دکتر «فرهاد عزیزی زلانی»، مدیرکل پایگاههای ملی و جهانی میراثفرهنگی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره دستاوردهای ثبت جهانی دره خرم آباد در عرصه بین الملل برای ایران گفت: ثبت جهانی محوطههای پیش از تاریخ دره خرمآباد در چهلوهفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، رخدادی صرفاً فنی یا باستانشناسانه نیست، بلکه میتوان آن را در زمره دستاوردهای ژئوفرهنگی و ژئوپولیتیکی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بینالملل ارزیابی کرد. این ثبت جهانی، بازتعریفی است از جایگاه ایران نه فقط بهعنوان کشوری دارای پیشینه تاریخی، بلکه بهمثابه یکی از خاستگاههای تمدن بشری که در آن، تداوم زیست انسانی، تولید معنا و خلق فرهنگ، از اعماق پیش از تاریخ تا جهان معاصر، بیوقفه جریان داشته است.
مدیرکل پایگاههای ملی و جهانی میراثفرهنگی اظهار کرد: درههای خرمآباد در زاگرس مرکزی، موطن انسان عصر پارینهسنگی و واجد غنایی کمنظیر از منظر باستانشناسی و انسانشناسی هستند. جهانیشدن این محوطهها در قالب فهرست میراث جهانی یونسکو، بازتابی است از آنچه میتوان «سرمایه فرهنگی تثبیتشده» خواند؛ سرمایهای که میتواند به اهرمی قدرتمند در دیپلماسی فرهنگی، تقویت انسجام ملی و ترویج روایتهای تمدنی ایران در سطح جهان بدل شود.
دکتر عزیزی با اشاره به بازتاب های ثبت جهانی دره خرم آباد و نمود این مولفه در حس تعلق فرهنگی ایرانیان به میراث فرهنگی گفت: بازتاب گسترده مردمی، کنش رسانهای وسیع و پیامهای تبریک صادره از سوی اقشار گوناگون جامعه در پی ثبت این اثر، خود گواهی بر زندهبودن «حس تعلق فرهنگی» در میان ایرانیان است. این واکنشها نهفقط پاسخی احساسی به یک رویداد میراثی، بلکه نشانهای است از نقش همبستگیآفرین مؤلفه «ایرانیت» در سپهر عمومی کشور؛ عنصری که در مواجهه با بحرانها و در بزنگاههای تاریخی همانند پیوند دهنده ای اجتماعی، کارکردی وحدتبخش ایفا میکند.
مدیرکل پایگاههای ملی و جهانی میراثفرهنگی با بیان اینکه ثبت جهانی دره خرمآباد را باید در چارچوب نظریه «قدرت نرم» تحلیل کرد، اظهار کرد: ایران، با تکیه بر تمدن دیرپای خود، همواره از مزیت نسبی در تولید روایتهای فرهنگی و بازنمایی سرمایههای هویتی برخوردار بوده است. این مزیت، هنگامی که در ترازوی تأیید نهادهای بینالمللی چون یونسکو قرار گیرد، از سطح یک سرمایه نمادین ملی به یک ظرفیت تأثیرگذار ژئوفرهنگی در نظم جهانی ارتقا مییابد. بهعبارت دیگر، ثبت جهانی این اثر، تبلور یکی از وجوه راهبردی قدرت نرم ایران است که بدون بهرهگیری از ابزارهای سخت، میتواند در تراز منطقهای و بینالمللی منشأ نفوذ و مشروعیت شود.
دکتر عزیزی خاطر نشان کرد: باید به این نکته مهم نیز اذعان کرد که «ثبت جهانی»، آغاز راه است، نه پایان آن. ارزشیابی و ارتقاء این دستاورد در گرو اتخاذ سیاستهایی است که بر سه محور اصلی استوار باشند: نخست، حفاظت علمی و تخصصی از عرصه و حریم محوطهها؛ دوم، توسعه زیرساختهای گردشگری فرهنگی با تأکید بر پایداری و مشارکت جوامع محلی؛ و سوم، ارتقاء سواد عمومی درباره اهمیت میراثفرهنگی بهمثابه بخشی از امنیت فرهنگی کشور.
مدیرکل پایگاههای ملی و جهانی میراثفرهنگی تاکید کرد: اکنون که جامعه جهانی، محوطههای دره خرمآباد را بهعنوان بخش لاینفکی از حافظه تاریخی بشر به رسمیت شناخته است، وظیفه ما دوچندان شده است. در برابر این سرمایه عظیم تمدنی، تنها یک انتخاب داریم: یا با بیتفاوتی، آن را به فراموشی و فرسایش بسپاریم، یا با درک راهبردی از اهمیت آن، به الگویی موفق از مدیریت میراث جهانی در سطح ملی و بینالمللی تبدیلش کنیم.
دکتر عزیزی با اشاره به این نکته که ثبت جهانی دره خرم آباد باید بهانهای برای بازاندیشی سیاستهای فرهنگی و سرمایهگذاری در زیرساختهای میراثی باشد، گفت: در جهانی که رقابت میان ملتها بیش از هر زمان بر پایه تصویر، روایت و هویت شکل گرفته، ایران با چنین دستاوردهایی، میتواند همچنان از منظر فرهنگی در تراز بلندتاریخی خود باقی بماند.
مدیرکل پایگاههای ملی و جهانی میراثفرهنگی تاکید کرد: دره خرمآباد دیگر تنها یک محوطه باستانی نیست؛ بلکه بخشی از دیپلماسی هویتساز جمهوری اسلامی ایران، یک برگ برنده در دیپلماسی فرهنگی و نمادی از اقتدار آرام اما مؤثر ایران در سطح جهان است. اکنون وظیفه ماست که با تدبیر، و تهیه پیوست فرهنگی و نگاهی فرابخشی، این دستاورد را به سرمایهای پایدار برای نسلهای آینده تبدیل کنیم.
نظر شما