حجت الاسلام والمسلمین حبیبالله احمدی، مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم، در گفتگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان ضمن بزرگداشت مقام شهدای جنگ تحمیلی دوم به جایگاه بیبدیل حضرت عباس(ع) در تاریخ اسلام اشاره کرد و اظهار داشت: برای شناخت دقیق شخصیت حضرت عباس(ع)، باید به لحظات کمتر گفته شدهای از زندگی ایشان بپردازیم. این نویسنده تاریخ اسلام با اشاره به ماجرای ازدواج امام علی(ع) و مادر حضرت عباس(ع) گفت: حدود ۱۰ سال بعد از شهادت حضرت فاطمهزهرا(س)، امیرالمومنین امامعلی(ع) همسری اختیار نکرد. مرحوم کلینی (در اصول کافی) و مرحوم شیخ مفید (در الارشاد) آوردهاند که امیرالمومنین(ع) از برادرش عقیل خواست تا همسری از قبیلهای با ریشه شجاعت برای او برگزیند. عقیل که نسبشناس و آشنا به قبایل عرب بود، جستجو کرد و فاطمه بنت حزام بن خالد کلابیه را برگزید؛ بانویی که به دیانت و شجاعت شناخته می شد.
وی افزود: او بعدها به امالبنین شهرت یافت. ایشان با ورود به خانه امیرالمومنین(ع) تأکید کرد که مرا به نام فاطمه خطاب نکنید تا فرزندان حضرت زهرا(س) در خانه پدری خود پریشانخاطر نشوند. این دقتنظر و احترام به بزرگواری حضرت زهرا(س) حاکی از معرفت والا و عشق امالبنین به خاندان پیامبر(ص) است.
حجت الاسلام والمسلمین احمدی با تشریح ابعاد شخصیتی خانواده مادری حضرت عباس(ع) ادامهداد: از ازدواج امیرالمومنین(ع) با امالبنین چند پسر به دنیا آمد که حضرت عباس(ع) بزرگترین آنها بود. فرزندان دیگر جعفر، عبدالله و عثمان بودند که منابع معتبر سن آنها را بهترتیب ۲۹، ۲۵ و ۲۱ سال هنگام حادثه کربلا نوشتهاند. حضرت عباس(ع) روز چهارم شعبان سال ۲۶ هجری قمری به دنیا آمدهبود و در کربلا ۳۵ سال داشت. نقل است که هنگام تولد حضرت عباس(ع)، امیرالمومنین(ع) نوزاد را در آغوش گرفت و اذان در گوش او خواند، سپس لحظهای به بازوان نوزاد خیره شد و اشک در چشمانش حلقه زد. وقتی امالبنین دلیل اشکهای علی (ع) را پرسید، فرمودند: این بازوان روزی از بدن جدا خواهد شد تا از دین و امام زمان دفاع کند.
حضرت عباس(ع) را به القابی چون ابوالفضل، قمر بنیهاشم، سقا، بابالحوائج و شهید میشناسنداین مدرس برجسته حوزه، با اشاره به القاب و اوصاف حضرت عباس چنین گفت: حضرت عباس(ع) را به القابی چون ابوالفضل، قمر بنیهاشم، سقا، بابالحوائج و شهید میشناسند. برخی القاب برگفته از رخدادهای کربلاست: سقا، چون سقایت سپاه حسین (ع) را در ایام عطش بر عهده داشت؛ قمر بنیهاشم، بهدلیل جمال و شجاعت کمنظیر؛ بابالحوائج، چون حضرت عباس (ع) همواره گرهگشای مردم بوده و شیعیان در سختیها به او متوسل میشوند؛ و سرانجام شهید عاشورا، که با شهادتش مسیر وفا و فتوت را برای بشریت روشن ساخت.
حجت الاسلام والمسلمین احمدی پیرامون نقش حضرت عباس(ع) در کربلا بیان داشت: در کربلا ۱۳ نفر از نوادگان امیرالمومنین(ع) بهدست سپاه ظلم به شهادت رسیدند، که این آمار، دل هر انسان آزادهای را به درد میآورد و نشاندهنده استواری، ایثار و فداکاری کمنظیر خاندان ولایت است.
ولایت؛ جوهره وجودی حضرت عباس(ع)
این پژوهشگر حوزوی درباره نقش ویژه و بصیرت سیاسی حضرت عباس(ع) تصریحکرد: اگر بخواهیم جوهره شخصیت حضرت عباس(ع) را در یک جمله خلاصه کنیم، باید به بصیرت سیاسی و ولایی ایشان اشاره کنیم. عباس(ع) از ناحیه مادر با برخی فرماندهان سپاه دشمن خویشاوندی داشت. در شب عاشورا، اشراف کوفه و برخی از فرماندهان به عباس(ع) و برادرانش پیشنهاد دادند که در صورت جدا شدن از حسین (ع) امان خواهند داشت. این پیشنهاد که در ظاهر امنیت و آسایش مادی را نوید میداد، با پاسخ قاطع عباس بن علی(ع) روبهرو شد؛ «آیا روا نیست من در امان باشم و فرزند رسول خدا(ص) و فرزند امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) نباشند؟» این همان نقطه اوج ولایتمداری، معرفت و درک موقعیت سیاسی دشمن و پایداری در برابر وسوسههای دنیوی و رفیقنماهاست.
این رفتار که در برخی نقلها با جملههای معروف «یا نفس! مِن بعد الحسین هونی…» توصیفشده، واقعیتی است که تا امروز عطش حسینی و وفای عباسی را در جان آزادگان دنیا زنده نگهداشته است
وی در ادامه درباره اوج تجلی غیرت و فتوت در رفتار حضرت عباس(ع)، گفت: غیرت عباس(ع) در آن بود که چند بار که به آب دسترس پیدا کرد، تنها هدفش رفع عطش کودکان در خیمههای حسین (ع) بود و هیچگاه حتی جرعهای از آب ننوشید. این رفتار که در برخی نقلها با جملههای معروف «یا نفس! مِن بعد الحسین هونی…» توصیفشده، واقعیتی است که تا امروز عطش حسینی و وفای عباسی را در جان آزادگان دنیا زنده نگهداشته است.
عباس(ع) عبدصالح است
استاد احمدی در تحلیل جایگاه معنوی و عرفانی حضرت عباس(ع) گفت: از منظر عرفان اسلامی و آموزههای قرآنی، حضرت عباس(ع) به مقام اهلبیت(ع) نزدیک است و در برخی متون، مصداق عبد صالح دانسته شدهاست. براساس آیات قرآن این لقب ویژه، ولایتپذیری و اوج بندگی و خلوص نیت ایشان را نشانمیدهد.
حجت الاسلام والمسلمین احمدی با تأکید بر نقش عاشورایی حضرت عباس(ع) و تأثیر تاریخی رفتار وی اظهار کرد: اگر نقش حضرت عباس(ع) را در نهضت عاشورا بررسی کنیم، درمییابیم که مدیریت، سقایی، نگهبانی و دفاع از اهلبیت، همه با وسعت اندیشه و ظرفیت معنوی شگفتانگیز همراه بوده است. خیمه حضرت عباس(ع) در ورودی خیمهگاه امامحسین(ع) برپا بود و ایشان بهعنوان علمدار و نخستین فردی که هر مراجعه کنندهای به او پناه میآورد، نقشی کلیدی در استحکام روحیه یاران امام داشت. چینش خیمهها بهگونهای بود که اهلبیت(ع) در مرکز و اصحاب پیرامون و خیمه حضرت عباس(ع) در پیشاپیش همه قرار داشت. پس از شهادت اصحاب، تا مدتی به اهلبیت اجازه شرکت در نبرد داده نشد تا آنکه نخست حضرت علیاکبر(ع) و پس از او عباس(ع) به میدان رفتند.
تیر بر مشک نشست و آببر زمین ریخت و عباس(ع) از اسب به زمین افتاد. این صحنه که در مقاتل و روایات آمده، برگی از عاشقانهترین، جانسوزترین و انسانیترین حماسههای تاریخ بشری است و هرگز فراموش نمیشودوی با توصیف لحظه شهادت حضرت عباس(ع) گفت: دشمنان با حملات پیاپی برای جلوگیری از رسیدن آب به خیمهها، کار را برای آقای کربلا سخت کرد. پس از بریدن دستان، عباس(ع) باز هم مشک آب را با دندان بهسمت خیمهها برد اما تیر بر مشک نشست و آببر زمین ریخت و عباس(ع) از اسب به زمین افتاد. این صحنه که در مقاتل و روایات آمده، برگی از عاشقانهترین، جانسوزترین و انسانیترین حماسههای تاریخ بشری است و هرگز فراموش نمیشود.
کل یوم عاشورا
مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم با تأکید بر پیوستگی ابعاد مقاومت حسینی به دوران معاصر، گفت: پیام عاشورا و رفتار حضرت عباس(ع)، امروز برای ما و جامعه اسلامی پیام وحدت، مقاومت، اخلاص و تسلیمناپذیر در برابر ظلم و ستم است. همان گونه که ملت ایران نیز در حماسهآفرینیهای تاریخ انقلاب و دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه اخیر ثابت کردند، آموزههای عاشورا همچنان زنده و جاری است.
حجت الاسلام والمسلمین احمدی تصریحکرد: امروز جامعه شیعی و ملت ایران میتواند با الگوگیری از بصیرت، غیرت و وفای حضرت عباس (ع)، در دفاع از دین، وطن و شرافت انسانی خود استوار بماند و با اطاعت الهی، همراهی با صالحین و پرهیز از فتنههای زمانه، راه سعادت و مسئولیت خود را رقم بزند. سه ویژگی برجسته سلوک عباس(ع) یعنی اطاعت الهی، همراهی با صالحین و سلوک بدریونی باید سرلوحه رفتار همه آحاد جامعه باشد، چرا که تنها با تأسی به چنین الگویی است که میتوانیم در مسیر ولایت، از آزمونهای بزرگ الهی سربلند بیرون بیاییم.
نظر شما