به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، در چهلوهفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که امروز۲۰تیرماه۱۴۰۴ در پاریس برگزار شد، بیستونهمین اثر میراث ملموس و طبیعی ایران با نام «محوطههای پیش از تاریخ دره خرمآباد» بدون قلعه فلک الافلاک پل شکسته به فهرست جهانی افزوده شد.
این ثبت جهانی نهتنها افتخاری برای میراث فرهنگی ایران محسوب میشود، بلکه لرستان، بهویژه مردم سختکوش و ریشهدار این دیار کهن، را به یکی از کانونهای مهم باستانشناسی جهانی بدل کرده است.
پیشینهای ۶۵ هزار ساله بر سنگفرش تمدن
بر اساس بیانیه رسمی یونسکو، اهمیت جهانی این محوطهها از آنروست که بازتابدهنده حضور و استقرار انسانهای هوشمند (هومو ساپینس) در دوره پارینهسنگی و تعاملات فرهنگی آنان در منطقهای حیاتی از فلات ایران است. آثار بهدستآمده از کاوشهای باستانشناسی در دره خرمآباد، از جمله ابزارهای سنگی و نشانههای زندگی گروهی، نشاندهنده نقش محوری این منطقه در دورههای گذار از نئاندرتال به انسانهای امروزی است. بهعبارتی، این دره نهفقط بستر زیستی بشر کهن بوده، بلکه صحنهای از یکی از مهمترین تحولات زیستانسانی در تاریخ تکامل به شمار میآید.
صعود ایران در جدول میراث جهانی
با ثبت محوطههای پیش از تاریخ دره خرمآباد، ایران هماکنون با ۲۹ اثر ملموس و طبیعی در فهرست جهانی یونسکو، در میان ده کشور نخست جهان از نظر تعداد میراث ثبتشده قرار دارد. این در حالی است که در حوزه میراث ناملموس نیز، ایران با ۲۶ ثبت در چهار سال اخیر، جایگاه خود را از رتبه هفتم به چهارم جهانی ارتقاء داده است. این روند صعودی، نشانهای روشن از عزم جدی برای معرفی و حفاظت از گنجینههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی کشور است.
از چغازنبیل تا خرمآباد؛ مسیر پر افتخار چهار دهه ثبت جهانی
تاریخ ثبت جهانی آثار ایرانی از سال ۱۳۵۸ با افزوده شدن چغازنبیل، تختجمشید و میدان نقش جهان آغاز شد، اما تا سال ۱۳۸۲ وقفهای طولانی در این مسیر دیده میشود. از آن سال به بعد، با ثبتهایی چون ارگ بم، پاسارگاد، بیستون، گنبد سلطانیه، و قناتهای باستانی، روندی منظم و روبهرشد در معرفی میراث ایرانی به جهان شکل گرفت. تنها در سه سال اخیر، کاروانسراهای ایرانی، هگمتانه و اکنون دره خرمآباد به این فهرست افزوده شدهاند، که نشان از رویکردی نظاممند در گردآوری و ارائه پروندههای ثبت جهانی دارد.
ثبت جهانی دره خرمآباد توجهها را بار دیگر به استانی جلب کرده که همواره در تاریخ ایران جایگاهی ریشهدار داشته اما کمتر در کانون توجه ملی و جهانی بوده است. لرستان، با دارا بودن آثار متعدد از دورههای مختلف پیش از تاریخ، باستان و اسلامی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطبهای گردشگری فرهنگی و مطالعات باستانشناسی منطقه را دارد. ثبت جهانی این دره میتواند مقدمهای برای توسعه زیرساختهای گردشگری، ایجاد اشتغال پایدار و افزایش سرمایهگذاری در حوزه میراث فرهنگی این استان باشد.
ثبت جهانی یک اثر، تنها افتخاری ملی نیست؛ این اقدامی است برای معرفی میراث مشترک بشر، پیوند فرهنگها و حفاظت از پیشینه زیست انسانی. دره خرمآباد اکنون نهفقط به لرستان یا ایران، بلکه به تمام بشریت تعلق دارد. باید این فرصت را قدر دانست، در حفاظت از آن کوشید و با آموزش، پژوهش و برنامهریزی، این گنجینهها را برای نسلهای آینده زنده نگاه داشت.
نظر شما