خبرگزاری شبستان - مهدی رحمانیان| درِ یک خانهی تاریخی را که باز میکنی، انگار داری گذشته را صدا میزنی. دیوارها حرف دارند، پنجرهها قصه میگویند. اما این روزها، در بعضی بناهای تاریخی، همهچیز هست جز روحِ آن فرهنگِ زندهای که این فضاها را ساخته بود.
حالا یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری، حرفی زده که شاید وقتش خیلی وقت پیش رسیده بود: «بناهای تاریخی باید پیوست فرهنگی داشته باشند.» نه برای حفظ ظاهر، برای حفظ هویت.
وقتی حجتالاسلام و المسلمین دانا، نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان، در دیدار با مدیرکل میراث فرهنگی استان گفت «در کنار صنایع گردشگری، باید بست فرهنگی هم دیده شود»، شاید منظورش همان چیزی بود که سالها در حاشیه مانده: اینکه بناهای تاریخی آیینههاییاند که فرهنگ را نشان میدهند—اگر بخواهیم ببینیم.
او مثال روشنی زد: «در بعضی بناهای تاریخی گاهی شاهد صحنههایی هستیم که با فرهنگ و اعتقادات مردم سازگار نیست.»
این جمله، هم هشدار است و هم دعوت. هشدار نسبت به فاصلهای که گاهی بین مردم و میراث فرهنگی میافتد؛ و دعوت به اینکه این فاصله را با فرهنگ پُر کنیم، نه با تابلو و نرده و دوربین.
وقتی یک اثر تاریخی، غریبه میشود
واقعیت این است که اگر پیوست فرهنگی در کنار مرمت و معرفی آثار تاریخی نباشد، کمکم همان بناها تبدیل به «جای دیدنیِ بیاحساس» میشوند.
واقعیت این است که اگر پیوست فرهنگی در کنار مرمت و معرفی آثار تاریخی نباشد، کمکم همان بناها تبدیل به «جای دیدنیِ بیاحساس» میشوند. جایی که مردم فقط برای عکس گرفتن به آن میروند، نه برای ارتباط گرفتن با گذشتهشان.
بناها باید نفس بکشند. باید در آنها صدای قصه شنیده شود، باید آیین و باور و احترام هم حضور داشته باشد. همین است که دانا تأکید میکند: «صیانت از آثار تاریخی، باید همزمان با صیانت از فرهنگ دینی مردم باشد.»
خانهای که بیصاحب بماند...
سالهاست که دربارهی "میراث فرهنگی" حرف میزنیم، اما کمتر به این فکر کردهایم که فرهنگ، فقط در فرم نیست—در محتواست. و اگر محتوایی که مردم به آن باور دارند، جایی در کنار بناها نداشته باشد، خانهی تاریخی، بیصاحب میشود.
سالهاست که دربارهی "میراث فرهنگی" حرف میزنیم، اما کمتر به این فکر کردهایم که فرهنگ، فقط در فرم نیست—در محتواست.
در شرایطی که میراث فرهنگی میتواند پیوند نسلها را بسازد، حضور نگاه فرهنگی در کنار تصمیمات فنی و گردشگری، یک ضرورت است، نه گزینه.
حجتالاسلام دانا این نکته را خوب فهمیده و بهزبان ساده گفته: اگر قرار است از تاریخ مراقبت کنیم، باید از فرهنگی که آن را ساخته هم مراقبت کنیم. و این، شاید مهمترین مرمتی است که این روزها به آن نیاز داریم.
نظر شما