خبرگزاری شبستان- مازندران/در ایام نزدیک به ماه محرم حسینی، شاهد حمله ناجوانمردانه آمریکا و رژیم صهیونیستی به کشور بودیم؛ دشمنانی که در رأس جبهه استکبار قرار دارند و با اجرای طرحهای نظامی، جنگی تمامعیار را علیه ملت ایران اسلامی آغاز کردند. سرداران و دانشمندان هسته ای کشور و غیر نظامیان از جمله زنان، کودکان و دیگر هموطنان بیگانه را به شهادت رساندند. همچنین با حمله به تأسیسات هستهای به حق همگانی کشورهای عضو آژانس انرژی اتمی در استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی تعرض کردند. در پی این جنایات صهیونیست ها با همدستی آمریکای جنایتکار، مراسم عزاداری محرم حسینی در کشور با شکوه تر از سنوات گذشته برگزار شد، چراکه با جنایات اخیر دشمن، شاهد شکلگیری موجی عظیم از اتحاد، همدلی و همبستگی در میان اقشار مختلف مردم بودهایم. این وحدت در مجالس اهلبیت(ع) نیز بهروشنی ملموس و مشهود بوده است. از این رو با اشاره به ویژگیهای محرم امسال و تقارن آن با تحولات اخیر منطقه و کشور باحجت الاسلام و المسلمین مرتضی احمدی- دبیر ستاد امربه معروف و نهی از منکر مازندران به گفتگو نشستیم که مشروح این گفتگو از نظرتان می گذرد.
-بعنوان سوال نخست لطفا باتوجه به تقارن محرم امسال با ایام تشییع شهدای جنگ تحمیلی ۱۲روزه نظرتان درخصوص تفاوتهای فرم و محتوای عزاداری های محرم امسال در ایران اسلامی با سایر کشورها و نمایش عینی پیروزی خون بر قدرت و سلاح و استکبار را بفرمایید.
تقارن محرم امسال با ایام پساجنگ دوازده روزه، بستر تأملبرانگیزی را برای تحلیل محتوایی و فرمی عزاداریها فراهم کرده است، که در مقایسه با دیگر کشورهای شیعی، در ایران اسلامی قابل بیان می باشد.
* تفاوتهای محتوایی عزاداری در ایران با سایر کشورها
۱. تجلی عینی "پیروزی خون بر شمشیر" در تاریخ معاصر ایران: در حالیکه بسیاری از کشورهای اسلامی، محرم را عمدتاً بهصورت آیینی و تاریخی برگزار میکنند، در ایران، عزاداری امام حسین (ع) با جریان مقاومت و انقلاب اسلامی گره خورده است.
تشییع شهدای اقتدار و دفاع مقدس دوم همزمان با عزاداری سیدالشهدا(ع)، در عمل نشان میدهد که مکتب عاشورا تنها یک خاطره نیست، بلکه منبع الهام زندهای برای مقاومت در برابر ظلم و استکبار است.
۲. محرم در ایران؛ استمرار عاشورا در عصر حاضر:
در سایر کشورها مانند عراق، لبنان، پاکستان یا بحرین، تأکید بیشتر بر جنبههای سنتی، حماسی و آیینی عزاداری است. اما در ایران، محرم امسال فرصتی برای بازخوانی سیره شهدا در پرتو نهضت عاشورا فراهم شده است.
یادآوری این نکته که مردم عزیز ما درمعاصر نیز با همین "یا حسین" در مقابل قدرتهای جهانی ایستادند، بار محتوایی عزاداری را متفاوت کرده است.
۳. خطبهمحوری و تحلیلگرایی:در ایران، بهویژه امسال، روضهها و سخنرانیها نگاهی تحلیلیتر به شباهت یاران امام حسین(ع) با شهدای دفاع مقدس دوم داشتهاند. مفاهیمی چون بصیرت، ایثار، دشمنشناسی و ولایتپذیری بهطور خاص مورد توجه قرار گرفتهاند.
* تفاوتهای شکلی (فرمی) عزاداریها
۱. تشییع شهدا در بطن عزاداریها: یکی از جلوههای خاص عزاداری در ایران امسال، حضور پیکر مطهر شهدا در دستهجات، حسینیهها و هیئتها بود. این مسأله بار عاطفی و بصری عزاداریها را بهشدت افزایش داد.
در واقع، مردم امسال نه فقط برای شهدای کربلا، بلکه برای شهدای معاصر خود نیز گریستند، و این پیوند تاریخی، نمادی عینی از استمرار مسیر عاشوراست.
۲. بازآفرینی صحنههای مقاومت: در بسیاری از مراسم های اقامه عزای حسینی، جلوههای هنری مانند تئاترهای خیابانی، کاروانهای نمادین، و بازسازی خیمهسوزیها با محوریت شباهت بین کربلا و دفاع مقدس اخیر برگزار شد.
۳. حضور گسترده نسل جوان با نگاه تمدنی: امسال شاهد حضور بیشتر نسل دهه هشتاد و نود در عرصه عزاداری با دغدغههای اجتماعی و تمدنی بودیم. این موضوع، محرم را از یک مراسم صرفاً احساسی، به بستری برای تربیت نسل آینده انقلابی و مقاوم تبدیل کرده است.
* نمایش عینی "پیروزی خون بر قدرت و سلاح و استکبار"
براین باور معتقدم که ملت ایران، با تشییع شهدای حادثه جنایات رژیم صهیونی همزمان با عزاداری محرم، پیام روشنی به دنیا داد: بدین گونه که این ملت نهتنها تسلیم قدرت نظامی، تبلیغاتی و اقتصادی استکبار نمیشود، بلکه همچنان با الهام از عاشورا و حفظ وحدت در سایه ولایت فقیه، راه مقاومت را ادامه میدهد.
این پیام، تنها در ایران اینگونه برجسته و پررنگ است؛ جایی که "یاد شهیدان" و "یاد حسین" در هم تنیده شدهاند و به زبان حال میگویند: "ما ملت شهادتیم، ما ملت عاشوراییم"
-لطفا باتوجه به اهداف، فلسفه، رهاوردهای قیام حسینی، اهمیت استمرار شعارهای این قیام اعم از «هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة» در عدم سازش و پذیرش دست کشیدن از دانش هستهای، «کُلُّ یَومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا» (مقایسه تطبیقی رفتار مردم و رشادت و حماسهآفرینی نیروهای آفندی و پدافندی»، «ما رأیتُ الّا جمیلاً» (مقایسه تطبیقی رفتار خانواده معظم شهدا، آسیب دیدگان حملات و جنایات، مردم تحت جنایت و حمله و بمباران و ...)و... در طول تاریخ به ویژه در دوران دفاع ۱۲روزه ملت ایران مقابل اسرائیل را بفرمایید.
پاسخ به این پرسش، نیازمند واکاوی دقیق مبانی قیام حسینی و تطبیق آن با رفتار ملت ایران در مقاطع مختلف بهویژه دوران مقاومت ۱۲روزه در برابر حمله رژیم صهیونیستی است. در ادامه بهصورت نظاممند به این موضوع میپردازم:
امام حسین (ع) با قیام عاشورا به دنبال اهدافی فراتر از مقابله با یزید بود. مهمترین آنها عبارتند از:
۱. احیای دین و اصلاح امت: «إنما خرجتُ لطلب الإصلاح فی أمة جدی»
امام حسین علیهالسلام، قیام کرد تا دین جدش را از انحراف و تحریف نجات دهد.
۲. امر به معروف و نهی از منکر: امام حسین علیه السلام با فریاد حقطلبی و ایستادگی در برابر ظلم، تجسم عینی این دو فریضه الهی بود.
۳. ذلتناپذیری در برابر طاغوت: «هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة»؛ شعار محوری نهضت عاشورا که جوهره فرهنگ مقاومت را شکل داد.
*و اما️ رهاوردها و دستاوردهای قیام عاشورا نیز بدین ترتیب است:
۱. مکتب تربیتیِ انسانساز: عاشورا، الگوی تربیت انسانهای بصیر، شجاع، فداکار و مؤمن است که در همه دورانها الگوپذیر است.
۲. تثبیت فرهنگ مقاومت و ایثار: از عاشورا به بعد، تاریخ شیعه پر است از الگوهای مقاومت در برابر ظلم و طاغوت.
۳. معنابخشی به رنج و شهادت: جمله «ما رأیتُ الّا جمیلاً» نمونه بارزی است که شهادت و مصیبت را در راه حق زیبا جلوه میدهد.
-لطفا بفرمایید چگونه می توانیم سرمایه اجتماعی به دست آمده در جنگ ۱۲ روزه نظیر جلوه های همدلی، ایثار و گذشت و ... را زیر بیرق حسینی حفظ نماییم.
حقیقت آن است که سرمایه اجتماعیِ عظیمی که در جنگ ۱۲روزه با جلوههایی چون همدلی، ایثار، مقاومت، وحدت، پشتیبانی مردمی و انسجام ملی شکل گرفت، اگر درست مدیریت و هدایت شود، میتواند تا سالها موتور محرکه عزت و اقتدار ملی باقی بماند. بهترین پناهگاه برای حفظ و تداوم این سرمایه، بیتردید زیر بیرق سیدالشهدا علیهالسلام است؛ زیرا گفتمان عاشورا، ریشهدارترین و همدلکنندهترین گفتمان در فرهنگ ایرانی اسلامی است.
* راهکارهای حفظ و تثبیت این سرمایه اجتماعی در سایه مکتب حسینی
۱. بازخوانی رشادتها در هیئات و منابر حسینی:استفاده از منبر و مراسمهای محرم برای بازگویی نقش مردم و نیروهای مسلح در جنگ ۱۲ روزه.
معرفی چهرههای ایثارگر، مدافع، آتشنشان، کادر درمان، و خانوادههای آسیبدیده بهعنوان «یاران حسین زمان» در هیئتها.
این کار باعث الگوسازی زنده و انتقال الگوهای رفتاری از عاشورا به امروز میشود.
۲. احیای روحیه جهادی در سبک زندگی حسینی: همانگونه که در عاشورا همه چیز فدای هدف شد، روحیه ایثار، فداکاری و سادهزیستی باید در هیئتها و زندگی مردم ترویج شود.
تاکید بر اینکه عاشورا فقط اشک و عاطفه نیست، بلکه مکتب ایستادگی و عمل انقلابی است.
۳. حمایت و تجلیل مردمی از مشارکتکنندگان در دفاع ۱۲ روزه: برگزاری آیینهای بزرگداشت در ایام محرم برای مدافعان میهن و خانوادههای آنان.
تجلیل از اصناف، مساجد و گروههای مردمی که در ایام جنگ ۱۲ روزه خدماتی ارائه دادند (مانند کمکرسانی، پناه دادن به مردم، طبخ غذا و...).
۴. همافزایی رسانهای با هیئتهای مذهبی: تولید مستندات تصویری، صوتی و نوشتاری از ایثارگریهای جنگ اخیر، و پخش آنها در فضای هیئتها، فضای مجازی مذهبی، موکبها و حتی عزاداریهای خیابانی.
طراحی پویشهایی مانند: «این روزها هم عاشورا بود...» و «زینبوار ایستادیم»
تا هم عاشورا زنده بماند و هم سرمایه اجتماعی مقاومتی تقویت شود.
۵. پیوست فرهنگی هیئتها با گفتمان مقاومت: هیئتها باید در کنار عزاداری، به تحلیل مسائل روز و تبیین "نقش مردم در حفظ امنیت" بپردازند.
دعوت از سخنرانان متخصص در زمینه مقاومت، امنیت، آسیبشناسی جنگ، و پیوند دادن آن با گفتمان عاشورا.
۶. تربیت جوانان بر اساس الگوهای دوگانه عاشورا و دفاع اخیر: برگزاری اردوهای فرهنگی-تربیتی با رویکرد «از عاشورا تا مقاومت»، ویژه نوجوانان و جوانان هیئتی.
استفاده از مربیان جهادی، رزمندگان، طلاب انقلابی و معلمان متعهد برای ترویج این فرهنگ.
۷. تقویت فرهنگ مواسات و خدمترسانی زیر پرچم امام حسین (ع) : ادامه فعالیتهای خدمترسانی (پخش غذای نذری، توزیع بستههای معیشتی، کمک به بازسازی منازل آسیبدیده از جنگ و...) در ایام محرم و صفر.
این اقدامات، روحیه همبستگی را تثبیت میکند و عزاداری را به ابزاری برای تحول اجتماعی تبدیل مینماید.
امام حسین (ع) فرمود: "مَن کانَ باذلًا فینا مُهجَتَه، موطّناً علی لقاءِ اللهِ نفسَه، فَلْیَرحلْ معنا"
یعنی قیام عاشورا، قیام برای فدا کردن جان و مال و آبرو در راه خداست.
جنگ ۱۲ روزه، آزمونی بود که ملت ایران بار دیگر حسینی بودن خود را در عمل ثابت کرد. اکنون وظیفه ماست که این روحیه را زنده نگه داریم، آن را در نسل جوان نهادینه کنیم، و از هیئتها و محرم، بهعنوان مدرسه تمدنساز حسینی بهره ببریم.
گفتگو: سودابه احمدپورملکشاه
نظر شما