خبرگزاری شبستان، گروه بینالملل: در شهرهایی که اذان در آن طنین انداز نمیشود و تعطیلات اسلامی در تقویم رسمی وجود ندارد، میلیونها مسلمان در سراسر جهان عید قربان را در محیطهای فرهنگی، اجتماعی و قانونی کاملاً متفاوت از محیطهای خاستگاه خود در کشورهای اسلامی و عربی جشن میگیرند.
اما باوجود غربت و تفاوتها، مسلمانان در اروپا، آمریکا، شرق آسیا و بخشهایی از آفریقای، در حفظ جوهره عید قربان موفق شدهاند و آداب و رسوم این عید را به نسلهایی که دور از آیینهای اسلامی چه در موطن خود و چه در کشورهای غیرمسلمان بزرگ شدهاند، منتقل کنند.
نماز عید: در مراکز اسلامی، نبود تعطیلات رسمی
اولین جلوه عید، نماز است. با وجود نبود تعطیلات رسمی در بیشتر کشورهای غربی، مسلمانان مشتاقند که آن را به صورت جماعت چه در مساجد یا چه در فضاهای عمومی که برای آن مجوز قبلی میگیرند یا در مراکز اسلامی، برگزار کنند.
به عنوان مثال، در آلمان، شهرداریها به مساجد بزرگ اجازه میدهند که در فضاهای باز مانند استادیومها یا پارکینگهای بزرگ نماز برگزار کنند.
در ایالات متحده آمریکا، برخی از مساجد بزرگ، نماز عید را در داخل سالنهای کنفرانس بزرگ یا سالنهای سرپوشیده اجارهای در هتلها برگزار میکنند.
در کشورهایی مانند فرانسه و کانادا، برخی از مدارس اسلامی یا مراکز فرهنگی در حال تبدیل شدن به نمازخانههای موقت هستند که مجهز به دستگاههای کنترل ترافیک و خدمات برای زنان و کودکان هستند، صحنهای که نشان میدهد مقررات در طول سالها تا چه حد تکامل یافته است.
ذبح: چالشهای قانونی و جایگزینهای نوآورانه
ذبح در عید قربان یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی مسلمانان در کشورهای غیرمسلمان است. بسیاری از کشورهای اروپایی، مانند هلند، بلژیک و سوئیس، محدودیتهای سختگیرانه یا ممنوعیتهای مؤثری را برای ذبح بدون بیحس کردن اعمال کردهاند که با الزامات شرعی ذبح اسلامی مغایرت دارد.
در بریتانیا، ذبح حلال با استثنائات مذهبی همچنان مجاز است، اما فقط باید در کشتارگاههای تأیید شده و تحت نظارت دقیق انجام شود.
در فرانسه، قوانین، ذبح حلال را در طول عید مجاز میدانند، اما فقط در مکانهای تأیید شده موقت و تحت نظارت دقیق دامپزشکی. این امر بسیاری از مسلمانان آنجا را بر آن میدارد که از قبل کشتارگاههایی را از شرکتهایی که با کشتارگاههای اسلامی شناخته شده کار میکنند، رزرو کنند.
در ایالات متحده آمریکا و کانادا، وضعیت به طور نسبی انعطافپذیرتر است، اما چالشهای لجستیکی قابل توجهی هنوز وجود دارد.
فضای عید: بین حریم خصوصی و ادغام اجتماعی
با وجود فشارهای کار و تحصیل در محیطهایی که عید را جشن نمیگیرند، بسیاری از مسلمانان در ایجاد یک فضای گرم خانوادگی موفق میشوند، که اغلب با نماز صبح شروع میشود و پس از آن کودکان لباس عید میپوشند و به دیدار اقوام و دوستان میروند. این روز به یک جشن خانگی تبدیل میشود تا نبود جشنهای سراسری را جبران کند.
جوامع مسلمان در کشورهای غیرعرب و غیرمسلمان، در طول عید جشنوارههای کوچکی را در پارکهای عمومی برگزار میکنند. این جشنوارهها شامل غذای حلال، بازیهای کودکان و اجراهای هنری است که فرهنگ اسلامی را منعکس میکند.
این امر به کودکان کمک میکند تا با وجود کمبود کلی فضا، با عید ارتباط برقرار کنند و آنها را با اعضای جامعه مسلمان مرتبط سازد.
چالشها و فرصتها: حفظ هویت در محیطهای سکولار
جشن گرفتن عید در محیطهای سکولار یا مسیحی، بُعد نمادین مهمی دارد و نشاندهنده پایبندی مسلمانان به هویتشان باوجود تفاوتها است. در برخی کشورها، مانند فرانسه یا نروژ، مسلمانان گاهی اوقات مورد انتقاد یا آزار و اذیت رسانهای قرار میگیرند، وقتی که آداب و رسوم عید، مانند حیوانات قربانی یا اجتماعات بزرگ را نشان میدهند.
با این حال، در سالهای اخیر روند معکوسی آغاز شده است که به موجب آن جوامع مسلمان به عمد از غیرمسلمانان دعوت میکنند تا در مراسم عید شرکت کنند و در مورد سنتهای آنها بیاموزند، این اقدام به عنوان راهی برای از بین بردن موانع و انتقال تصویر مثبت از اسلام به شمار میآید.
قربانی از راه دور: بُعد جهانی و همبستگی انسانی
با توجه به هزینههای بالای زندگی و دشواری ذبح ، بسیاری از مسلمانان خارج از کشور، سازمانهای بشردوستانه را برای انجام ذبح در کشورهای فقیر مانند سومالی، بنگلادش یا فلسطین به کار میگیرند. این امر به قربانی بُعد جهانی همبستگی میبخشد.
در حال حاضر کمپینهای آنلاین عظیمی در سایتهای اهدای کمک مانند LaunchGood و Islamic Relief به راه افتاده است که میلیونها دلار از جوامع مسلمان در غرب برای توزیع گوشت قربانی به نیازمندان در بیش از 30 کشور جمعآوری میکند.
انتقال ارزشها به نسلهای جدید: چالش هویت در مهاجران
یکی از برجستهترین چالشهای عید در کشورهای مهاجر پذیر، انتقال معنا و شادی آن به کودکانی است که در یک محیط فرهنگی متفاوت متولد و رشد یافتهاند. بنابراین، خانوادهها با ایجاد آداب و رسوم خاص خانوادگی از جمله توزیع عیدیه (هدایا)، تزئین خانهها، تهیه غذاهای سنتی و سازماندهی فعالیتهای تفریحی، به دنبال جبران نبود پدیده جشنهای سراسر هستند تا خاطره عید را در ذهن عاطفی کودکان تازه نگه دارند.
گردهمایی مسلمانان برای #عید_قربان در #بریتانیا نمونههایی از مبارزه آنها برای زندگی بر اساس اصول شریعت را ارائه میدهد، نمونههایی که کلمات از بیان آنها قاصرند.
آنها غربت وطن، خانوادهها و دین خود را تحمل کردند. در میان مسلمانان کسانی از مسیحیت و برخی دیگر از بودایسم گریختند و مسلمان شدند و با شعار «هیچ خدایی جز خدا نیست» متحد شدند، باوجود قومیتها و زبانهای مختلفشان عید را در غربت جشن میگیرند.
نظر شما