسان را هنگام سرپیچی از قوانین و مقررات اسلامی سرزنش می کند زمینه کنترل اجتماعی و مبارزه با انحرافات اجتماعی را فراهم می سازد. ذکر این نکته ضروری است که عوامل بازدارنده بیرونی همچون اجرای حدود و زندان نیز تاثیر بسزایی در حفظ سلامت اجتماعی جامعه دارد. منتها همان گونه که عنوان شد پیشگیری بهتر از درمان است. ضمن این که مجازات زندان هزینه سنگینی را بر دولت تحمیل می کند.
تقویت روحیه همبستگی و هم نشینی
یکی از عواملی که سلامت اجتماعی را به خطر می اندازد تفرقه است. مساجد با تقویت همبستگی اجتماعی جلوی این آفت را نیز می گیرند. در مسجد مردم از هر قشر و گروهی که باشند در صفوف نماز بدون توجه به جایگاه اجتماعی و نژاد، برادروار در کنار یکدیگر قرار می گیرند که این امر کمک شایانی به ایجاد وحدت و همدلی در میان اقشار مختلف جامعه می کند. ثمره این وحدت و همدلی، کاهش عوامل تنش زا در جامعه و حفظ سلامت اجتماعی است.
دین اسلام تاکید بسیاری بر اثر گذار بودن هم نشینی دارد. در قرآن درباره تاثیر دوست بر انسان آمده است که روزی که ستمکار دست های خود را به دندان گزد و گوید ای کاش با پیامبر راهی پیش می گرفتن. ای وای بر من، کاش فلانی را دوست خود نگرفته بودم. پیامبر اکرم نیز در روایتی زیبا تاثیر همنشین را بر انسان چنین بیان کردند: هم نشین بد مانند آهنگر است که اگر جامه ات را نسوزاند یا بدبویت می کند یا با آن بو تو را می آزارد.
مسجد؛ پناهگاهی در برابر حوادث و گرفتاری ها
آرامش درونی باعث می شود تا فرد از رفتارهای نابهنجار بپرعیزد. حال اگر افراد یک جامعه به آرامش درونی برسند آن جامعه از سلامت اجتماعی بالایی برخوردار خواهد بود. مسجد بهترین مکانی است که آرامش درونی انسان را تامین می کند. یکی از نویسندگان غیر مسلمان به نام ج.هوگ می نویسد: مسجد در سرزمین های اسلامی به عنوان پناهگاهی برای زندگی پرآشوب و پرتلاطم شهر به شمار می آید.
هزاران نفر در روزهای جمعه در صحن مسجد و شبستان سرپوشیده آن گرد هم می آیند و به طور دسته جمعی در برابر دیوار قبله که به سوی مکه قرار دارد به سجده می پردزند. در سراسر جهان، عموم مسلمانان همچنان که ذرات آهن به سوی آهن ربا جذب می شود به سوی این مراکز مقدس روی می آورند. هریک از افراد این گروه در عین شرکت در آن اجتماع با خود خلوت می کند و هر کدام مجذوب سعادت ابدی خود می شود و در آرامش و سکوتی درونی فرو می رود که برای غربی ها ناشناخته است.
جعفر مروجی
پایان پیام/
نظر شما