خبرگزاری شبستان؛ گروه فرهنگ و اجتماع؛ امروز ۲۵ تیر ماه مصادف است با روز بهزیستی و تامین اجتماعی؛ سازمان بهزیستی کشور، به موجب لایحه قانونی سال ۱۳۵۹ در جهت تحقق مفاد اصول ۳، ٢١ و ٢۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در زمینه تحقق عدالت اجتماعی تشکیل شده است. به همین مناسبت امروز در کشورمان ایران" روز بهزیستی و تامین اجتماعی" نامگذاری شده است.
بهزیستی، سازمانی فرهنگی، اجتماعی و امدادی است که به منظور گسترش رحمت الهی در جامعه و حفظ ارزش ها و کرامات والای انسانی، مجموعه خدماتی را ارائه می دهد. سازمان بهزیستی برای کمک به قشرهای محروم و انسان هایی که بنا به دلایل محیطی، اجتماعی، اقتصادی و ارثی و نیز داشتن مشکلات جسمی، روانی، عاطفی، گرفتار مشکلات و دچار عدم تعادل شده اند، تأسیس شده است.
سازمان بهزیستی با کمترین حمایت های دولتی و با تکیه بر مشارکت مردمی و همکاری سازمان ها، در راه گسترش خدمات توان بخشی، امدادی، بازپروری و کمک به تأمین حداقل نیازهای گروه های کم درآمدی که قادر به توانایی و خودکفایی اقتصادی نیستند، فعالیت می کند.
روش های ارائه خدمات بهزیستی
خدمات بهزیستی در سه بخش به نیازمندان و مدد جویان عرضه می شود: امور فرهنگی و پیشگیری : در این بخش دو دفتر فعالیت می کنند، دفتر آموزش و پژوهش و و دفتر پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی.
امور اجتماعی : در این بخش، کار از پیچیدگی برخوردار است. بازآموزی و بازپروری گروههایی چون معتادان، متکدیان، زنان ویژه، فرزندان و زنان بی سرپرست و مانند اینها نیازمند مشارکت عمومی و یاری همه جانبه است، به این منظور باید مربیان، روانشناسان و مددکاران اجتماعی ورزیده به کار گرفته شوند.
خدمات امور توانبخشی : از طریق دفاتر توانبخشی و امور اجتماعی معلولین، توانبخشی حرفه ای و دفتر توانپزشکی، پیراپزشکی و وسایل توانبخشی به معلولین جسمی و ذهنی، خدمات توانبخشی ارائه می شود. دریافت کنندگان خدمات از این بخش، نابینانیان، ناشنوایان و معلولان جسمی – حرکتی هستند. افراد دارای معلولیت ذهنی با توجه به بهره هوشی به سه گروه عمیق (ایزوله) تربیت بدنی و آموزش پذیر تقسیم می شوند. همچنین معلولین جسمی و ذهنی توام که از بدترین نوع معلولیت ها است، زیر پوشش این بخش از سازمان بهزیستی هستند.
اختلاف شرایط، امکانات، ویژگی های طبیعی، چگونگی نظام های حاکم بر اجتماعات و استعدادهای افراد، ایجاب می کند که زندگی همه انسان ها، در یک سطح نباشد و همگی نتوانند از درآمد مساوی برخوردار باشند. از دیرباز، بشر شاهد محرومیت ها و کمبودهای فراوانی بوده است؛ بیکاری، بیماری، نقص عضو، سوانح و حوادث را بر پیکر برخی هم نوعان احساس می کرد و رنج می برد و برای درمان آن، راه های مستقل و محترمانه ای را جست و جو و ارائه می کرد که یکی از آن ها «تأمین اجتماعی» است.
به طورکلی، وجود سه عامل، زمینه پیدایش «تأمین اجتماعی» را در دنیا فراهم آورده است: اول، نفع شخصی و اهمیتی که هر فرد برای منافع خود قائل است؛ دوم، احساس خیرخواهی و نوع دوستی؛ سوم، احساس سرنوشت مشترک که می توان از آن به احساس صنفی نیز تعبیر نمود.
سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان بیمهگر
سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان بیمهگر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. براساس قانون، سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمهها (با مشارکت بیمه شده و کارفرما) تأمین میشود و متکی به منابع دولتی نیست. به همین دلیل، داراییها و سرمایههای آن متعلق به اقشار تحت پوشش در نسلهای متوالی است و نمیتواند قابل ادغام با هیچ یک از سازمانها و مؤسسات دولتی یا غیردولتی باشد.
تکیهگاه اصلی سازمان تأمین اجتماعی مشارکت سهجانبه کارفرمایان، بیمهشدگان و دولت در عرصههای مختلف سیاستگذاری، تصمیمگیریهای کلان و تأمین منابع مالی است. اصول و مبانی بیمهگری این سازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی آن با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور همسویی کامل وجود دارد.
تعهدات سازمان تامین اجتماعی برابر استانداردهای تعیین شده به وسیله سازمان بینالمللی کار و سازمان بینالمللی تأمین اجتماعی تنظیم شده و بالاترین حد این استانداردها را در بر میگیرد. چگونگی تحقق این تعهدات و ارایه خدمات به وسیله این سازمان را قانون معین کرده است.
مهمترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی برمبنای قانون تأمین اجتماعی و مقررات مربوط به حمایت در برابر حوادث، بیماریها و بارداری؛ مستمری بازنشستگی؛ مستمری از کارافتادگی؛ مستمری بازماندگان؛ مقرری بیمه بیکاری؛ غرامت دستمزد ایام بیماری؛ پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی و کمک هزینه ازدواج است.
لزوم تحقق عدالت اجتماعی در جامعه
تحقق عدالت اجتماعی در هر جامعهای از اهمیت ویژهای برخوردار است و دلایل زیادی برای لزوم آن وجود دارد. به برخی از این دلایل در ادامه اشاره شده است
۱. کاهش نابرابریها
عدالت اجتماعی به کاهش نابرابریهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کمک میکند. با فراهم کردن فرصتهای برابر برای همه افراد، میتوان به یک جامعه عادلانهتر دست یافت.
۲. تقویت همبستگی اجتماعی
تحقق عدالت اجتماعی باعث تقویت همبستگی و اتحاد در جامعه میشود. وقتی افراد احساس کنند که به آنها به طور عادلانه رفتار میشود، تمایل بیشتری به همکاری و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی دارند.
۳. افزایش امنیت اجتماعی
جوامع عادلانهتر معمولاً از امنیت اجتماعی بیشتری برخوردارند. وقتی افراد احساس کنند که حقوقشان رعایت میشود، احتمال بروز نارضایتی و تنشهای اجتماعی کاهش مییابد.
۴. توسعه پایدار
عدالت اجتماعی به توسعه پایدار کمک میکند. با توجه به نیازهای همه اقشار جامعه، میتوان به توسعهای دست یافت که در آن همه افراد از مزایای رشد اقتصادی بهرهمند شوند.
۵. حفظ حقوق بشر
تحقق عدالت اجتماعی به حفظ و احترام به حقوق بشر کمک میکند. این موضوع شامل حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افراد است که باید به طور عادلانه رعایت شوند.
۶. افزایش کیفیت زندگی
با تحقق عدالت اجتماعی، کیفیت زندگی افراد بهبود مییابد. دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی برای همه افراد به طور برابر فراهم میشود.
۷. تقویت دموکراسی
جوامع عادلانهتر معمولاً دموکراتیکتر هستند. وقتی افراد احساس کنند که صدایشان شنیده میشود و حقوقشان رعایت میشود، تمایل بیشتری به مشارکت در فرآیندهای سیاسی دارند.
تحقق عدالت اجتماعی نه تنها به نفع افراد آسیبپذیر است، بلکه به نفع کل جامعه و توسعه پایدار آن نیز میباشد.
ساز و کارهای تحقق عدالت اجتماعی در ایران
تحقق عدالت اجتماعی در ایران نیازمند ساز و کارهای متنوع و مؤثری است که میتواند به بهبود شرایط زندگی اقشار مختلف جامعه کمک کند. برخی از این ساز و کارها عبارتند از:
قانونگذاری و سیاستگذاری
تصویب قوانین حمایتی: ایجاد و تصویب قوانین مرتبط با حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افراد، به ویژه اقشار آسیبپذیر، از جمله زنان، کودکان و افراد دارای معلولیت.
سیاستهای توزیع عادلانه منابع: تدوین سیاستهایی که به توزیع عادلانه منابع اقتصادی و اجتماعی کمک کند.
ایجاد نهادهای حمایتی
سازمانهای دولتی و غیر دولتی: تقویت و حمایت از سازمانهای دولتی و غیر دولتی که به ارائه خدمات اجتماعی و حمایتی به اقشار نیازمند میپردازند.
برنامههای توانمندسازی: اجرای برنامههای آموزشی و توانمندسازی برای اقشار آسیبپذیر به منظور افزایش مهارتها و تواناییهای آنها.
توسعه اقتصادی و اشتغال
ایجاد فرصتهای شغلی: برنامهریزی برای ایجاد شغلهای پایدار و با کیفیت برای جوانان و اقشار کمدرآمد.
حمایت از کارآفرینی: ارائه تسهیلات و حمایتهای مالی برای کارآفرینان و کسبوکارهای کوچک.
دسترسی به خدمات عمومی
بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی: تضمین دسترسی برابر به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی برای همه افراد، به ویژه در مناطق محروم.
توسعه زیرساختها: سرمایهگذاری در زیرساختهای اجتماعی و اقتصادی به منظور بهبود کیفیت زندگی در مناطق کمبرخوردار.
مشارکت اجتماعی
تشویق مشارکت شهروندان: ایجاد بسترهای لازم برای مشارکت فعال شهروندان در تصمیمگیریها و فرآیندهای اجتماعی و سیاسی.
حمایت از سازمانهای مردمی: تقویت سازمانهای غیر دولتی و گروههای اجتماعی که به دنبال تحقق عدالت اجتماعی هستند.
نظارت و ارزیابی
نظارت بر اجرای قوانین و برنامهها: ایجاد ساز و کارهای نظارتی برای اطمینان از اجرای صحیح قوانین و برنامههای مرتبط با عدالت اجتماعی.
ارزیابی مستمر: ارزیابی و بازنگری مستمر در سیاستها و برنامهها به منظور بهبود عملکرد و پاسخگویی به نیازهای جامعه.
این موارد میتوانند به تحقق عدالت اجتماعی کمک کنند، اما نیاز به همکاری و همیاری همه بخشهای جامعه دارند.
نظر شما