به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، ا آیین اختتامیه سیزدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران امروز سهشنبه ۶ خرداد در دانشگاه علم و فرهنگ و برگزار شد.
سیدعباس صالحی،در این مراسم طی سخنانی با تأکید بر ضرورت گفتوگو در جامعه ایران، تصریح کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری به منطق گفتوگو نیاز داریم؛ چراکه بسیاری از مسائل فرهنگی، اخلاقی، علمی و اجتماعی ما بدون آن قابل حل نیست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اهمیت رویدادهای علمی و فرهنگی همچون مسابقات و اجلاسهای دانشجویی اظهار داشت: برایم توفیق است که در این مراسم پایانی حضور دارم. پیش از این نیز در روز دانشجو در بندرعباس شرکت کرده و در یک مناظره دانشجویی پرشور حضور داشتم. این برنامهها به دلیل تمرکز بر مقوله گفتوگو برای من حائز اهمیتاند.
وی افزود: جهاد دانشگاهی با استمرار این برنامهها در سالهای متوالی، به یک نیاز مهم جامعه پاسخ داده است و من به سهم خود به عنوان یک شهروند ایرانی سپاسگزارم؛ چراکه جامعه ما از جهات گوناگون، بهویژه از منظر علمی ومعرفتشناسانه، نیازمند گفتوگوست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه تفکر در ایران گرفتار آفتهایی چون حافظهمحوری و تصویرزدگی شده است، تصریح کرد: اگر بخواهیم بازگشتی به تفکر داشته باشیم، باید از مسیر گفتوگو عبور کنیم. تفکر انتقادی محصول یک فرآیند گفتوگوست؛ یعنی بشنویم، بررسی کنیم و بهراحتی نپذیریم.
صالحی گفت: تفکر انتقادی نیاز جامعه امروز ایران است؛ بهویژه در عصری که با حجم عظیمی از دادهها و اطلاعات مواجهایم. گفتوگو عمق و انبساط وجود انسانی را شکل میدهد و انسان را از انقباض وجودی رهایی میبخشد.
وی با انتقاد از گرایشهای فردگرایانه و عدم ارتباط سازنده با دیگران افزود: ما امروز گرفتار فردگراییهای منقبض شدهایم. حتی اگر با دیگری گفتوگو میکنیم، در حاشیه است. انسان بدون گفتوگو، انسان قبضشده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: بسیاری از فضیلتهای اخلاقی در مسیر گفتوگو شکل میگیرد؛ از جمله تحمل، سعهصدر، ادب و قدرت شنیدن. انسانی که گوش میدهد، بیش از آنکه سخن بگوید، به اخلاق انسانی نزدیکتر است.
صالحی در ادامه افزود: گفتوگو نقشی حیاتی در همبستگی اجتماعی، وفاق ملی و کاهش تنشهای اجتماعی در همه سطوح، از خانواده تا سطح ملی دارد. مهارت گفتوگو، دانستن چگونگی برقراری ارتباط و نهادینهسازی آن، لازمه زیست اجتماعی در روزگار ماست.
وی با تأکید بر تقویت نهادهای فرهنگی گفتوگومحور خاطر نشان کرد: بذری که کاشته شده، نیازمند مراقبت و رشد مستمر است. این نهادها باید هر سال پویاتر شوند و قلمههای جدیدی از آنها جوانه بزند.
صالحی در ادامه سخنان خود با اشاره به سالروز شهادت امام جواد(ع) گفت: امام رضا(ع) بهدلیل شرایط خاص دوران امامت خود، به امام گفتوگو مشهور است، آن حضرت منطق، اخلاق و ادبیات گفتوگو را تبیین کردند. در کتاب حدیثی الاحتجاج بیشترین مناظرات از امام رضا(ع) نقل شده است؛ بهطوریکه مورخان و محدثان تعداد سؤالات مطرحشده از ایشان را بیش از ۲۰ هزار مورد ذکر کردهاند، امام رضا(ع) گوهر زرین ایران عزیزند و شایسته است صفات ایشان، بهویژه در حوزه گفتوگو، در جامعه امروز ما الگو قرار گیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به سالروز شهادت امام جواد(ع) و با هدف متبرک شدن جلسه، به نکاتی از سیره امام رضا(ع) در حوزه مناظرات و ادب گفتوگو پرداخت و گفت: منطق معرفتی و ادب گفتوگو در کلمات و مناظرات امام رضا(ع) بسیار قابل تأمل است. از این رو، امروز بهمناسبت این روز و نیز بهدلیل ارتباط معنوی میان امام جواد(ع) و پدر بزرگوارشان، نکاتی را از سبک گفتوگوهای امام رضا(ع) بیان میکنم.
وی در ادامه به نمونهای از ادب گفتوگو در مناظرات امام رضا(ع) اشاره کرد و افزود: در یکی از مناظرات که مأمون عباسی نیز در آن حضور داشت، وقتی طرف مقابل در حال بیان دیدگاه خود بود، مأمون قصد داشت سخن او را قطع کند اما امام رضا(ع) او را نهی کردند و فرمودند اجازه بدهد طرف مقابل صحبتش را به پایان برساند؛ این رفتار به ما میآموزد که در منطق گفتوگو، نباید سخن دیگری را قطع کرد. اگر ما عادت کنیم به اینکه حرف طرف مقابل را بشنویم و اجازه دهیم کامل بیان شود، بسیاری از تنشها در خانواده و جامعه حل خواهد شد.
وزیر فرهنگ با اشاره به دیگر نمونهای از ادب ارتباطی امام رضا(ع) اظهار داشت: وقتی در مناظرهای حس میکردند طرف مقابل دیگر حرفی برای گفتن ندارد، هرگز او را تحقیر نمیکردند یا به اصلاح ضربه فنی نمیزدند. بلکه محترمانه مسیر گفتوگو را تغییر میدادند.
وی افزود: گفتوگو قرار نیست برای نابود کردن طرف مقابل باشد. هدف، ترکیبسازی اندیشههاست، نه حذف دیگری. این ادب گفتوگو بهوضوح در مناظرات امام رضا(ع) نمایان است.
صالحی در ادامه گفت: در یکی از مناظرات، هنگامی که طرف مقابل دچار ضعف استدلال شده بود و جمع حاضر به او خندیدند، امام رضا(ع) حاضران را توبیخ کردند و فرمودند که اینجا جای تمسخر و مفتضح کردن کسی نیست. این نکته، احترام به کرامت انسانی حتی در مناظرات فکری را یادآور میشود.
وی با اشاره به یکی از مناظرات با مخالفان دین اسلام تصریح کرد: امام رضا(ع) در آن جلسه فرمودند: «إن فیکم أحداً یُخالِفُ الإسلام و أراد أن یُفصح، فَلْیُفصح غیر مُحتَشِم»؛ یعنی اگر در میان شما کسی هست که مخالف اسلام است و میخواهد نظرش را بیان کند، بدون لکنت و بدون خجالت این کار را انجام دهد؛ این همان نکتهای است که شهید مطهری نیز بر آن تأکید کردهاند؛ اینکه سنت گفتوگو در اسلام، بهویژه در احتجاجات حضرت رضا(ع)، فضایی آزاد و منطقی را برای طرح دیدگاهها فراهم میکرده است. اعتماد به منطق، مکتب اسلام را از ترساندن مردم از تفکر بازمیداشت.
ویدر ادامه با اشاره به یکی از جلسات مناظره دانشجویی گفت: در آن جلسه، موضوع بسیار داغ و سیاسی بود. اما انصافاً گفتوگو بهخوبی برگزار شد. وقتی نوبت من شد، به دوستان گفتم که حتی درباره خطقرمزترین موضوعات نیز میتوان با رعایت منطق و ادب گفتوگو کرد و آن را به موضوعی جذاب برای شنیدن تبدیل نمود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سخنان خود با تقدیر از برگزارکنندگان این نشستها اظهار داشت: امیدوارم مسیر گفتوگو در ایران عزیز ما گستردهتر، عمیقتر، با خطوط قرمز کمتر و با منطق و ادب بیشتر ادامه یابد.
وی خطاب به دانشجویان حاضر گفت: از اینکه این مسیر را با جدیت دنبال کردید، سپاسگزارم. آن مناظرهای که دیدم، پُرهیجان و پُرچالش بود، اما نشان داد این تجربه نباید با پیروزی یا شکست به پایان برسد، بلکه باید ادامه پیدا کند، توسعه یابد و به فرهنگ گفتوگو در میان نسل شما تبدیل شود.
نظر شما