به گزارش خبرگزاری شبستان از مشهد، ایران در سال ۱۴۰۴ با چالشهای پیچیدهای در حوزه اقتصادی روبهرو است. از یک سو، فشارهای تحریم، نوسانات نرخ ارز، و رشد تورم سطوح مختلف اقتصاد را متاثر کردهاند. از سوی دیگر، «فرصتهای طلایی» برای بازار داخلی و محلی در قالب سرمایهگذاری در تولید، کارآفرینی، و مشارکتهای مردمی وجود دارد. رهبر انقلاب اسلامی نیز در بیانیه آغاز سال ۱۴۰۴، تأکیدی ویژه بر “سرمایهگذاری برای تولید” داشته و این شعار را نقشه راه اقتصاد ایران معرفی کردهاند. در این گزارش تحلیلی، نقش محوری مساجد بهعنوان یکی از کانونهای اجتماعی و اقتصادی جامعه ایران در کارآفرینی و توسعه اقتصادی بررسی شده و ارتباط آن با میکرو و ماکرو اقتصاد مورد تحلیل قرار میگیرد.
بخش اول: اقتصاد ایران در آستانه ۱۴۰۴
چالشهای کلان اقتصادی
سال ۱۴۰۳ برای اقتصاد ایران پرماجرا و همراه با دشواریهای جدی بود. نوسانات نرخ ارز تا مرز ۹۴,۰۰۰ تومان، افزایش تورم نقطهای به ۳۹٪ و رکود در بازار سرمایه بر شاخصهای کلان اقتصادی سایه افکندند. با وجود پیشرفتهایی در مدیریت برخی هزینههای تجاری و رفع تحریمهای جزئی، فشارهای ساختاری همچنان پابرجا بودهاند.
تحلیلهای ارائهشده نشان میدهند که عوامل زیر همچنان به عنوان چالشهای جدی برای اقتصاد ایران مطرحاند:
نوسانات ارزی: انتظارات منفی در فضای اقتصادی ایران بدون تغییر باقی مانده و این موضوع عامل کلیدی برای افزایش بیشتر نرخ ارز و کاهش ارزش ریال است.
فشار تحریمها: صادرات نفت و روشهای دور زدن تحریم همچنان هزینههای زیادی برای اقتصاد ایران دارد.
تورم و رکود: کاهش تقاضا در نتیجه تورم بالا، رکود عمیقی را در بخشهای سرمایهای مانند بازار بورس ایجاد کرده است.
فرصتها و سناریوهای پیشرو
با وجود عقبماندگی نسبی در سال ۱۴۰۳، شعار رهبر انقلاب مبنی بر “سرمایهگذاری برای تولید” میتواند نقشه راهی برای تقویت زیربناهای اقتصاد در ۱۴۰۴ باشد. این امر بر محورهایی همچون سرمایهگذاری داخلی، مشارکت مردمی، حمایت از تولیدگران خرد و توانمندسازی بخش خصوصی تاکید دارد. علاوه بر این، درصورت موفقیت مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا، احتمال کاهش تحریمها، تقویت ارز ریال و ورود سرمایههای خارجی نیز تقویت میشود.
بخش دوم: اهمیت سرمایهگذاری برای تولید
پیام رهبر انقلاب: سرمایهگذاری و اصلاح معیشت
رهبر انقلاب در سخنرانی آغاز سال ۱۴۰۴ بر اهمیت سرمایهگذاری در تولید بهعنوان راهکاری برای تقویت اقتصاد داخلی و بهبود معیشت مردم تأکید کردند. نکاتی کلیدی از این پیام شامل موارد زیر است:
توجه به نقش مردم و دولت: سرمایهگذاری عمدتاً از سوی مردم انجام شود، اما در جایی که مردم توانایی یا انگیزه ندارند، دولت وارد عمل شود.
تقویت تولید بهجای تقاضای کاذب: سرمایهگذاری مولد باعث کاهش جذابیت بازارهای مضر مانند ارز و طلا شده و به تولیدات داخلی رونق میبخشد.
ظرفیت بانک مرکزی: نقش بانک مرکزی در تنظیم شرایط برای هدایت سرمایهها به سمت تولید قابل توجه است.
بخش سوم: مساجد بهعنوان کانون توسعه اقتصاد محلی
نقش تاریخی و معنوی مساجد در اقتصاد
مساجد بهعنوان قدیمیترین نهاد اجتماعی در فرهنگ اسلامی، همیشه نقشی فراتر از مکانی برای عبادت ایفا کردهاند. در صدر اسلام، مساجد محوریترین محل تبادلات اقتصادی و اجتماعی بودند. در دوران معاصر نیز مساجد به دلایل زیر میتوانند نقشی بیبدیل در رونق اقتصادی و ترویج کارآفرینی داشته باشند:
پرداخت وامهای قرضالحسنه: صندوقهای قرضالحسنه مساجد به رفع نیازهای مالی اقشار کمدرآمد و حمایت از کسبوکارهای خرد کمک کردهاند.
حل مشکلات اقتصادی محله: برگزاری فروشگاههای تعاونی و جمعآوری کمکهای مردمی برای تأمین نیازهای معیشتی ساکنین.
ترویج فرهنگ اخلاق اقتصادی: موعظهها و سخنرانیهای ائمه جماعات درباره انصاف، عدالت و دوری از ربا در معاملات نقش مهمی در ایجاد نظام اقتصادی سالم در ایران داشته است.
مساجد و کارآفرینی محلی
مساجد میتوانند با راهاندازی کارگاههای تولیدی محلی، تشکیل شبکههای حمایت از مشاغل کوچک و توانمندسازی زنان و جوانان به عرصه کارآفرینی ورود کنند. در این زمینه، ارتباط مساجد با بازاریان و همکاری برای گسترش زیرساختهای اقتصادی محلی میتواند اقتصاد خرد را تقویت کند.
بخش چهارم: سیاستهای پیشنهادی برای تقویت پیوند مسجد و اقتصاد
۱. تبدیل مساجد به کانونهای کارآفرینی منطقهای
راهاندازی مراکز کارآفرینی در مساجد جهت ارائه مشاوره به کسبوکارها.
ایجاد کمیتههای تخصصی مسجد (مانند کمیته کارآفرینی یا پشتیبانی کسبوکارها) برای شناسایی نیازها و ظرفیتهای محله.
۲. حمایت مالی و سرمایهگذاری محلی
تقویت صندوقهای قرضالحسنه با مشارکت بازاریان و افراد خیر.
طراحی مدلهای سرمایهگذاری خرد در سطح محله با محوریت مسجد.
۳. آموزش و ترویج فرهنگ سالم اقتصادی
برگزاری دورههای آموزشی در زمینه کسبوکار، مدیریت مالی و اخلاق اقتصادی از طریق شبستانهای مساجد.
استفاده از رسانههای دیجیتال مساجد (وبسایتها و کانالهای اجتماعی) برای ارتباط با کارآفرینان جوان.
۴. مشارکت در پروژههای کلان محلهای
جلب سرمایهها برای احداث کارگاههای تولیدی کوچک و کارآفرینی زنان.
راهاندازی تعاونیهای مصرف با هدف کنترل قیمتها و برقراری عدالت اقتصادی.
نتیجهگیری: مسجد، قلب تپنده اقتصاد مردمی
سال ۱۴۰۴، به نام “سرمایهگذاری برای تولید”، فرصتی برای تحول بنیادین در مسیر اقتصاد ایران است. مساجد میتوانند محور پیوند اخلاق دینی و اقتصاد ملی باشند و موجب سازوکارهای جدید در سرمایهگذاری و تولید شوند. پیام رهبر انقلاب در این خصوص الهامبخش برنامههای مبتنی بر توسعه کارآفرینی بهویژه در محلات شهری و روستایی است. استفاده از ظرفیت مساجد، شالودهای برای عبور ایران از چالشهای اقتصادی فعلی و رسیدن به یک نظام اقتصادی عدالتمحور خواهد بود.
نظر شما