به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: حجت الاسلام «محمدحسین بهرامی» امروز سهشنبه ۱۳ خرداد در چهارمین پیش همایش ملی علوم انسانی اسلامی دیجیتال و آئین رونمایی از نرم افزار پژوهیار۳ که در تالار دکتر ایرج افشار کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) بیش از سه دهه است که در حوزه دیجیتالسازی و هوشمندسازی علوم اسلامی فعالیت دارد و یکی از غنیترین و هوشمندترین پایگاههای اطلاعات علوم انسانی اسلامی در جهان را داراست.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور با اشاره به زیرساختهای دادهای این مرکز گفت: بیش از ۱۲۰ هزار جلد کتاب اسلامی در این مرکز دیجیتالسازی و قابل جستوجو شده است و بسیاری از این آثار بهصورت دقیق و معنایی برچسبگذاری شدهاند؛ بهگونهای که اطلاعات، نه صرفاً خطی، بلکه بهصورت شبکهای و معنایی به هم متصل هستند و از یک ترجمه میتوان به منبع اصلی، از آن به واژهنامه، سپس به شواهد شعری و تفسیری مرتبط و بالعکس، مسیر علمی و معنایی را دنبال کرد که این ساختار یک بستر بسیار غنی برای توسعه ابزارهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی فراهم میکند.
وی ادامه داد: بیش از چهار میلیون کاربر فرهیخته ثبتنامشده از داخل و خارج کشور از خدمات مرکز بهره میبرند و بیش از ۲۰ دانشگاه معتبر بینالمللی با اشتراک رسمی از پایگاههای ما استفاده میکنند که برخی پایگاهها مانند نورلایب، تا ۵۰ درصد مراجعاتشان از کشورهای اسلامی و عربزبان است و پایگاه لغت مرکز نیز بیش از ۹۰ درصد مخاطبانش از خارج کشور هستند؛ این خود گویای جایگاه ویژه مرکز در عرصه بینالمللی است.
حجتالاسلام بهرامی با تأکید بر میانرشتهای بودن فعالیتهای مرکز گفت: کار مرکز فقط دیجیتال سازی متون و برنامهنویسی برای آنها نیست. طراحی و تولید سامانه های نرمافزاری نور توسط متخصصانی انجام میشود که هم در علوم اسلامی و هم در فناوری اطلاعات مسلطند و دانشی میان رشته ای را کسب نموده اند که به ایشان ظرفیت تولید این برنامه ها را میدهد. اخیراً پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال نیز توسط مرکز تأسیس شده تا دانش نهفته در محصولات نرمافزاری، بهصورت مقاله، گزارش علمی و خروجیهای دانشگاهی قابل نقد و توسعه نیز منتشر شود.
وی در ادامه به فعالیتهای ادبی مرکز نیز اشاره کرد و گفت: در دهه ۸۰ پروژههای متعددی در حوزه ادبیات فارسی انجام شده، از جمله تولید نرمافزارهایی برای حافظ، مثنوی، شاهنامه و آثار فردوسی که اکنون به شکل اپلیکیشنهای رایگان قابل دسترسی هستند و یکی از پروژههای مهم در دست اجرا، نرمافزار جامع متون کهن فارسی است که شامل بیش از هزار اثر تا قرن دهم هجری خواهد بود و بخش واژهپژوهی آن میتواند در مطالعات زبانشناسی تحولی ایجاد کند.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(مرکز نور) درباره توسعه ابزارهای زیستبوم پژوهش در مرکز گفت: در گذشته، پژوهشگر صرفاً میتوانست به کتابها و مقالات دسترسی داشته باشد، اما ما در تلاشیم زیستبومی جامعی فراهم کنیم که تمام نیازهای پژوهشی در یک محیط یکپارچه قابل انجام باشد، نمونههایی مانند «خطایاب زبان فارسی» و «مدیریت استناد پژوهشی» بخش هایی از این طرح جامع اند که اکنون در حال استفاده یا توسعه میباشند. در این میان پژوهیار به عنوان ابزار مدیریت استناد بهطور خاص در حوزه زبان فارسی، خلأ بزرگی را پر کرده است.
حجتالاسلام بهرامی در پایان با اشاره به همکاریهای دانشگاهی افزود: با بخش های مختلف دانشگاه تهران تعاملات خوبی داریم، از جمله موسسه دهخدا، دانشکدگان فارابی و کتابخانه مرکزی و امیدواریم با هماهنگی های جدید و به ویژه پیگیری های جناب آقای دکتر جعفریان ضمن توسعه تعاملات گذشته تعاملات جدیدتری را با دانشکده فنی، آزمایشگاه هیومنیکس و سایر بخش های دانشگاه آغاز کنیم.
این گزارش می افزاید: همچنین «منوچهر مرادی سبزوار» طی سخنانی بر ضرورت خلاقیت در مسیر پژوهش تاکید کرد و افزود: در شرایط محدود نیز میتوان با تدبیر و انگیزه، کارهای بزرگی انجام داد و امروز هم همین نیاز وجود دارد؛ بهویژه برای گسترش ارتباط مراکز پژوهشی با عموم جامعه علمی.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تهران ضمن برشمردن خاطراتی از همکاری خود با موسسه نور در دهه هفتاد، بر لزوم گسترش تبلیغات و اطلاعرسانی تاکید کرده و گفت: دستاوردهای ارزشمند مرکز نور هنوز بهدرستی در سطح عمومی معرفی نشدهاند و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران میتواند یکی از پایگاههای همکاری و معرفی بهتر این دستاوردها باشد، البته با شرط تعامل و مشارکت مؤثر.
مرادی سبزوار با اشاره به تجربه دانشگاه تهران در حوزه هوش مصنوعی گفت: در حال حاضر، بیش از ۵۴ استاد در حوزه هوش مصنوعی در این دانشگاه فعالیت دارند؛ رقمی که حتی در دانشگاههای بزرگ دنیا نیز کمنظیر است.
وی افزود: نباید فراموش کنیم که ارزش واقعی هوش مصنوعی در کاربرد آن است، نه صرفاً پژوهش نظری که پیوند آن با حوزههای انسانی مانند روانشناسی، پزشکی، ادبیات و البته علوم اسلامی میتواند زمینهساز تحول در پژوهش و آموزش شود.
معاون پژوهش وفناوری دانشگاه تهران با اشاره به سابقه تعاملات گذشته دانشگاه تهران با مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی اسلامی نور، ابراز امیدواری کرد که ارتباطات دوسویه علمی، این همکاریها وارد مرحلهای مؤثر و ماندگار شود.
نظر شما