به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: حجتالاسلام والمسلمین «سیدمحمدباقر حجتی» استاد دانشگاه تهران و قرآنپژوه برجسته؛ پنجشنبه ۱۲ تیر ماه به دیار باقی شتافت.
او متولد سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در بابل بود. پدرش «سید محمد حجتی» از علمای بابل و جدش «سید محمدباقر حجتی بارفروشی مازندرانی» از مراجع تقلید در منطقه مازندران و از شاگردان سید محمدکاظم یزدی، آخوند خراسانی و ملا عبدالله مازندرانی در حوزه نجف بود.
وی تحصیلات ابتدایی خویش را در زادگاهش و تحصیلات حوزوی را در مدرسه علمیه صدر بابل گذراند؛ از استادان او در شهر بابل، پدرش، علی موحد، سید محمد محقق بهشتی، نجف فاضل استرآبادی، محمد سالکی، محمدعلی طبرستانی، سید حبیبالله غروی و کربلایی علیجان طبری بودند.
این عالم فرزانه برای ادامه تحصیلات علوم دینی در اردیبهشت سال ۱۳۳۰ شمسی به تهران رفت و در مدرسه مروی ساکن شد. سید صدرالدین رضوی، مرتضی مطهری، ابوالقاسم گرجی، میرزا باقر آشتیانی و سید ابوالقاسم رفیعی قزوینی و ابوالحسن شعرانی از استادان او بودند. او در سال ۱۳۳۴ وارد دانشگاه علوم معقول و منقول (دانشکده الهیات و معارف) شد و به جمع دانشجویان رشته فقه و مبانی علوم اسلامی دانشگاه تهران پیوست. مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را در همانجا گذراند و پس از گرفتن دکترای حکمت و فلسفه در سال ۱۳۴۶ به استخدام دانشگاه تهران درآمد و استادیار شد.
مروری بر فعالیتها و خدمات مرحوم سیدمحمدباقر حجتی
وی در سال ۱۳۵۵ به انگلستان رفت و از کتابخانهها و موزههای آن کشور بازدید و از نسخههای قدیمی قرآن عکسبرداری کرد و به مطالعه دقیق رسمالخط قرآنها پرداخت؛ وی مسئولیتهای مختلفی را در طول زندگی علمی خود داشته است که برخی از آنها عبارت است از:
-ریاست کتابداری و راهنمایی و کتابیابی کتابخانه دانشگاه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۶۶.
-ریاست کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸.
-مدیریت گروه فرهنگ عربی و علوم قرآنی دانشگاه تهران از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۵.
-تاسیس رشته علوم قرآن و حدیث در دانشگاه تهران
-مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران.
-مدیریت گروه علوم و قرآن دانشگاه تربیت مدرس.
-معاونت دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۰.
-عضویت در هیئت گزینش کتاب از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۳.
-عضویت در کمیته برنامهریزی الهیات در شورای عالی برنامهریزی از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۲.
-داور و عضو کمیته تخصصی علوم انسانی جشنواره خوارزمی از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۳.
-عضویت در شورای پژوهشی دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۰.
-عضویت در کمیته تخصصی علوم انسانی و معاونت پژوهشی دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۴.
-مشاور سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۴.
-عضویت در شورای پژوهشی دانشگاه امام صادق و مسئول گروه پژوهشی علوم قرآن و حدیث در سال ۱۳۷۳.
-عضو هیئتامنای دانشگاه علوم قرآن و حدیث وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه.
-عضویت در فرهنگستان مجمع اللغة العربیة دمشق از سال ۱۳۶۵.
-عضو دائمی و برنامهریز کنگره جهانی امام رضا.
سال ۱۳۹۱ مراسم بزرگداشتی برای مرموح حجتالاسلام حجتی به همت انجمن آثار و مفخر فرهنگی در شیراز برگزار شد.
وی در این مراسم طی سخنانی عنوان کرده بود: در دنیا هیچ نوشتاری شمارگانش بیش از قرآن نیست و تعداد کتابهایی که درباره قرآن نیز نوشته شدهاند شمارگان بالایی دارد؛ مجموعه عظیمی از قرآن در کشور انگلستان وجود دارد که این مجموعه نشاندهنده عظمت قرآن است و اینکه در همه جای دنیا قرآن خوانده میشود.
کارهای بزرگ در حوزه فهرستنویسی
این قرآنپژوه در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به فعالیتهای خود در حوزه فهرستنویسی نسخ خطی گفت: در کنار فعالیتهای دانشگاهی تاکنون مجموعا بیست جلد فهرست نسخ خطی را تالیف کردهام و مجموعه کامل موجود در کتابخانه ملک نیز توسط من فهرستنویسی شده است؛ البته خود را شایسته این قدردانی نمیدانم زیرا کسی که وظیفه خودش را انجام میدهد نیازمند تقدیر نیست.
این گزارش میافزاید: ۱۱ سال پس از آن مراسم؛ آیین بزرگداشت دیگری در سال ۱۴۰۲ با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی و دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد؛ در این مراسم شماری از بزرگان و دانشجویان آن استاد بزرگوار نیز حضور داشتند.
اخلاص و تواضع مهمترین ویژگی استاد حجتی
حجتالاسلام «عبدالکریم بی آزار شیرازی» در این مراسم طی سخنانی عنوان کرده بود: استاد حجتی می توانست برای شهرت خودش به دنبال فلسفه و فقه برود اما رشته ای که جایش در بین مسلمانان خالی بود را انتخاب کرد و خداوند هم به او رفعت داده است. بزرگترین چیزی که من را جذب استاد حجتی کرد، اخلاص و تواضع او بود. وی هیچ وقت ادعایی نداشته است. استاد حجتی در تفسیر قرآن خیلی خدمت کرد و سال ها هم در مجمع جهانی تقریب مذاهب فعالیت داشت.
استاد حجتی مصداق روشن عمل صالح
همچنین در این مراسم حجتالاسلام «محمدعلی مهدوی راد» طی با اشاره به سوره «عصر» طی سخنانی اظهار کرده بود: این سوره حیرت آوری است. آورده اند که اصحاب پیامبر(ص)، به هنگام جدایی سوره عصر می خواندند. تمام سوره های قرآن یک محور بنیادین دارند. سوره عصر، محورش فرجام انسان است. همه تلاش های انسان از سه حالت خارج نیست. خدا محور، خود محور و دگر محور. خدا محور فرجام نیک دارد و خود محور و دگر محور فرجام خسر دارد. عمل صالح، عملی است که خاستگاهش خدایی باشد. استاد حجتی، مصداق روشن عمل صالح است.
در بخش دیگری از این مراسن نیز حجتالاسلام «سید علی قاضی عسگر» عنوان کرده بود: استاد حجتی، شخصیتی بزرگوار و اندیشمندی است که افتخار داشته ام از محضر او استفاده کنم. ویژگی های انسان برتر به تمامی در استاد حجتی هست. بهترین انسان ها باتقواترین آن ها است و شهادت می دهم که استاد حجتی همه ویژگی های یک انسان متقی را دارند. ویژگی دیگر انسان های برتر این است که از نظر دانش، در سطح بسیار بالایی قرار دارند و بسیاری از دانش او استفاده می کنند.
در حلم و صبوری زبانزد؛ در اخلاص عمل یگانه
وی در ادامه سخنان خود تاکید کرده بود: در طول دوران آشنایی ام با استاد حجتی، اخلاص در عمل را کاملا مشاهده کرده ام. او در طول زندگی اش در همه زمینه ها بسیار خوب عمل کرده است. وی انسانی بسیار متواضع و دلسوز و از نظر حلم و صبوری هم زبانزد است. او زندگی بسیار زاهدانه ای دارد. ویژگی های یک انسان شایسته و کامل آن طور که قرآن بیان می کند، در وجود او هست.
بر پایه این گزارش: مرحوم حجتالاسلام «سیدمحمدباقر حجتی» در طول عمر گرانمایه خویش آثار متعددی را در حوزه علوم قرآن و حدیث، تاریخ، تعلیم و تربیت و فهرست نسخ خطی به جامعه علمی تقدیم کرد.
خبرگزاری شبستان این ضایعه را به جامعه علمی اساتید حوزه و دانشگاه تسلیت می گوید.
نظر شما