خبرگزاری شبستان-هرمزگان، شبستان در گفتگویی اختصاصی با علی زارعی، گزارشنویس و یادداشتنویس باسابقه روزنامه دریا، به بررسی مسیر حرفهای او، نقش رسانههای محلی در انعکاس مسائل هرمزگان و چالشهای روزنامهنگاری در این استان استراتژیک پرداخته است. زارعی که از دهه ۷۰ با نوشتن نامههای مطالبهگرانه به مسئولان، پا در مسیر خدمت به مردم گذاشت، امروز یکی از چهرههای شناختهشده رسانهای هرمزگان است که با گزارشهای میدانی خود، مشکلات محلات و روستاهای محروم را به تصویر میکشد.
او معتقد است که روزنامهنگاری محلی، بیش از هر چیز، وظیفهای مقدس برای دفاع از حقوق مردم و پیگیری مطالبات آنهاست. زارعی با اشاره به نقش کلیدی روزنامه دریا در این مسیر، از تلاشهای این رسانه برای برجسته کردن تناقضهای اقتصادی و اجتماعی هرمزگان سخن میگوید.
در این مصاحبه، او از تجربههای ماندگار خود در تهیه گزارشهایی که به حل مشکلات مردم منجر شده، چالشهای دسترسی به منابع و پاسخگویی مدیران، و همچنین اهمیت استفاده از فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی در روزنامهنگاری محلی صحبت میکند.
زارعی با تأکید بر لزوم آموزش حرفهای برای خبرنگاران جوان، از کمبود امکانات آموزشی در هرمزگان گلایه دارد و معتقد است که رسانههای محلی میتوانند با تقویت جایگاه خود، صدای مردم این استان را به تصمیمگیران کشوری برسانند.
خبرنگار خبرگزاری شبستان در بندرعباس در آستانه 17 مرداد روز خبرنگار به سراغ علی زارعی، گزارش نویس اجتماعی روزنامه محلی دریا رفته است که ماحصل این گفتگو به شرح ذیل است؛
شبستان: چه شد که به حرفه روزنامهنگاری علاقهمند شدید و مسیرتان به گزارشنویسی در روزنامه دریا رسید؟
زارعی: ابتدا یاد و خاطره شهدا، بهویژه شهید خبرنگار ایرنا، محمود صارمی، را گرامی میدارم و روز خبرنگار را به همه همکارانم تبریک میگویم. در دهه ۷۰، پیش از ورود به دانشگاه، همراه دوستانم مشکلات مردم را پیگیری میکردیم و به رئیسجمهور، وزرا و استاندار نامه مینوشتیم. گاهی هم حضوری با مدیران دیدار میکردیم. این روند در سال ۱۳۷۸ با ورودم به دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه یافت. با دانشجویان هرمزگانی، نامههایی به مسئولان مینوشتیم و رونوشت آنها را به رسانهها و دفتر مقام معظم رهبری ارسال میکردیم. هفتهنامه دریا برخی از این نامهها را منتشر میکرد و هر هفته برایمان ارسال میشد که برایم جذاب بود. اواخر تحصیل، در باشگاه خبرنگاران جوان و شبکه خبر دانشجو آموزش دیدم و متوجه شدم که روزنامهنگاری بستر بهتری برای مطالبهگری است. پس از تحصیل، به مرحوم حاج ایوب دبیرینژاد، مدیرمسئول دریا، پیشنهاد همکاری افتخاری دادم و این همکاری حتی در دوران سربازی ادامه یافت. پس از خدمت، با پیشنهاد ایشان بهعنوان خبرنگار در دریا ماندم و به دلیل علاقهام به پیگیری مشکلات مردم، در این حوزه متمرکز شدم. گزارشهایم عمدتاً در حوزههای اجتماعی، محلات محروم، آسیبهای اجتماعی و مسکن بوده و امیدوارم تا پایان عمر در این مسیر ثابتقدم بمانم.
شبستان: به نظر شما چه ویژگیهایی یک گزارشنویس محلی را از دیگر روزنامهنگاران متمایز میکند؟
زارعی: گزارشنویس محلی باید روی مسائل بومی و استانی تمرکز کند. فلسفه رسانههای محلی همین است. اگر حرفهای عمل کند، میتواند گزارشهایی جذاب و اثرگذار تولید کند که به حل مشکلات مردم منجر شود. نباید در روزمرگی غرق شد، بلکه باید با گزارشهای میدانی از مناطق مختلف، به وظیفه اطلاعرسانی عمل کرد. این حوزه را مقدس میدانم و باید از آن برای خدمت به مردم و ذخیره آخرت استفاده کرد.
شبستان: روزنامه دریا بهعنوان یک رسانه محلی چه نقشی در انعکاس مسائل و چالشهای هرمزگان ایفا میکند؟
زارعی: رسانههای محلی باید از سایت و شبکههای اجتماعی استفاده کنند و خبرگزاریهای سراسری مشکلات استان را منعکس کنند. موضوعاتی مثل تردد خودروهای مناطق آزاد نیاز به پیگیری مستمر رسانهای دارد.
شبستان: خاطرهای ماندگار از دوران فعالیتتان دارید؟
زارعی: وقتی مردم پس از رفع مشکلاتشان تماس میگیرند و تشکر میکنند، حس خوبی دارم. گزارشهای دهه ۸۰ و ۹۰ از مناطق محروم بشاگرد و کوهشاه احمدی که به حل مشکلاتی مثل آب و برق منجر شد، همیشه در ذهنم مانده است. باید مسئولان کشوری را به محلات محروم برد تا واقعیتها را ببینند.
مرحوم حاج ایوب دبیرینژاد، دریا را با هدف مطالبهگری و دفاع از حقوق مردم تأسیس کرد. پس از ایشان، فرزندشان، یعقوب دبیرینژاد، نیز همین مسیر را ادامه دادهاند. از اوایل دهه ۸۰، گزارشهایی از روستاهای میناب، بشاگرد، کوهشاه احمدی و محلات حاشیهای بندرعباس تهیه کردیم. دریا همواره در سرمقالات، یادداشتها و گزارشهایش به مشکلات مردم پرداخته و این روند ادامه دارد.
شبستان: با توجه به موقعیت استراتژیک هرمزگان، چگونه موضوعات محلی را برای مخاطبان جذاب و تأثیرگذار پوشش میدهید؟
زارعی: هرمزگان به دلیل بنادر و صنایع، پایتخت تجارت ایران است، اما در فقر و بیکاری صدرنشین است. گزارشهایی منتشر کردهایم که این تناقض را نشان میدهند؛ مثلاً تصاویری از صنایع کنار فقر محلات. بارها نوشتهایم که چرا محرومان از ثروت بنادر و صنایع سهمی ندارند؟ اگر صنایع در بازگشایی معابر مشارکت کنند، مشکلات ترافیک، آلودگی و آسیبهای اجتماعی کاهش مییابد. عدم دسترسی به معابر، برخی کوچهها را به پاتوق معتادان تبدیل کرده و حتی خودروهای امدادی نمیتوانند وارد شوند.
شبستان: از میان گزارشهایی که تاکنون نوشتهاید، کدامیک برایتان ماندگارتر بوده و چرا؟
زارعی: گزارشهای حوزه محلات، روستاها و مسکن ملی که منجر به جابجایی محل اجرای طرح از شهرک علوی به داخل بندرعباس شد، برایم ماندگار است. این گزارشها نشان داد که قلم ما میتواند تأثیرگذار باشد.
شبستان: با چه چالشهایی در تهیه گزارشهای میدانی مواجه هستید؟
زارعی: بسیاری از مدیران پاسخگو نیستند و گزارشها بدون نظر آنها منتشر میشود. برخی مدیران انتقادپذیر نیستند و تصور میکنند رسانه فقط باید عملکردشان را ستایش کند. دسترسی به آمار و اطلاعات هم دشوار است.
شبستان: روز خبرنگار برای شما چه معنایی دارد و چگونه میتوان از آن برای ارتقای جایگاه روزنامهنگاران محلی استفاده کرد؟
زارعی: روز خبرنگار فرصتی برای یادآوری نقش این قشر است، اما هنوز تصور عمومی از خبرنگار به صداوسیما محدود است. باید سیستمی برای پالایش و آموزش حرفهای خبرنگاران ایجاد شود. در هرمزگان، کمبود آموزش حرفهای باعث شده تعداد خبرنگاران حرفهای کم باشد. باید در این حوزه سرمایهگذاری شود.
شبستان: چگونه میتوان به شهدای خبرنگار ادای احترام کرد؟
زارعی: با مطالبهگری و حقگویی، حتی اگر به قیمت جان تمام شود، مانند شهید صارمی. اگر حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) روایتگری نمیکردند، کربلا در کربلا میماند.
شبستان: روزنامهنگاری محلی با چه موانعی روبهروست؟
زارعی: رسانههای محلی با مشکلات اقتصادی مواجهند. سال گذشته، ارشاد سه ماه آگهیهای دولتی دریا را قطع کرد. هرمزگان بهاشتباه برخوردار تلقی شده، در حالی که در فقر صدرنشین است. صنایع هم از رسانهها حمایت نمیکنند. استاندار وعده رفع این مشکلات را داده که امیدواریم محقق شود.
شبستان: رقابت با رسانههای دیجیتال چه تأثیری بر کار شما گذاشته است؟
زارعی: دریا از شبکههای اجتماعی و سایت استفاده میکند تا از رقابت عقب نماند. مخاطبان زیادی از طریق فضای مجازی ما را دنبال میکنند.
شبستان: چگونه گزارشهایتان به حل مشکلات کمک میکند؟
زارعی: با پیگیری مستمر و باز کردن پرونده برای مشکلات، تا رفع کامل یا بخشی از آنها ادامه میدهیم. برخی مسئولان فقط با فشار رسانهای وارد عمل میشوند.
شبستان: آیا تجربهای از تأثیر مستقیم گزارشهایتان دارید؟
زارعی: بله، جابجایی مسکن ملی و بازگشایی معابر در محله چاهستانیها از نتایج گزارشهای ماست.
شبستان: آینده روزنامهنگاری محلی با گسترش فناوری چگونه خواهد بود؟
زارعی: باید از هوش مصنوعی برای تولید محتوای باکیفیت و پیگیری بهتر موضوعات استفاده کنیم.
شبستان: آیا از ابزارهای دیجیتال یا هوش مصنوعی استفاده میکنید؟
زارعی: بله، هوش مصنوعی فرصتی برای ارتقای کیفیت و کمیت مطالب است.
شبستان: چه پیامی به مخاطبان یا همکاران جوان دارید؟
زارعی: علاقمندان به این حوزه باید آموزش ببینند. ارشاد و تشکلهای رسانهای باید شرایط آموزش حرفهای را فراهم کنند تا خبرنگاران بتوانند اثرگذار باشند.
شبستان: چه توصیهای به کسانی دارید که میخواهند وارد روزنامهنگاری محلی شوند؟
زارعی: اگر علاقه واقعی دارند، وارد شوند و از این فرصت برای بیان مشکلات محرومان استفاده کنند.
شبستان: چه موضوعاتی را در آینده مهم میدانید؟
زارعی: باید روی صنایع، آسیبهای اجتماعی، فقر، درمان و آموزش تمرکز کنیم تا هرمزگان از محرومیت خارج شود.
شبستان: چگونه میتوان صدای مردم هرمزگان را به تصمیمگیران کشوری رساند؟
زارعی: رسانههای محلی باید از سایت و شبکههای اجتماعی استفاده کنند و خبرگزاریهای سراسری مشکلات استان را منعکس کنند. موضوعاتی مثل تردد خودروهای مناطق آزاد نیاز به پیگیری مستمر رسانهای دارد.
شستان: خاطرهای ماندگار از دوران فعالیتتان دارید؟
زارعی: وقتی مردم پس از رفع مشکلاتشان تماس میگیرند و تشکر میکنند، حس خوبی دارم. گزارشهای دهه ۸۰ و ۹۰ از مناطق محروم بشاگرد و کوهشاه احمدی که به حل مشکلاتی مثل آب و برق منجر شد، همیشه در ذهنم مانده است. باید مسئولان کشوری را به محلات محروم برد تا واقعیتها را ببینند.
گزارش از: مصیب رجایی
نظر شما