خبرگزاری شبستان؛ آران و بیدگل/روحاله باقری؛در هنگامه ای که آتش خشم و انتقام از سوی دژخیم صهیونیستی زبانه می کشد و قلب های ملت را به درد آورده، عطر دل انگیز عید غدیر خم، همچون مرهمی بر زخم هایمان، فضای شهرها را عطرآگین کرده است. گویی رستاخیزی از عشق و دلدادگی به مولا علی (ع) در رگ های این سرزمین جاری شده و خیابان ها، لباسی از افتخار و حماسه بر تن کرده اند.
در این آوردگاه حق و باطل، «مهمانی های چند کیلومتری غدیر» که امسال و در پی جنایات اسرائیل عنوان «غدیریون» به خود گرفت نه فقط یک جشن، بلکه فریاد رهایی، نمایش اقتدار و وحدت، و تجلی ایمان راسخ مردمی است که در سایه ولایت، آماده جانفشانیاند. این حماسه خودجوش، با رنگ و بوی ایثار و شهادت، پیام غدیر را در کوچه پس کوچه های شهر طنین انداز کرده و نقشه های شوم دشمنان را نقش بر آب می سازد.
این حرکت، نمایشی کمنظیر از پویایی اجتماعی، ایمان زنده، و حضور مردمی است که نام علی (ع) را نه فقط بر زبان، بلکه در سبک زندگی خود جاری کردهاند.
این گزارش به بررسی ثمرات اجتماعی این رویداد از گسترش شادیهای مومنانه و سهیم کردن اقشار مختلف جامعه تا تقویت همبستگی اجتماعی و ترویج فرهنگ خدمت داوطلبانه به نام امیرالمؤمنین (ع) می پردازد.
«مهمانی کیلومتری غدیر»؛ جشنهایی که مرزها را درنوردیدند
«مهمانی کیلومتری غدیر» عنوان برنامهای مردمی است که طی آن، خیابانهای اصلی در برخی از شهرها به طول چندین کیلومتر، به فضایی برای برگزاری جشنهای گسترده، اطعام عمومی، بازیهای کودکانه، اجرای سرودهای شادی، غرفههای فرهنگی، توزیع عیدی و دیدارهای خانوادگی و ایمانی بدل میشوند. این برنامهها که با مشارکت هیئات مذهبی، گروههای جهادی، نهادهای فرهنگی، شهرداریها و جوانان داوطلب برگزار میشود، بهصورت خودجوش و بدون تمرکز صرف بر ساختارهای رسمی، نوعی نشاط جمعی را در بستر فرهنگ دینی خلق کردهاند. در این فضا، نهتنها شادیهای سالم جایگزین الگوهای نامناسب میشوند، بلکه مفاهیمی چون ولایتپذیری، کرامت انسانی، خدمترسانی، اطعام مومنانه و محبت به اهلبیت (ع) بهصورت عملی در میان خانوادهها و نسل جدید بازتولید میشود.
برای بررسی دقیقتر آثار اجتماعی این پدیده، با تنی چند از مسئولان فرهنگی و مذهبی و کارشناسان روانشناسی گفتوگو کردهایم:
غدیر؛ فرصتی برای بازسازی هویت و تقویت مسئولیت اجتماعی مومنانه
حجتالاسلام ابوالفضل، مجیدیتبار رئیس اداره تبلیغات اسلامی آران و بیدگل، در گفتوگو با خبرنگار شبستان، غدیر را فرصتی برای بازسازی هویت و تقویت ارزش ها می داند و می گوید: «غدیر، به ما یادآوری می کند که باید با الگوگیری از مولا علی (ع)، در برابر ظلم و بی عدالتی ایستادگی کنیم و از ارزش های انسانی دفاع کنیم.»
وی با بیان اینکه غدیر صرفاً یک واقعه تاریخی نیست؛ یک راه و روش برای زندگی است، افزود: «مهمانیهای کیلومتری غدیر، با جذب خانوادهها و استفاده از ظرفیتهای مردمی، سبب شدهاند که روحیه ولایتمداری به شیوهای کاملاً اجتماعی و بانشاط تبیین شود. این حرکت، امتداد همان خطبه غدیری است که پیامش پیوند دلها با محور ولایت بود.»
رئیس ستاد ساماندهی شئون فرهنگی در مناسبتهای مذهبی آران و بیدگل در ادامه تصریح کرد: «مهمانیهای کیلومتری بستری برای احیای ارزشهایی چون اطعام مومنانه، شادی مشروع و مشارکت اجتماعی است. این برنامهها، ظرفیت مساجد و هیئات را به عرصه عمومی میآورد و هر خانهای را درگیر مفهومی بهنام “مسئولیت اجتماعی مؤمنانه” میکند.»
حجت الاسلام مجیدیتبار تأکید کرد: «خدمت به مردم در قالب موکبهای غدیری، تجلی عملی کلام امیرالمؤمنین است که فرمود: “برترین مردم کسی است که بیش از همه به مردم نفع رساند. ” این مهمانیها مردم را از تماشاچی، به بازیگر فعال در عرصه دین تبدیل کردهاند.»
اهمیت بعد اجتماعی دین؛ درسهایی از غدیر برای زیست مسالمتآمیز
دکتر میثم نمکی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان، به وجه اجتماعی برجسته دین اسلام اشاره کرد و گفت: «یکی از مهمترین وجوه برجسته دین ما، بعد اجتماعی آن است. عبارت “یدالله مع الجماعه” گواه اهمیت زیست اجتماعی و تکیه بر تکریم مردم و رعایت احوال آنان است.»
وی افزود: «وقتی نگاه آموزههای دینی، تأکید بر ترویج سبک زندگی اجتماعی مسالمتآمیز دارد و حتی در بعد عبادی، نماز جماعت بر نماز فرادی ترجیح دانسته شده، طبعاً شادیهای مومنانه در قالب اجتماعات شادیانه و در کنار قرار گرفتن بزرگ و کوچک، فقیر و غنی خود به خود درسها و آموزههای بسیاری به همراه دارد که شاید در بسیاری از فرهنگهای دیگر به چشم نمیخورد.»
مشاور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور ادامه داد: «از پیامهای روشن غدیر، اتحاد امت اسلامی و ضرورت پاسداشت این اجتماعات عمومی است. از سویی توصیه روایات به اهمیت اطعام و تجدید دیدار مومنان و حضور در میدان نشانگر جوهره اجتماعی بودن مکتب ماست.»
غدیر؛ فرصتی روانشناختی-اجتماعی برای بازسازی هویت و تقویت ارزشها
دکتر احمدرضا سعیدی، روانشناس و رئیس مرکز تخصصی خانواده رهاسان، نیز در این باره افزود: «غدیر فقط یک واقعه تاریخی نیست، یک فرصت روانی-اجتماعی برای بازسازی هویت، پیوندهای عاطفی، و تقویت ارزشهاست.»
وی واقعه غدیر خم را از منظر روانشناسی اجتماعی از چند زاویه حائز اهمیت دانست:
۱. نیاز به هویت و معنا: انسانها در زندگی خود به هویت و معنا نیاز دارند. آیینها و جشنهای مذهبی، بهویژه جشن غدیر، به افراد کمک میکنند تا خود را جزئی از یک تاریخ بزرگتر بدانند، با قهرمانان و اسطورههای معنوی پیوند برقرار کنند و به احساس “معنا” در زندگی دست یابند. مطالعات نشان میدهد افرادی که به آیینها و سنتهای دینی خود متصلاند، در برابر فشارهای روانی و اضطراب تابآوری بیشتری دارند.
۲. تقویت همبستگی اجتماعی: جشنهای مذهبی، مثل غدیر، فرصتی برای همدلی، صلهرحم، و تقویت روابط انسانی هستند. در روانشناسی مثبتنگر، اینگونه پیوندهای اجتماعی، یکی از ارکان سلامت روان محسوب میشود. هدیه دادن در روز غدیر باعث افزایش هورمونهای شادی مثل دوپامین و اکسیتوسین در مغز میشود و تبریک گفتن و مهربانیهای کلامی، سطح رضایت از زندگی را بالا میبرد و احساس تعلق اجتماعی را تقویت میکند.
۳. الگوسازی شخصیتی: شخصیت علی بن ابیطالب (ع) در غدیر به عنوان یک الگو معرفی میشود؛ الگویی از عدالتمحوری، شجاعت اخلاقی، فروتنی و مهربانی، دانشدوستی و عقلانیت. مطالعات روانشناختی نشان میدهند نوجوانانی که الگوهای رفتاری روشن و محترم در ذهن دارند، در مسیر رشد شخصیتی و مقابله با بحرانهای هویتی بهتر عمل میکنند.
۴. امید و پویایی جمعی: در دنیایی که افراد گاه دچار ناامیدی، تردید یا فرسودگی روانی میشوند، جشنهایی مثل غدیر با رنگ و بوی شادی، فرصت بازسازی روان را فراهم میکنند. از منظر نوروساینس، شادی گروهی باعث تقویت مدارهای عصبی مثبت و کاهش کورتیزول (هورمون استرس) میشود. مراسمهای آیینی نقش شبهدرمانی دارند؛ مشابه یک درمان گروهی با محوریت معنا، محبت و هویت.
تلنگری به مسئولان و صاحبان قدرت: دکتر سعیدی تأکید کرد که غدیر، فقط جشن ولایت نیست؛ درس ولایتپذیری و ولایتداریست. وی افزود: «اگر امام علی (ع) در غدیر معرفی شد، نه بهخاطر نسبت خانوادگی، بلکه بهخاطر پاکی، عدالت، صداقت و اخلاصش بود. مسئولان امروز اگر خود را ادامهدهندهی راه غدیر میدانند، باید در آیینهی شخصیت علوی به خود بنگرند. غدیر، نه فقط زمان بیعت با علی، بلکه فرصت پیمان بستن با ارزشهای علوی است؛ برای همهی ما، و بهویژه آنان که مسئولیتی بر دوش دارند.»
وی در نهایت خاطرنشان کرد که جشن غدیر نهفقط یک جشن تاریخی، بلکه یک پدیدهی روانشناختی و اجتماعی مؤثر است که میتواند سلامت روان را ارتقا دهد، انسجام اجتماعی را تقویت کند، و الگوهای رفتاری مؤثر برای جامعه به ارمغان آورد.
ثمرات اجتماعی اجتماعی غدیریون: بازتابی از ایمان و همبستگی در قلب جامعه
ترویج فرهنگ خدمت داوطلبانه؛ خادمانی به عشق علی (ع)
یکی از برجستهترین ابعاد اجتماعی تجمعات غدیریون، ظهور و ترویج بیسابقه فرهنگ «خدمت داوطلبانه» است. هزاران جوان و نوجوان، با شور و اشتیاق وصفناپذیر و بدون هیچ چشمداشتی، ردای خادمی بر تن کرده و در غرفههای مختلف، به توزیع نذورات، راهنمایی مردم، کمک به برقراری نظم و سایر امور مربوط به برگزاری مهمانی مشغول میشوند. این «ارتش عاشقان ولایت» نه تنها الگویی بیبدیل از دینداری اجتماعی و ایثارگری را به نمایش میگذارد، بلکه روحیه کار گروهی، مسئولیتپذیری و تعهد اجتماعی را در میان نسل جوان تقویت میکند. این فرهنگ خدمت، در بلندمدت میتواند به عنوان یک موتور محرکه برای حل مسائل اجتماعی و ایجاد تحولات مثبت در جامعه عمل کند.
افزایش سرمایه اجتماعی در بستر ایمان؛ افقی روشن برای آیندهای بانشاط
شاید مهمترین و عمیقترین ثمره اجتماعی اجتماعات غدیریون آنهم در شرایط کنونی کشور، افزایش «سرمایه اجتماعی» باشد. مشارکت گسترده و خودجوش مردم در یک حرکت عظیم با هدف ایمانی، نشاندهنده عمق اعتماد متقابل در جامعه و آمادگی برای اقدامات جمعی است. این همگرایی ایمانی، حس تعلق به یک جامعه بزرگتر و هدفمند را تقویت کرده و به افزایش امید و نشاط اجتماعی منجر میشود. این پدیدهها اثبات میکنند که میتوان با تکیه بر ارزشهای مشترک و ایمان، جامعهای پویا، بانشاط و مقاوم در برابر چالشها ساخت. مهمانیهای غدیر، به عنوان یک مدل موفق از «همدلی ایمانی»، نویدبخش آیندهای هستند که در آن، شهروندان با اتکا به داشتههای معنوی خود، قادر به ساختن فضایی سرشار از اعتماد، مشارکت و امید خواهند بود.
اجتماعات گسترده غدیریون، امروز نه فقط یک جشن، بلکه یک حماسه است. حماسه ای که در آن، ایمان، مقاومت، وحدت و همدلی، در هم تنیده شده اند و تصویری زیبا از جامعه ای آرمانی را به نمایش می گذارند. این رویدادها، تبلور عملی مفهوم «اجتماعی بودن جهاد» را به نمایش می گذارند و نشان می دهند که ملت ایران، در راه دفاع از آرمان های خود، تا پای جان ایستاده است.
اجتماعات غدیریون، نمادی از زندهبودن فرهنگ علوی در متن جامعه معاصرند. این رویداد اجتماعی نه تنها تبلور شادی مشروع، خدمترسانی داوطلبانه و پیوندهای بیننسلی است، بلکه پاسخی عینی به نیاز جامعه امروز به هویت، نشاط و همبستگی است. غدیر، با این قالب تازه، در قلب و زندگی مردم نیز جاری شده است.
نظر شما