خبرگزاری شبستان: بی تردید یافتن راه حل مشکلات اجتماعی، صرفاً از توان دولت ها خارج بوده و نگرش سیاسی و امنیتی به مسائل اجتماعی نیز که روش لاپوشانی را تجویز نموده به تخریب بیشتر جامعه می انجامد. در این میان مراکز علمی و آموزشی و پژوهشی و نهادهای مدنی مردمی، به ویژه مساجد در جامعه اسلامی در کنار مردم و دولت ها یا حتی پیشاپیش آنان به چاره جویی برمی خیزند.
مسجد پایگاه تبلیغاتی دین اسلام است و بسیاری از ارزش های اجتماعی ساماندهی زندگی و نظم و تقوی در آن مشهود است. اغلب افرادی که بیشتر به مسجد مراجعه دارند کمتر حقوق دیگران را ضایع می کنند و زندگی خود را با نظم بیشتری همراه م ی سازند و در زندگی اجتماعی آنان رفتار و اثار دینی نیز به چشم می خورد. از سوی دیگر نقصان ارزش های دینی سبب بروز بی نظمی ها و آشوب های اجتماعی است. این گونه مسائل به فرد و خانواده منتقل می شود و این درگیری و تشنج به محل کار وی نیز تسری می یابد. تکرار این دور باطل در نهایت نابسامانی فرد و خانواده را در پی دارد و عدم امنیت در ساختار کلی جامعه به ویژه در سطح محله ای را افزایش می دهد.
امنیت در صدر نیازهای برحق مردم هر جامعه است و هدف از آن محفوظ بودن جان، ناموس و مال و آبروی مردم است. عنصر عظیم اجتماعی دین، کارکردهای ارزشمندی در تحرک و شادابی اجتماعی در عرصه های مختلف دارد و عامل مهمی در سلامت جامعه و کاهش آسیب پذیری اجتماعی محسوب می شود. از این رو تقویت آن در جامعه به ویژه در سطح محله ای به ارتقای سطح ارزش های اخلاقی و انسانی و سلوک اجتماعی و بالا رفتن ضریب امنیت و مشارکت های مردمی و مسئولیت های اجتماعی منجر می شود.
مساجد نقش تربیتی موثری در زمینه های روحی افراد دارند
مسجد به عنوان یک مکان، از دو جلوه متفاوت برخوردار است. به عبارت دیگر دو گونه رفتار در این مکان ویژه متجلی می گردد که در امر تعلیم و تربیت و جهت دهی رفتارهای فردی و جمعی افراد بسیار موثر است. جلوه ظاهری مسجد، رفتارها و اعمال و روابط پسندیده دینی و مذهبی و مقبول شرع و دین است. در حالی که در جلوه پنهانی مساجد، رفتارهای شخصیتی، غیر جمعی و کنترلی رخ می دهد. هنگامی که انسان ها به صورت جمع در حال برگزاری مناسک و انجام فرایض دینی هستند، رفتارهای جمعی مقبول و عمومی ظاهر می گردد.
ویژگی های مساجد به عنوان مکان های مقدس در مقابل سایر اماکن در این است که مسجد ماهیتاً علاوه بر این که محلی برای تجمع و همبستگی جمعی است و انسان ها با حضور گروهی خود در آن به همبستگی رفتارهای جمعی می اندیشند، به طور مکانی و موقعیتی و با عنایت به نگاه خاص فردی که در آن مکان حضور می یابد، فرد را به درون خود ارجاع داده و آن چه را که در جمع اط طرح ان پرهیز می نمود، در حالت انفرادی به طرح آن می پردازند.
گفتنی است که طرح موضوعات و مسائل رفتاری و فکری بیشتر حالت اصلاح کنندگی، ترمیمی و کنترلی دارد. بر این اساس می توان پذیرفت که حضور جمعی و فردی در مساجد برانگیزنده رفتارهای مطلوب فردی و جمعی است و از بروز آسیب های اجتماعی در راستای تقویت امنیت اجتماعی می کاهد. در حالی که سایر اماکن ممکن است تنها یکی از این حالات ناثیری را برجای گذارند.
نقش امنیتی مساجد با نقش تربیتی این مراکز در ارتباط متقابل است. منظور از نقش تربیتی مساجد، نقشی است که این نهادهای مقدس در زمینه های روحی ایفا می نمایند. آن گاه که فرد به مسجد وارد می شود در فضای آکنده از قداست و طهارت، کانونی ساده و عاری از پیراهه های مادی اما انباشته از جلوه های معنوی و الهی قرار می گیرد. با آن که عمل اشتباه در همه جا نکوهیده و زشت است اما در مسجد قباحتی دو چندان دارد. از این رو فرد باید تلاش و کوشش بیشتری در جهت آلوده نشدن به گناه، به زبان نیاوردن سخنان ظالمانه و تجاوز نکردن به حقوق دیگران، عدم ارتکاب به جرایم و آسیب های اجتماعی در چنین اماکن مقدسی انجام دهد. در حقیقت مراقبت برای به کار بستن چنینی اموری، خود نوعی تمرین انجام کارهای خیر و دوری از بدی ها و برقراری امنیت در اجتماع است.
به واسطه برخورداری مساجد از روحیه گروهیف آثار سازنده و تربیتی حضور در مساجد به تدریج به دیگر اعمال فرد و عملکرد سایر افراد نیز سرایت می کند. افزون بر آن چه گذشت مساجد معمولاً جایگاه طرح مشکلات و نارسایی های اجتماعی است. به طور طبیعی حضور در چنین اماکنی روح تعهد و دردمندی را در فرد و افراد می دمد. پرورش این رفتار پسندیده در اشخاص، خود نوعی مبارزه با روحیه بی تعهدی و بی تفاوتی است؛ یعنی روحیه ای که هر گاه در افراد جامعه به ویژه نسل جوان پیدا شود، آسیب های اساسی بر پیکره امنیت آن جامعه وارد می آورد.
محمد فرازی
پایان پیام/
نظر شما