به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: اولین کنگره بین‌المللی الگوی حکمرانی شهید آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی؛ امروز (چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت ماه) در جوار بارگاه منور حضرت علی بن موسی الرضا (ع) برگزار شد.
منظومه فکری امامین انقلاب «از نظریه تا اجرا» کاملاً تحقق‌پذیر است
حجت‌الاسلام «عبدالحسین خسروپناه» طی سخنانی با اشاره به شکل‌گیری ایده برگزاری این کنگره، گفت: این کنگره که در اواخر دی و اوایل بهمن سال گذشته مطرح شد، یک کنگره علمی-کاربردی است که هدف آن دستیابی به الگوی حکمرانی تراز انقلاب اسلامی است. در تلاشیم نشان دهیم که منظومه فکری امامین انقلاب «از نظریه تا اجرا» کاملاً تحقق‌پذیر است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت کلیدواژه «حکمرانی» در ادبیات امروز جهان تصریح کرد: یکی از مسائل مهم بشر امروز، مسئله حکمرانی (Governance) است؛ به‌ویژه چگونگی پیوند میان دولت و مردم در حکمرانی. در بسیاری از نظریه‌های غربی، بین دولت‌گرایی سوسیالیستی و مردم‌گرایی لیبرالیستی شکافی عمیق وجود دارد، اما شهید رئیسی توانست در چارچوب منظومه فکری انقلاب اسلامی نشان دهد که این دوگانگی قابل حل است و حکمرانی مردم‌پایه، تحقق‌پذیر است.
پیوند وثیقی را میان دولت و مردم ایجاد کرد
حجت الاسلام خسروپناه افزود: شهید رئیسی با وجودی که رئیس قوه مجریه بود، توانست پیوند وثیقی بین دولت و مردم ایجاد کند و حکمرانی مبتنی بر عدالت، تحول‌خواهی و مشارکت مردمی را محقق سازد.
وی با بیان اینکه این کنگره به‌رغم حمایت‌های علمی نهادهایی چون شورای عالی انقلاب فرهنگی، به‌صورت کامل مردمی برگزار شده، گفت: همه هزینه‌های این کنگره از سوی خیرین تأمین شده و این نشست‌ها با مشارکت نخبگان علمی و فکری کشور شکل گرفته است.
حجت الاسلام خسروپناه افزود: شهید رئیسی در طول سه سال مدیریت خود نشان داد که می‌توان رئیس‌جمهوری ولایت‌مدار بود و اندیشه انقلاب را در سطح مدیریت کشور اجرایی کرد. از این رو، کنگره حاضر با ۱۱ محور اصلی شامل حکمرانی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، تعلیم و تربیت، زنان و خانواده، علم و فناوری، قضایی، دفاعی-امنیتی، تحول‌خواهی و جایگاه فقه در حکمرانی، توانست ادبیاتی نو در باب حکمرانی انقلاب اسلامی مبتنی بر عملکرد شهید رئیسی تولید کند.
وی با تأکید بر تفاوت این کنگره با سایر همایش‌ها، بیان کرد: در فاصله تنها چهار ماه از آغاز این طرح، ۵۲۸ چکیده و ۴۰۰ مقاله به دبیرخانه ارسال شد که بخش زیادی از آنها دارای ارزش علمی پژوهشی و قابل انتشار در نشریات معتبر هستند. در این مقالات، ۷۴۳ نفر نویسنده شامل اساتید حوزه و دانشگاه، دانشجویان و طلاب مشارکت داشتند.
حجت الاسلام خسروپناه ادامه داد: در همین مدت، مدرسه‌ای تخصصی با حضور ۱۶۰ سخنران برگزار شد که محور آن «روایت صحیح» از عملکرد شهید رئیسی بود. این اقدامات در داخل و خارج از کشور انجام شده‌اند و کشورهایی چون هند، اندونزی، مالزی، لبنان، پاکستان و عراق میزبان نشست‌های مشابه بوده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در کنار پیش‌نشست‌هایی که در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه و در میان طلاب ایرانی و خارجی برگزار شد، دو نشست اصلی برای این کنگره برنامه‌ریزی شده است؛ نخست، همین اجلاسی که امروز در مشهد مقدس و در جوار مضجع شریف حضرت رضا (ع) برگزار شده و دوم، نشستی است که در سوم خرداد ماه در سالن همایش‌های صدا و سیما در تهران برگزار خواهد شد. بخشی از مقالات نیز در قالب پنل‌های تخصصی در تهران ارائه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در مراسم اختتامیه تهران که سوم خرداد برگزار خواهد شد، از مقالات برتر تقدیر خواهد شد. همچنین بنا داریم این کنگره به صورت سالانه و در سالروز شهادت شهید رئیسی ادامه یابد تا الگوسازی علمی برای حکمرانی در تراز انقلاب اسلامی تداوم داشته باشد.
حجت الاسلام خسروپناه ضمن تقدیر از مقام معظم رهبری که طی یک سال گذشته حدود ۱۰۰ ویژگی برای شهید رئیسی برشمرده‌اند و بسیاری از آنها اصول حکمرانی اسلامی هستند، از آستان قدس رضوی نیز تشکر کرد و گفت: معاونت علمی-فرهنگی آستان قدس رضوی با تمام توان از برگزاری این همایش حمایت کرده و زحمات اجرایی آن را بر عهده گرفت.
وی افزود: دستگاه‌های مختلف کشوری و لشکری نیز در برگزاری این کنگره همکاری داشتند. در حالی که مراسم‌های متعددی در سراسر کشور برگزار شد، اما این کنگره به‌عنوان تنها نشست علمی-دانشگاهی درباره شهید رئیسی شناخته می‌شود.
در بخش دیگری از این کنگره حجت‌الاسلام «سیدمحمود مرویان حسینی» عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی سخنرانی کرد.
وی با بیان اینکه افتخار شهید رئیسی خادمی امام رضا(ع) بود و در شب میلاد مولایش به شهادت رسید، اظهار کرد: امروز در اولین سالگرد شهادت شهدای خدمت است که مصادف با روز زیارتی امام رضا (ع) است از آن شهید سخن می‌گوییم؛ ویژگی دولت شهید رئیسی حکمرانی مردمی است که در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی با عنوان اندیشه دینی شناخته می‌شود؛ فرآیندی که در اداره کشور کشور با میدان دادن به بدنه اجتماعی مردم محقق خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: این حکمرانی مردمی برگرفته از تعالیم الهی و در تعامل با مردم و تکریم آنان است که در این راستا به اقشار ضعیف جامعه توجه ویژه می‌شود؛ این نوع حکمرانی مبتنی بر اصولی از جمله حاکمیت قانون عادلانه، اصل شفافیت و پاسخگویی و اصل مشارکت‌آفرینی و مسئولیت می‌شود؛ بالاترین آرمان و هدفی که رهبران الهی در طول زندگانی بشر در تلاش بودند تا محقق شود عدالت بود که به زمینه‌سازی برای کمال بشریت منتهی می‌شود.
وی افزود: تحقق عدالت تنها در سایه حاکمیت قوانین الهی امکان پذیر است؛ رهبر انقلاب عدالت را به معنای برابری و کاهش فاصله طبقاتی در توزیع همه فرصت‌ها و امکانات عمومی برای همه اقشار می‌داند؛ سپهر عرصه خدمتگزاری و عدالت مستضعف‌نوازی است، اصل شفافیت در مقررات، تصمیم‌سازی‌ها، اقدامات حاکمان و در دسترس بودن اطلاعات مساله مهمی است که در این میان مطرح می‌شود؛ امیرالمومنین(ع) در نامه ۵۰ نهج‌البلاغه خطاب به مردم تحت حاکمیت خود می‌فرماید: حق شما بر من این است که سِری را از شما جز در موارد جنگ و دفاع (اسرار جنگی) پنهان نکنم.
حجت‌الاسلام مرویان ادامه داد: جوهره مردم سالاری دینی آگاهی مردم است و وظیفه حاکم اسلامی به عنوان امانت‌دار مردم این است که مسائل جامعه را به گونه‌ای شفاف و صادقانه و همه جانبه در اختیار مردم بگذارد؛ اصل مشارکت‌آفرینی حضور متعهدانه و دلسوزانه آحاد اجتماع را تامیین می‌کند که با سپردن امور به بدنه‌های مردمی این مشارکت‌آفرینی بسترسازی می‌شود؛ ضمن اینکه دعوت به وحدت ملی و همبستگی ایمانی و انسجام همدلانه اجتماعی در آیات و روایات فراوان و سیره پیشوایان دینی کاملا مشهود است.
وی در ادامه گفت: اصل مشورت و مسئولیت در حکمرانی از دو جهت مطرح است؛ یکی مسئولیت‌پذیری دین‌دارانه و دیگری مسئولیت‌دهی منصفانه؛ در نگاه اسلام قبول مسئولیت یک امتیاز ویژه شمرده نمی شود که همگان از هر سو برای به دست آوردن آن مسئولیت شتاب کنند بلکه امانت الهی بر عهده انسان است، امام علی (ع) در نامه پنجم نهج‌البلاغه می‌فرماید: «وَ إِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ» (حوزه فرمانرواییت طعمه تو نیست)؛ یعنی بهره‌گیری درست از نیروهای توانمند و جهادی و اجتناب از یک جانبه‌گرایی و حزب‌بازی، در بیانات پیامبر اکرم (ص) آمده است.
ویژگی شهید رئیسی ارتباط مستمر با مردم بود
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی تصریح کرد: اگر حکمران اسلامی به کسی مسئولیتی بدهد در حالی که توانمندتر از او را میان مردم می‌شناسد؛ در سپردن مسئولیت به فرد نامناسب خیانت به خدا و پیامبر(ص) کرده است، در صورتی که این مسئولیت‌پذیری و مسئولیت‌دهی در حکمرانی مردمی به درستی محقق شود؛ خودباوری و نوآوری و در یک کلام حکمرانی مردمی محقق می‌شود؛ با این پیش زمینه باید بگویم که شهید رئیسی از ابعاد ایمان و معنویت و دانش فقاهت و تجربه های عظیمی که در سال های فراوان پیدا کرده بود در قامت حکمران مردمی در مسئولیت های مختلفی که داشت به ویژه ریاست جمهوری ابعاد برجسته ای را جلوه‌گرد؛ اولین ویژگی‌های حکمران مردمی به صورت ارتباط مستمر حکمران مردمی با مردم است؛ در سیره امیرالمومنین(ع) این ویژگی بارز بود که با مردم گفت وگو و زندگی کند.
حجت الاسلام مرویان ادامه داد: امیرالمومنین (ع) در زمان خلافت شخصا به شکایات رسیدگی و این مسئولیت را به دیگران واگذار نمی کرد؛ در روزهای گرم تابستان وقتی همگان در خانه های خود استراحت می‌کردند؛ بیرون از دارالامره می ایستاد و اگر کسی شکایتی را برایش می‌برد و یا اینکه در مقام خیرخواهی با آن حضرت صحبتی داشت ایشان پذیرا می‌شد؛ واقعیت آن است که شهید رئیسی نیز چنین بود و به سیره اولیای الهی عمل می‌کرد.
وی افزود: رهبری معظم در مورد این وجه شهید رئیسی فرمود که از مهمترین خصوصیات آقای رئیسی مردمی بودن بود؛ با توجه به سخن ایشان آن شهید باید برای روسای دولت ها الگو باشد؛ شهید جمهور به مردم اعتنا می کرد و برای آنها احترام قایل بود، حقایق را لمس می کرد و حرف هایشان را می شنید و محور برنامه‌ریزی‌ها قرار می‌داد؛ البته این ارتباط مردمی در کنار روحیه بندگی و خضوع او در برابر خداوند و عبادت و توسل بود که بسیار ارزشمند بود.
شهید جمهور ظرفیت های اجتماعی در کشور را می شناخت
عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: همچنین ویژگی دیگر ایشان آشنایی با ظرفیت های اجتماعی کشوری بود؛ وقتی این ارتباطات در سطح کشور و قشرهای مختلف فعال شود کسانی که ظرفیت و توانمندی دارند شناسایی می شوند و اساسا حرکت خوب زمانی اتفاق می‌افتد که هر کسی در جای خودش باشد و از همه ظرفیت ها به درستی استفاده شود؛ ویژگی دیگر حکمران مردمی تواضع و فروتنی است؛ از درخشان‌ترین جلوه‌هایدیک بودن حاکم به مردم همین حس تواضع و فروتنی است که برگرفته از این سخن امیرالمومنین(ع) در نامه ۵۳ نهج البلاغه است که فرمودند: «وَ أَشْعِرْ قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکُونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً تَغْتَنِمُ» (مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده، و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت دانی).
حجت الاسلام مرویان افزود: ویژگی دیگر شهید رئیسی انتقال روحیه مردم‌داری به بدنه مدیریتی بود یعنی حکمران مردمی و کارگزاران‌اش؛ این فرهنگ، هنجارها و ارزش‌های حکمرانی مردمی را انتخاب می‌کند و در نهایت یک جریان تربیتی حکمرانی مردمی را در بدنه های اجتماعی و مدیریت های میانی شکل می دهد؛ همچنین ویژگی دیگر شهید رئیسی تصمیمات و اقدامات بر اساس آشنایی با نیازها، اولویت‌ها و چالش‌های واقعی در بدنه مدیران میانی و تصمیم‌سازی‌های نظام است؛ اطلاع و ارتباط مردم با خدمات، کارکردها و اقدامات انجام شده منجر به افزایش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی است که در واقع از دستاوردهای حکمرانی مردمی است.
وی تصریح کرد: امروز همه حاکمیت ها در دنیا به دنبال آن هستند که سرمایه اجتماعی خودشان را افزایش دهند که این امر در گروی رفتار مردمی حاکمان قابل تحقق است و امکان انتقادات و پیشنهادات و بیان دیدگاه های نخبگان و عموم مردم به مسئولان در سطوح مختلف در همین قالب فراهم می شود؛ این مدل حکمرانی مردمی شهید رئیسی که اضلاع و جوانب دیگری دارد منجر به همراهی مردم با حاکمیت و نظام اسلامی و حمایت و قدرشناسی آنان می‌شود چنانکه ارتباط نهایی که شهید رئیسی با مردم برقرار کرد در جریان تشییع پیکر آن شهید بود که مردم حضور گسترده برای قدرشناسی و حق‌شناسی از او داشتند؛ این اتفاق در سایه حکمرانی شهید رئیسی نمایان شد و امیدواریم که این الگو و روش در سطح مدیران اصلی، مدیران میانی و همه مسئولان نهادینه شود.
در ادامه «رضامراد صحرایی» وزیر سابق آموزش و پرورش در مورد نگاه شهید رئیسی نسبت به مساله تعلیم و تربیت، اظهار کرد: آیت الله رئیسی معتقد بود که در این عرصه صاحب ایده و نظر هستیم، تجلی نگاه و عقیده او در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کشور آمده است؛ آن شهید تعلیم و تربیت را از ذیل عناوین آموزش و پرورش متمایز می‌کند؛ همان‌طور که امام و رهبری بارها تاکید کردند که مساله اول نظام مقدس اسلامی تربیت است برای شهید رئیسی نیز چنین بود کما اینکه یک هفته بعد از آنکه من رای اعتماد از مجلس گرفتم، در جلسه ای خدمت ایشان رسیدم و فرمودند: کشور مسایل فراوانی دارد اما مهمترین اولویت من؛ مساله تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش است.
اهل تصمیم بود و بن‌بست‌شکنی می کرد
وی در ادامه در مورد ویژگی های شهید رئیسی اظهار کرد: ویژگی اول در نظام ذهنی و تصمیم گیری شهید رئیسی تصمیم بود؛ او اهل تصمیم بود و بن‌بست‌شکنی می کرد، با تردیدها زندگی نمی کرد و این یک ویژگی ممتاز بود، در آموزش و پرورش تصمیم‌های بن‌بست‌شکن از ایشان فراوان دیده شده است، ویژگی دیگر آن شهید بزرگوار
این بود که بسیار اهل تمرکز بود و پراکنده گویی نمی کرد؛ در هر مساله ای نقطه پایان را می دید. دال مرکزی شهید رئیسی از نظر من تمرکز او بر این عبارت بود: کلام‌الامام، امام الکلام؛ می‌فرمود: ما هیچ کاری نداریم جز آنکه ببینیم چه چیزی از تدابیر امام و رهبری روی زمین مانده و باید آن را برداریم؛ او همه مسیر را اینگونه طی کرد.
صحرایی افزود: ویژگی دیگر شهید رئیسی «تداوم» بود؛ امروز کشور ما در مسائل مهم دچار استهلاک تصمیم گیری شده است، موج استهلاک عبارت است از اینکه دائما با تغییرات مسیرها را تغییر می‌دهیم، شهید رئیسی سعی کرد در هر امری به گونه‌ای پایه‌گذاری کند که برگشت‌پذیر نبوده و قابل تداوم و پیگیری باشد و اصلا پیگیری ویژگی ممتاز او بود، ویژگی دیگر شهید رئیسی گفتمان سازی او بود که هم حکمرانی و هم در امور مهم مدیریتی کشور گفتمان سازی کرد. در عرصه آموزش و پرورش گفتمان شهید رئیسی عبارت از «مدرسه قوی، ایران قوی» بود و زمانی که گفت راه قوی شدن ایران از مدرسه‌ها می گذرد به درستی تصویر آینده کشور را در مدرسه های اکنون مشاهده می کرد و در نهایت شهید رئیسی در آموزش و پرورش اقداماتی انجام داد که امروز دستاوردهایش را می بینیم و من در کتابی تحت عنوان «روایت ۵۰۶ روز خدمت در دولت شهید رئیسی» به دستاورد شهید در عرصه آموزش و پرورش اشاره کردم.
نظر شما