به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در زمانی که سایه استکبار جهانی و خودکامگی سلطهگران بر زندگی ملتها سنگینی میکند و بسیاری از جوامع گرفتار موجهای سهمگین نابرابری و تحمیل اراده بیگانهاند، شاید بازگشت به کلمات اهل بیت(ع)، همان نوری باشد که ما را از میان ظلمت عبور دهد. در این میان، اندیشه سیاسی و معنوی امام محمد باقر(ع) حامل نسخههایی است که تاریخ را نجات میدهد و جامعه امروز را نیز در برابر طوفانها مقاوم میسازد.
آیتالله لطفالله دژکام، نماینده ولی فقیه در استان فارس، با نگاهی ژرف به کلام امام باقر(ع)، پنج راهکار بنیادین برای مقابله با شر سلطهها و جریانهای استکباری جهانی را بازخوانی کرده است.
او در آغاز، با اشاره به وضعیت جهانی امروز میگوید: «همه ملتها از ظلم و استکبار رنج میبرند، اما اختلافنظر در شیوه مقابله با آن نباید ما را از اصل موضوع غافل کند. امام باقر(ع) راهکاری ارائه دادهاند که باید به آن توجه کنیم.»
نسخه اول: «صدقه»، سپری در برابر شر حکومتها
نخستین نسخهای که امام باقر(ع) تجویز میفرمایند، صدقه دادن است؛ برای رفع نیازهای فردی و به عنوان پادزهری برای شر حاکمان و حکام جور. آیتالله دژکام به حدیثی از حضرت اشاره میکند: «در حدیثی، امام پنجم نخست فرمود: "عَلَیکُم بِالصَّدَقَةِ"، یعنی بر شما باد صدقه دادن؛ چرا که با صدقه دادن، شر سلطان از شما دور میشود.»
او با اشاره به تجربه معاصر ما از بحرانهای اجتماعی، این آموزه را به روزرسانی کرده و میافزاید: «همانگونه که در ایام کرونا، با مواسات و کمک به یکدیگر از بحران عبور کردیم، اکنون نیز باید صدقه را به عنوان نوعی کنش اجتماعی مستمر در نظر گرفت.»
نسخه دوم: «محبت»، راهبرد اجتماعی
اگر جامعه بر پایه محبت صمیمانه و برادری شکل بگیرد، شر دشمنان از آن کاسته میشود.
اما دومین توصیه امام باقر(ع)، بسیار فراتر از یک دعوت اخلاقی است. "عَلَیکُم بِالحُبِّ فِی اللّه" محبت در راه خدا، نسخهای برای همبستگی اجتماعی است. به تعبیر آیتالله دژکام: «اگر جامعه بر پایه محبت صمیمانه و برادری شکل بگیرد، شر دشمنان از آن کاسته میشود.»
او در ادامه، با یادآوری جایگاه روز عید غدیر به عنوان نماد اخوت، میافزاید: «روز عید غدیر، روز اخوت و برادری است و مسئولان باید این پیوند را تقویت کنند.»
نسخه سوم: «اظهار دوستی»؛ حلقه مفقوده در روابط اجتماعی ما
سومین رکن در اندیشه امام باقر(ع)، "التودد" یا همان ابراز دوستی است. توصیهای که شاید در جامعه امروز ما، بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است.
آیتالله دژکام میگوید: «در روایات آمده اگر کسی را دوست دارید، به او بگویید. این اظهار دوستی کلید حل بسیاری از مسائل امروز جامعه است.»
در جهانی که خشونت زبانی و سوءظن اجتماعی فراگیر شده، گفتن یک «دوستت دارم» ساده، میتواند دیواری از فاصلهها را فرو بریزد.
در انجام کار خیر با یکدیگر همراهی کنید. مهم نیست چه کسی کار نیک را انجام میدهد، باید کمک کنیم تا خیر به نتیجه برسد.
نسخه چهارم: «کار نیک»، فراتر از قائل بودن به نیت
چهارمین توصیه امام، دعوت به همکاری در انجام اعمال صالح است. آیتالله دژکام با تبیین این بخش از روایت میگوید: «در چهارمین توصیه، امام باقر(ع) فرمود: "وَالمُوازَرَةِ عَلَی العَمَلِ الصّالِحِ"؛ همکاری در انجام کار نیک است.»
و ادامه میدهد: «در انجام کار خیر با یکدیگر همراهی کنید. مهم نیست چه کسی کار نیک را انجام میدهد، باید کمک کنیم تا خیر به نتیجه برسد.»
به نظر میرسد این نگاه، یک دعوت به عبور از مرزهای جناحی و شخصی برای رسیدن به خیر عمومی است؛ اصلی که اگر نادیده گرفته شود، دستاوردهای خیر جمعی نیز از میان خواهد رفت.
نسخه پنجم: «استغفار»، دروازه بازگشت و استقامت
پنجمین و آخرین نسخه، بازگشت به خدا از طریق استغفار است. نماینده ولی فقیه در فارس با تأکید بر نقش استغفار در مقابله با سلطه دشمنان میگوید: «در خانه خدا به درگاه الهی ناله بزنید و از اشتباهات خود طلب بخشش کنید.»
او بر این باور است که استغفار، یک کنش فردی صرف نیست، لایهای از پایداری اجتماعی نیز دارد؛ چرا که جامعهای که به اشتباه خود اعتراف میکند، قدرت تصحیح مسیر را نیز دارد.
او بر این باور است که استغفار، یک کنش فردی صرف نیست، لایهای از پایداری اجتماعی نیز دارد؛ چرا که جامعهای که به اشتباه خود اعتراف میکند، قدرت تصحیح مسیر را نیز دارد.
میتوان گفت سخن گهربار امام باقر(ع)، دعوتی دوباره است به بازخوانی گنجینههای معرفت اهلبیت(ع) در زمانهای که جهان بیش از هر روز، نیازمند توازن میان معنویت و مقاومت است. امام باقر(ع) با پنچ نسخه ساده، اما عمیق، نقشه راهی پیش پای ما میگذارد که هم فرد را تعالی میدهد و هم جامعه را از شر سلطهها محفوظ میدارد. و این یعنی، بازگشت به فطرتی که هرگز با استکبار کنار نمیآید.
نظر شما