ما می گیم شاه نمی خوایم، نخست وزیر عوض می شه

خبرگزاری شبستان: در روزهای اخیر اردن نیز همچون بسیاری از کشورهای دیگر خاورمیانه صحنه تنش های سیاسی بوده است. در روز جمعه هزاران نفر از مردم امّان درحالی اقدام به برپایی تظاهرات ضد حکومتی کردند که این بزرگترین تظاهرات از زمان آغاز بیداری اسلامی در سال دو هزار و یازده در اردن می باشد. البته اخبار ضد و نقیض از تعداد تظاهر کنندگان وجود دارد اما برخی منابع تعداد را تا 100 هزار نفر تخمین زده اند. همچنین حدود سی هزار نفر نیز در روز دوشنبه به خیابان ها آمدند و شعار های ضد حکومتی سر دادند.
در این راهپیمایی ها که در راس آن گروه اخوان المسلمین قرار داشتند، تظاهر کنندگان خواستار اصلاح قانون اساسی شدند تا به جای تعیین دولت از سوی پادشاه، مردم بتوانند آن را انتخاب کنند. ملک عبدالله دوم پادشاه اردن، در اقدامی اصلاحی برای چندمین بار اقدام به انحلال پارلمان کرده است که قانوناً کناره گیری دولت را در پی خواهد آورد و آن را کلید حل بحران موجود در اردن تلقی می کند، اما جبهه عمل اسلامی و احزاب اسلامی با شرکت در انتخابات آینده مخالفت می ورزند و این در واقع چالش بزرگی برای عبدالله دوم محسوب می شود. در واقع نقصان های موجود در قانون انتخابات، اجازه قدرت گیری را به احزاب اسلامگرا که از بیشترین حمایت مردمی برخوردار هستند، نمی دهد. بر این اساس تا زمانی که این اصلاح صورت نگیرد، حل بحران در اردن هم بعید به نظر می رسد.
اسلام گرایان و در راس آنها جبهه عمل اسلامی اردن نظام پادشاهی به شکل کنونی را قبول ندارند، بلکه خواستار تغییرات اساسی در آن هستند و مهمترین خواسته آنها کاستن از اختیارات پادشاه و اعطای اختیارات بیشتر به دولتی است که پس از انتخابات شکل می گیرد. شرایط اردن از این جهت شبیه ایران سال 57 شده است که در شرایطی که مردم برکناری شاه را طلب می کردند، محمد رضا، شاه مخلوع ایران مرتب اقدام به برکناری نخست وزیر می کرد. البته مردم اردن تا کنون مستقیما عبدالله دوم را هدف قرار نداده و تغییر قانون اساسی را طلب کرده اند تا حکومت مشروطه سلطنتی را ایجاد کنند، اما اگر روند بی تفاوتی شاه نسبت به خواسته مردم ادامه پیدا کند، هیچ بعید نیست که سرنوشت دیکتاتورهای مصر و لیبی برای پادشاه اردن نیز تکرار شود.
روزنامه الدیار لبنان نیز در این رابطه ادعا می کند، دستگاه اطلاعاتی اردن معتقد است که باید حکومت نظامی تشکیل و وضعیت فوق العاده اعلام شود و به عبارتی اقدامی پیشگیرانه انجام شود، اما آمریکا مخالف است و گویا نسخه ای مشابه حسنی مبارک را برای عبدالله دوم پیچیده است.
بر این اساس اخبار حکایت از ورود اردن به شرایط بحرانی، پس از گذشت دو سال از شروع بیداری اسلامی دارد. در ارتباط با این وضعیت، دو نکته وجود دارد که قابل بررسی می باشد:
نکته اول در ارتباط با تحولات اردن، خارج شدن این کشور از عرصه بازی های سیاسی منطقه ای است. شاه اردن که در سال های اخیر به منظور بالا بردن سهم اردن در تعیین معادلات منطقه ای و کسب وجهه بیشتر برای این کشور، فعالیت های بسیاری را در راستای سیاست های آمریکا و اسرائیل در منطقه آغاز کرده بود، هم اکنون بر اثر درگیری های داخلی توان بازی فعال در عرصه منطقه ای را ندارد. این نکته از دو جنبه دارای اهمیت است. از یک سو عملکرد منفعلانه کنونی ملک عبدالله در ارتباط با مسائل مختلف منطقه ای برای غرب مطلوب نیست. خصوصا این که برخورد فعال تر وی در عرصه بحران سوریه برای غرب خیلی پر اهمیت است. و از سوی دیگر ترس اسرائیلی ها از تغییر مولفه های قدرت در اردن، غرب را نگران کرده است. قدرت گیری اسلام گراها به رهبری اخوان المسلمین و آتش زدن پرچم آمریکا و اسرائیل در تظاهرات از جمله نگرانی های غرب در ارتباط با این کشور همسایه فلسطین اشغالی و سوریه است.
نکته دوم در ارتباط با سیر تحول ناآرامی ها در اردن و مقایسه آن با بحران بوجود آمده در سوریه است. در این مقایسه آن چه بارز است، شباهت نارضایتی ها در هر دو کشور مبنی بر درخواست مردم بر اصلاحات است، اما مشاهده می شود اقدامات خارجی برای ساقط کردن حکومت سوریه، در این کشور فاجعه می آفریند، اما اعتراضات اردنی ها در مجرای صحیح خود پیش می رود و بالطبع از بروز هر نوع فاجعه انسانی جلوگیری می شود. البته صاحبنظران مسائل خاورمیانه معتقدند اگر ملک عبدالله همچنان به مقاومت در برابر خواست مردم ادامه دهد، اوضاع اردن هم قابلیت تشنج را دارد. در واقع هیچ بعید نیست شرایط تحمیلی غرب به سوریه، گریبان متحدشان را هم بگیرد، زیرا هم اکنون اردن از اوضاع سوریه تاثیر پذیرفته و اسلحه های ارسالی برای سوریه در اردن هم وجود دارد. اما به طور قطع سطح آن بسیار نازل تر از شرایط فاجعه آمیز در سوریه خواهد بود.
پایان پیام/