به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، دیوارهای آجرپوش، گلدستههای کوتاه یا بلند و صدای اذانی که ساعت محله را تنظیم میکند؛ مسجد، هنوز هم برای بسیاری از شهروندان شیرازی قلب تپندهی محلهایست که در آن زندگی جریان دارد. حالا شهرداری منطقه ۱۱ شیراز تصمیم گرفته این ظرفیت خاموش را بیدار کند و با تکیه بر کارکرد تاریخی مساجد، طرحی فرهنگی و اجتماعی را به جریان بیندازد؛ طرحی با عنوان «احیای فرهنگی محلات».
بهزاد پرنیان، شهردار منطقه ۱۱ شیراز، با اعلام آغاز اجرای برنامههای فرهنگی محلهمحور با مشارکت ۱۲ مسجد شاخص در این منطقه، بر احیای نقش محوری مسجد در زندگی شهری تأکید میکند. او معتقد است که مسجد در گذشتههای نهچندان دور، جایگاه تصمیمسازی، آموزش، رفع اختلافات، و همدلی مردم محله بوده و اکنون هم میتواند این جایگاه را بازیابد.
مسجد؛ نقطه عزیمت توسعه فرهنگی محلات
در این طرح، مسجد به پایگاه گفتوگو، همدلی، آموزش و بازآفرینی روابط اجتماعی بدل میشود. آنگونه که پرنیان، توضیح میدهد: «ما به دنبال آن هستیم که مساجد را به جایگاه واقعیشان بازگردانیم؛ جایی که هم کانون عبادی باشد، هم فرهنگی، هم اجتماعی. هر مسجد، قرار است مرکز تصمیمسازی محله شود، با حضور فعال اماممحله و شورای مسجد.»
۱۲ مسجد، ۱۲ محور تحول
۱۲ مسجد در ۱۲ محله به عنوان پایلوت این طرح انتخاب شدهاند. انتخابی هدفمند که بر اساس میزان مشارکت مردم، موقعیت جغرافیایی، پیشینه فرهنگی و ظرفیتهای انسانی هر مسجد انجام گرفته است. به گفته پرنیان، انتخاب این مساجد بر اساس ظرفیتها، سابقه فعالیت، ارتباط با مردم و توان همراهسازی بوده و قرار است برنامههایی چون جشنهای مناسبتی، جلسات گفتوگو، آموزشهای سبک زندگی و نشستهای حل اختلاف در آنها برگزار شود.
۱۲ مسجد در ۱۲ محله به عنوان پایلوت این طرح انتخاب شدهاند. انتخابی هدفمند که بر اساس میزان مشارکت مردم، موقعیت جغرافیایی، پیشینه فرهنگی و ظرفیتهای انسانی هر مسجد انجام گرفته است.
او تأکید میکند که در این طرح، رویکرد یکسانسازی جایی ندارد: «ما انتظار نداریم همه مساجد شبیه هم عمل کنند؛ هر مسجد باید متناسب با ظرفیت خود وارد میدان شود. مهم این است که مردم محله خودشان را در این فعالیتها شریک بدانند و نقشآفرینی کنند.»
همکاری شورای مسجد و امام محله
شهردار منطقه ۱۱ در این طرح، شورای مسجد و اماممحله را بازوهای اجرایی اصلی میداند. او معتقد است اگر این همکاری مستمر و واقعی باشد، نتایج آن در کاهش آسیبهای اجتماعی، افزایش نشاط اجتماعی و گسترش احساس همدلی در محلهها بهوضوح دیده خواهد شد.
از برگزاری کلاسهای مهارتآموزی گرفته تا نشستهای هماندیشی با حضور ریشسفیدان، جوانان و فعالان محلی، قرار است این فضاهای مقدس دوباره به خانه مردم تبدیل شوند. شهردار منطقه ۱۱ بر این باور است که توسعه فرهنگی و اجتماعی محلات بدون تکیه بر مساجد، ناقص خواهد ماند. او میگوید: «ما بهجای آنکه فرهنگ را از بالا دیکته کنیم، تلاش کردهایم آن را از دل محلهها استخراج کنیم. مردم بهترین پاسخ را به نیازهای فرهنگی خود میدهند، اگر فضا و میدان عمل داشته باشند.»
به گفته پرنیان «مسجد باید به مأمن امید اجتماعی تبدیل شود، نه فقط پایگاهی برای عبادت فردی. وقتی بچهها، جوانان و خانوادهها دوباره به مسجد اعتماد کنند، میتوانیم بگوییم هویت محله در حال بازسازی است.»
نکته قابل توجه در این طرح، نگاه فراتر از خدمات زیربناییست. پرنیان معتقد است که وظیفه شهرداری فقط از جنس جمعآوری زباله و آسفالت معابر نیست: «مدیریت شهری باید کیفیت زندگی را بالا ببرد، نه فقط ظاهر شهر را. برای همین، باید به فرهنگ، روابط اجتماعی، هویت محلی و انسجام خانوادگی هم توجه کرد.»
مدیریت شهری باید کیفیت زندگی را بالا ببرد، نه فقط ظاهر شهر را. برای همین، باید به فرهنگ، روابط اجتماعی، هویت محلی و انسجام خانوادگی هم توجه کرد.
حمایت شورای شهر و شهردار کلانشهر شیراز
پرنیان با اشاره به حمایتهای شورای اسلامی شهر و شهردار شیراز، از تبدیل این طرح به یک الگو در کل شهر خبر داد. او میگوید: «با حمایتهای ساختاری، طرح احیای فرهنگی محلات دیگر در حد یک پروژه منطقهای باقی نمیماند، بلکه میتواند به یک جریان دائمی و تأثیرگذار در سطح کلانشهر شیراز تبدیل شود.»
طرح احیای فرهنگی محلات با محوریت مسجد، قدمی مهم در بازتعریف نقش اجتماعی و فرهنگی نهادهای دینی در شهر معاصر است.
بازگشت به نقش تاریخی مسجد
احیای فرهنگی محلات، یک پروژه انسانیست. مسجد، در این نگاه، تبدیل به کلاس درس، کانون گفتوگو، اتاق فکر، خانه صلح و حتی پناهگاه مشکلات خانوادگی میشود. برنامهای که اگر درست اجرا شود، محلهها را زندهتر کرده و شهر را از درون تقویت میکند؛ درست همانجا که معماری سیمانی شهرها، عاجز از ترمیم آن است: دل آدمها.
طرح احیای فرهنگی محلات، درواقع دعوتی دوباره به مسجد است؛ برای زیست اجتماعی، همدلی، آموزش و امیدآفرینی. مکانی که قرار است نسل جدید در آغوش مسجد، گفتوگو، یادگیری و رشد را تجربه کند.
و اگر این مسیر ادامه یابد، شاید روزی بتوان دوباره گفت: محله زنده است، چون مسجدش زنده است.
نظر شما