«پیمان فلسفی»، سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران و نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با اشاره به برنامه مجلس برای حل بحران آب گفت: مساله آب و کمبود آن در کشور یک مساله مسبوق به سابقه است به دلیل اینکه ما در یک منظقه خشک و نیمه خشک جهان واقع شده ایم و منابع آبی استحصالی ما هم محدود است؛ اما ۴۳۰ میلیارد متر مکعب آبی که ما سالیانه از منابع آبی استحصالی برداشت می کنیم حدود ۱۰۰ الی ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آن دربخش کشاورزی، صنعت، شرب و بهداشت مصرف می شود؛ این نشان می دهد که چیزی حدود ۳۰۰ میلیارد متر مکعب آب از طرق غیر متعارف یا به صورت تبخیر و تعرق یا به واسطه انتقال نادرست آب از منبع تا مقصد از دست ما خارج می شود.
وی با بیان اینکه گرمای هوا باعث تبخیر بیشتر و در نتیجه مصرف آب زیاد شده است ادامه داد: میزان بارندگی ها نسبت به سال قبل کاهش یافته و ما امسال تابستان گرمی را تجربه می کنیم ضمن اینکه این مساله فقط مختص کشور ما نیست بلکه کل کره زمین را هم شامل می شود. بر همین اساس دولت در حال انجام اقداماتی است که بتواند آب شرب را تامین نماید و از سوی دیگر حق آبه های کشاورزان را قطع نموده و آب کمتری به بخش کشاورزی تحویل داده می شود؛ البته این اقدام ناصواب و نادرستی است که صورت گرفته است.
تصویب ۱۶ همت اعتبار برای تامین آب تهران
سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران با بیان اینکه طرح انتقال آب از سد طالقان و بیران از جمله اقداماتی است که دولت برای انتقال آب به تهران روی آن سرمایه گذاری کرده است تصرح کرد: در سفرهای استانی رییس جمهور هم حدود ۱۶ همت اعتبار برای تامین آب تهران مصوب شده است که امیدواریم تخصیص این منابع در کمترین زمان و به درستی صورت بگیرد تا بتوانند اقدامات زیربنایی را در حوزه تامین، توزیع و مدیریت مصرف آب انجام دهند؛ اجرای این طرح هم نیازمند برنامه ریزی و تلاش دولت دارد.
ما با بحران آب مواجهه نیستیم مشکل ما بحران مدیریت منابع آبی است
فلسفی با بیان اینکه در بودجه ۱۴۰۴ اعتبارات خوبی برای تامین آب پیش بینی شده است گفت: در مجموع اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای برنامه های ذیل فصول منابع آب و آب و فاضلاب، برابر ۵۷۳,۷۰۰,۷۴۰ میلیون ریال است که در کل افزایش ۴۱ درصدی را نسبت به قانون بودجه سال گذشته داشته است؛ در برنامه هفتم پیشرفت هم برنامه خوبی تبدیل به قانون کرده ایم اینها از جمله اقداماتی است که مجلس به عمل آورده است. ضمن اینکه تاکید می کنیم مردم باید در مصرف آب صرفه جویی کنند البته این مردم فقط مردم شهر نیستند بلکه شامل کشاورزان، صنعت کاران و کارخانه داران هم می شود. اگر بتوانیم حداقل ۲۰ درصد از مصرف آب را مدیریت و کاهش دهیم، حجم قابل توجهی از آب صرفه جویی می شود؛ البته ما با بحران آب مواجهه نیستیم بلکه مشکل ما بحران مدیریت منابع آبی است که بایستی آن را بپذیریم.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس بیان کرد: دولت به عنوان متولی حکمرانی آب باید یک مقدار رویکردها و برنامه های خود را تغییر دهد؛ باید با راهکار بهتری مباحث را دنبال نماید و صورت مساله ها را پاک نکند؛ نگوید که کشاورزی و باغداری ممنوع و از سوی دیگر به مصارف دیگر توجه نکند. قطع آب به نظرم یک مُسکن مقطعی است و راه حل مناسبی برای برون رفت از این مشکل نیست. ما بایستی به سمت اصلاح تامین، توزیع و مدیریت مصرف آب برویم و این سه مقوله نیازمند بازنگری است. ما در تامین و روش های توزیع آب در کشور مشکل داریم؛ از منبع تا مقصد چه مزرعه چه منابع تامین آب کشاورزی و چه منابع غیر کشاورزی با مسایل و مشکلات زیادی مواجهه هستیم.
وی بر فرهنگ سازی در حوزه مصرف درست آب تاکید کرد و افزود: رسانه ها باید به میدان بیایند؛ اطلاع رسانی و افزایش آگاهی مردم جامعه در فضای مجازی بهترین فرصت است. بهتر است به جای اینکه دلخوری و نگرانی ایجاد کنیم آنها را اگاه نماییم که هر قطره آبی که اصراف می کنیم مشکلات زیادی به بار می آورد؛ بنابراین نسبت به همه این عوامل بایستی یک نگاه یکپارچه، سیستماتیک و نظامند وجود داشته باشد تا بتوانیم مساله حکمرانی آب را که مهمترین مولفه های آن شفافیت، قانون مداری، پاسخگویی، مشارکت مردم و مدیریت منابع است را رعایت کنیم البته بایستی در کنار همه این موارد باورهای دینی و اعتقادی هم لحاظ شود که حکمرانی بهتری صورت بگیرد.
لزوم اصلاح روش های کشت و آبیاری در کشور
وی با اشاره به منع کشت هندوانه به دلیل مصرف آب زیاد تصریح کرد: به نظرم این کار درستی نیست؛ چرا که اولا نمی شود روستائیان و کشاورزان را از کاشت این محصولات منع کرد و به این نوع محصولات «کشت آب یا نقدی» می گویند؛ یعنی پولش برای کشاورز نقد است لذا ما اجازه نداریم به کشاورزان بگوییم محصولی را نکارید؛ ضمن اینکه دولت پول سایر محصولات کشاورزان را هم با ۶ ماه تاخیر پرداخت می کند؛ بنابراین این راهکار درستی نیست؛ راه درست اصلاح روش های کشت و آبیاری است. ما دیدیم حتی در خشک ترین نقاط کشور مانند سیستان و بلوچستان که با کمبود آب مواجهه هستند هندوانه کشت می کنند. در مرکز تحقیقات کابل کشت هندوانه با آبیاری زیر سطحی سفالی انجام می شود که این روش حتی یک دهم آبیاری تحت فشار و نوین، آب مصرف می کند؛ آبیاری زیر سطحی سفالی ( آبیاری گوزه ای)، یکی از روشهای سنتی و دیرینه آبیاری زیر سطحی است که در آن از کوزههای سفالی برای آبیاری استفاده میشود. این روش که یکی از روشهای باستانی، کم مصرف و ارزان قیمت آبیاری شناخته میشود، از دیرباز در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به کار گرفته میشده است. بنابراین اگر ما هم روش های کشت و آبیاری را اصلاح کنیم می توانیم آب بسیار کمتری مصرف نماییم.
وی در ادامه بیان کرد: مگر چقدر از زمین های کشاورزی ما به کشت هندوانه تعلق دارد که بخواهیم ایقدر نگران مصرف آب در این بخش باشیم. بخشی از سیستان و بلوچستان و بخشی هم در جیرفت است ضمن اینکه کشاورزان ما یک نگاه منطقی و مبتنی بر میزان منابعی که در اختیار دارند به کاشت هندوانه می پردازند؛ در واقع وزارت نیرو هر لیتر از این آب را با کشاورزان محاسبه می کند و اگر بیش از سهمشان در تابستان استفاده کنند در زمستان از آنها کم می شود؛ اینکه بگوییم همه منابع ما را هندوانه از بین می برد، درست نیست اما پیاده سازی «الگوی کشت»، راهکاری است که باید با قاطعیت دنبال شود؛ ما هم باید به کشاورزان فرصت کشت محصولات نقدی را بدهیم، آن هم با یک مدل و الگوی کشت مناسب ضمن اینکه بایستی بتوانند محصولات زراعی پاییزه و زمستانه خود را کشت کنند مانند گندم، جو سایرغلاتی که کم آب ترهستند.
فلسفی در ادامه افزود: همه این موارد باید در سیاست «الگوی کشت» پیاده سازی شوند؛ لذا با یک نگرش علمی و دقیق ما می توانیم به سمتی حرکت کنیم که هم کشاورزان از یک بهره بری بالاتری در آبیاری برخوردار باشند و محصول کشاورزی و غذای مورد نیاز مردم تولید شود و هم میزان مصرف آب کشاورزی کاهش پیدا کند.
میزان بارش ها نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش داشته
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با بیان اینکه میزان بارش ها نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کمتر شده است اظهار کرد: ورودی آب سدها هم کم شده، میزان بارش نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته، مقدار تبخیر و تعرق بالارفته ضمن اینکه به واسطه سوء مدیریت وعدم اجرای طرح های آبخیزداری از دسترس خارج شده ومتاسفانه آب هایی که به واسطه آب شدن برف ها از ارتفاعات جاری می شوند همه به هدر می روند.
عملیات آبخیز داری بیش از ۱۰ سال است که در کشور متوقف شده
وی با ابراز تاسف از اینکه آبخیزداری در کشور ما اجرا نمی شود افزود: آبخیزداری یک رویکرد مدیریت منابع طبیعی است که با هدف حفظ و بهرهبرداری بهینه از منابع آب، خاک و پوشش گیاهی در یک حوضه آبخیز انجام میشود. این فرآیند شامل مجموعهای از اقدامات و فعالیتها است که به منظور کنترل فرسایش خاک، حفظ و احیای جنگلها و مراتع، مدیریت جریان آب و تغذیه سفرههای آب زیرزمینی صورت میگیرد. بارها در مسیرهای کوهستانی دیده ایم که آب از ارتفاعات جاری شده و در وسط جاده رها می شود ولی به دلیل عدم اجرای عملیات آبخیزداری از بین می رود. عملیات آبخیز داری بیش از ۱۰ سال است که در کشور متوقف شده؛ دولت هم حدود سه سال است که می خواهد لایحه آبخیزداری را به مجلس ارایه دهد که هنوز خبری نشده است.
فلسفی ادامه داد: متاسفانه ما همه این مشکلات را به گردن طبیعت انداختیم که اصلا درست نیست لذا باید یک تجدید نظری در آن صورت بگیرد؛ باز هم تکرار می کنم ما در حوزه آب با ضعف مدیریت مواجهیم به دلیل این مساله حتی تغذیه سفره های آب زیر زمینی ما هم تضعیف شده اند، چون عملیات آبخیز داری اجرا نمی شود این در حالی است که برای همه اینها در دنیا راه حل های علمی وجود دارد اما متاسفانه در کشورما هیچ توجهی به آن نکردند.
نگاه مدیریتی خود را باید نسبت به آب تغییر دهیم
سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران با اشاره به عدم برنامه ریزی بلند مدت برای حل بحران آب در کشور تصریح کرد: همین الان هم دیر نشده، می شود اقداماتی به عمل آورد که این مسایل برطرف شود و این شدنی است. بایستی راه مدیریت و نگاه مدیریتی خود را نسبت به آب و منابع طبیعی سرشار دیگر تغییر دهیم؛ حتی کشورهایی که از منابع آبی بالایی برخوردارند؛ در حال برنامه ریزی برای استفاده بهتر از منابع آبی خود هستند.
وی با بیان اینکه با ذخیره سازی و احداث سدهای خاکی و غیرخاکی و استفاده از روش های استحصال آب به راحتی می توان بحران آب را حل کرد، افزود: اینکه میگویم به راحتی می توان این مساله حل کرد، برای این است که در برخی از مناطق کشورمردم خودشان استخرهای ذخیره سازی آب را ایجاد کردندپس به آسانی قابل گسترش و اشاعه است منتهی دولت باید منابع خود را به جای اینکه صرف امور غیر ضروری نماید آن را در توسعه زیر ساخت ها سرمایه گذاری کند؛ البته برای حل بحران آب بایستی یک سری اقدامات فوری و حیاتی صورت بگیرد تا امسال را به سلامت سپری کنیم.
نظر شما