سایت های شیوخ سلفی مظهر دشمنی با مسئله تقریب است

به گزارش خبرنگار شبستان، کامیار صداقت ثمر حسینی، استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نشست "شیعه شناسی اهل سنت" توضیحاتی در باب رسانه های اینترنتی مخالف تقریب مذاهب ارائه کرد.
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به اینکه در جهان اسلام دو گروه عمده متشکل از موافقان تقریب مذاهب اسلامی (اکثریت) و مخالفان تقریب مذاهب (اقلیت) وجود دارند، گفت: مخالفان این قضیه عمدتا متاثر از دوره های میانه سلفیه و از سوی شاگردان ابن تیمیه هستند.
وی در توضیح عقاید و شیوه فکری سلفی های مخالف تقریب مذاهب در مورد شیعه اظهار کرد: وقتی سخن از سلفیان مخالف تقریب به میان می آید اشاره به افرادی است که شیعه را ضد اسلام و متاثر از یهود و زرتشت و دیگر ادیان می دانند و معتقدند که شیعه قرآن را تحریف کرده یا به دنبال تحریف آن است. که البته این بخش در اقلیت قرار دارند. ولی با این اوصاف گاهی همین اقلیت فعال بیش از اکثریت خاموش تاثیر می گذارند و بر اساس فعالیت های رسانه ای فراوانی که دارند در مقام اکثریت قرار گرفته اند.
صداقت ثمر حسینی درباره توجه به "بسامد اندیشه ها" در مباحثی این چنینی افزود: بسامد تعداد تکرار یک پدیده متناوب در دوره زمانی مشخص است. برای مثال علامه امینی نقل روایت غدیر در قرون مختلف اسلامی مورد بررسی قرار می دهد. برای مثال بسامد نقل حدیث غدیر را در قرن دوم، سوم، چهارم و دیگر قرون اسلامی، در آثار اسلامی مورد توجه قرار می دهد. او می خواهد با این بسامد آماری نشان دهد که حدیث غدیر عمومی بوده است.

ورود جهان اسلام به فضای مجازی از دهه 90
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره نحوه ورود جهان اسلام به فضای مجازی تصریح کرد: اینترنت در جهان اسلام به طور عام و به طور خاص در جهان عرب از نیمه دوم دهه 90 میلادی عمومیت یافت، هرچند پیش از آن وارد کشورهای اسلامی شده بود، برای مثال اینترنت در مصر از سال 1993 و در عربستان از 1994 میلادی وارد شده بود.
وی در ادامه جهت تشریح دامنه و شیوه گسترش محتوا به توضیحاتی در رابطه به تقسیم بندی فضای اینترنتی به دوبخش وب (1) و وب (2) اشاره کرد و افزود: در وب (1) نمونه ای چون ایمیل و وبلاگ وجود دارد که عمدتا حالت تعاملی همزمان ندارند و و برخط و آنلاین نیستند در حالی که در وب (2) شبکه های اجتماعی نمود می یابند که با ایجاد اشتراک جنبه های عمومی بودن و برخط بودن را دارا می شوند.
صداقت ثمر حسینی ابراز کرد: اکنون قالب پایگاه های اینترنتی منسوب به شیوخ سلفی شامل هر دو دسته یاد شده می شود و آنها از هر دوی این امکانات بهره می برند و فعال اند، برای مثال یکی از راه های حیات سایت های سلفی از طریق "اشتراک فایل" است که در این شیوه امکان دانلود کتاب، آپلود صوت و تصویر برای مخاطب وجود دارد، همچنین در وهله دوم آنها به پایگاه های اینترنتی آموزشی تبلیغی نیز توجه می کنند و در این حوزه فعالیت ویژه ای دارند که در مورد یاد شده موارد متعدد درسی را به صورت دیجیتال در اخیتار مخاطب قرار میدهند.

سایت های شخصی شیوخ سلفی...
این پژوهشگر سومین روش بهره گیری سلفی ها از حوزه رسانه و اینترنت را در حوزه پایگاه های خبری و اطلاع رسانی عنوان کرد و گفت: روش چهارم آنها شامل احزاب و سازمان های مذهبی، طریق پنجم بهره گیری از شبکه های اجتماعی که عمدتا هم غربی هستند از جمله فیس بوک، توییتر، یوتیوب و شیوه ششم استفاده از سایت های شخصی است، و می توان ادعا کرد اکثریت شیوخ سلفی درجه اول، دارای سایت های شخصی هستند.
وی عنوان کرد: از گذرگاه موارد مطرح شده می توان به شناختی از مخالفان تقریب مذاهب اسلامی دست یافت که بر پایه دسته بندی های درونی خودشان شکل گرفته است، مبنی بر اینکه با چه کسانی دوست یا دشمن هستند.
صداقت ثمر حسینی تاکید کرد: در راستای پژوهش نحوه پیشبرد فعالیت های سلفی یکی از راه ها بررسی "پیوندهای" (Links) موجود در سایت های آن است، و در ادامه با ارائه مثالی از یکی از پایگاه های سلفی نشان داد که چگونه هویت پایگاه از پیوندهای آن مشخص می شود.
در این پیوندها که عمدتا دسته ای بوده و در سایت های آنان وجود دارد، شیوخ سلفی معرفی می شوند و در وهله دوم به شکلی عملگرایانه اهداف خود را پیش می برند، مثلا شیوخ درجه اول عربستان سعودی در این پیوندها قرار گرفته اند که در این مقطع بحث بسامد که پیش تر به آن اشاره شد، تجلی می یابد چراکه فراوانی و انسجامی از افراد، موضوعات و موارد دیگر را شاهد خواهیم بود که در بررسی مشخص می شود و همگی از یک منبع تغذیه می کنند.
وی ادامه داد: وقتی به پیوندهای درج شده در پایگاه های آنها توجه می کنیم، در می یابیم که مخالفت آنها با تقریب مذاهب اسلامی است، با بررسی درگاه‌های اینترنتی و بسامد لینکهای پیوندی به آن در حدود 70 پایگاه انتخاب شد و در نهایت 45 پایگاه انتخاب شد. که ممکن است نهایتا پس از ویرایش نهایی به 50 پایگاه برسد. 3 پایگاه متعلق به اواخر دهه 1990م و یک پایگاه متعلق به سال 2010 میلادی بود. 39 پایگاه به دهه 2010 م تعلق داشتند. بسامد عبارات ضد شیعه در اینترنت به ویژه با دو واقعه و اکنون از 2011 میلادی با سه واقعه. دو تاریخ در دهه 2010 میلادی پراهمیت است: یکی از این وقایع به سالهای 2003 تا 2006 میلادی باز می گردد که دوران اشغال عراق تا اعدام صدام بود. دومین آنها به سال 2010 میلادی باط می گردد که در آن زمان یاسر الحبیب از عناصر مشکوک استعمار فعالیت تفرقه انگیزانه خود را در لندن آغاز کرد که با مخالفتهای شدید علمای طراز اول شیعه مواجه شد. دوره سوم به سال 2011 و 2012 میلادی باز می گردد که وقایع بحرین و سوریه موجب فعال شدن مجدد پایگاه های مخالف تقریب شده است.
مالکیت سرورهای سایتهای مخالفان تقریب مذاهب اسلامی مورد مطالعه، چنین بود: بریتانیا (2 مورد)، آلمان (1 مورد) و هلند (2 مورد) و مابقی متعلق به ایالات متحده آمریکا بودند. سرور رایانه میزبان است و هرچند با مدیریت متفاوت است، اما باید موجب ایجاد چند تامل شود: اول اینکه استفاده از سرورهای غربی، نشانه ضعف جهان اسلام است. سرور غربی زمین بازی غرب است. اینکه مسلمانان در زمین بازی غرب دعوای داخلی می‌کنند یعنی متوجه چالشهای ارتباطات نوین نیستند. بدین ترتیب قدرت رصد و شناخت غربی ها از نقاط ضعف مسلمانان بیشتر می‌شود. و وضعیتی پیش می آید که طرفین دعوا فکر می‌کنند بازیگر اصلی اند ولی در حقیقت محرکهای قدرتهای غربی بازی را آغاز کرده‌اند.
وی در ادامه سخنرانی خود، کلیپی از یکی از شیوخ سلفی مخالف تقریب برای حاضران به نمایش گذاشت طی آن شیخ سلفی در حدود 10دقیقه به نفرین و آرزوی بیماری و سرطان گرفتن شیعیان می گذشت که در بخش های پایانی اش دیگر شیخ سلفی این دعاها را با ناله در حق شیعیان طلب می کرد که جهان اسلام از دست شیعیان خلاص شود! و البته چنین رویکردی رویکرد اقلیتی در جهان اسلام است و مورد نظر قاطبه مسلمانان در جهان اسلام نیست. صداقت افزود: این فیلم را اولین بار در شبکه تلویزیونی قناۀ الحیاۀ قبطی های مصری که از ایالات متحده فعالیت میکنند دیدم. شیوه کار آنها این است که ابتدا تمامی اختلافات مسلمانان را رصد می کنند و تمام شواهد مربوطه را بایگانی کرده اند و سپس از اختلافات درونی مسلمانان علیه خودشان استفاده می کنند. اینها باید موجبات تاملات بیشتری در میان ما شود که چرا باید چنین در جلوی چشم دشمنان جهان اسلام، چنین با رویکردهای مغایر تقریب و وحدت اسلامی، نقاط ضعف خود را نمایان کنیم.
پرداخت به اخلاف ها در سایت های سلفیون
این کارشناس تاکید کرد: در شبکه های این چنینی که تمامی سخنرانی و برنامه های خود را به صورت ویدئوکلیپ قابل دانلود برای مخاطبان خود ارائه می دهند، بررسی و مطالعه دقیق وجود دارد، به نحوی که همه اخلافات میان سلفیه با فرقه های مختلف صوفیه موشکافی شده و آرشیو کردند و از موارد مهمی که بدان می پردازند همین اختلافات است.

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه به عاملان و فعالان اصلی در این پایگاه ها اشاره کرد و افزود: طی بررسی که داشتم فهرستی 80 نفره که همگی در قید حیات هستند را استخراج کردم که این فهرست با بررسی و بسامدها و مطالب ارائه شده به دست آمد.

توهین به شیعیان در مناظرات نمایشی
وی در ادامه به ذکر مثالی از فعالیت های یکی از همین افراد پرداخت و گفت: "عدنان العرعور" از جمله همین افراد است که در شبکه های سلفی به نحوی نمایش گونه مناظره می کند به نحوی که دو نفر برای مناظره با او می نشینند و شیعه معرفی می شوند و ابتدا کمی از سخنان آنها به نمایش در می آید اما در ادامه به نحوه فیلم برداری ویژه ای تصویر فقط روی عدنان العرعور متمرکز می شود و او شروع به صحبت می کند و سعی دارد تا کمال صبر را در ظاهر رعایت کند ولی در خلال بحث های اهانت های فراوانی به شیعه می کند. و البته غالباً این فرد با علمای سرشناس شیعی مناظره نمی کند و افراد مقابل او در جهان شیعه چندان سرشناس نیستند. و چنین نمایشهای تلویزیونی در نهایت موفق نیستند.
تغییر شجره نامه های اسلام
وی در ادامه افرادی چون محمد العریفی، عثمان الخمیس، "عبدالرحمن الدمشقیه" و "محمدعلی فرکوس"، "محمد حسان"،"ابواسحاق الحوینی"،"محمدحسین یعقوب" را به عنوان دیگر فعالان سلفی در شبکه های ماهواره ای و پایگاه های اینترنتی معرفی کرد و افزود: آنچه که در این میان حائز اهمیت است کوششی است که از طریق تغییر شجره نامه های علمی در جهان اسلام از سوی سلفی های عربستان سعودی با اتکا به موقعیت جغرافیایی ممتاز عربستان و توانایی مالی آنان در جریان است، به نحوی که حتی برخی از علمای اهل سنت مالکی تونس نیز (مانند شیخ عبدالفتاح مورو ) به این اقدام اعتراض کرده اند. نکته مهم در اینجاست که غالب افرادی که ستارگان رسانه ای ماهواره ای ضد شیعه هستند، تحصیلات خود را در عربستان (دانشگاه اسلامی مدینه و دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود) انجام داده اند و یا برخی از شیوخ آنان عربستانی بوده اند. لذا هرچند فعالان اصلی ضد شیعه ملیتهای مختلفی دارند، اما جغرافیای اعتقادی آنان به عربستان سعودی باز می گردد.
صداقت ثمر حسینی با اشاره به حجم وسیع فعالیت های یاد شده گفت: این امر موجب اهمیت یافتن تقریب مذاهب اسلامی و توجه به ضرورت تقویت غیرمستقیم جایگاه علمای بزرگ تقریبی در جهان اسلام می شود. و باید به پژوهشها و ارائه موارد این چنینی در کشور توجه شود.
وی خاطرنشان کرد: همه مشکلات در اینترنت و فیلترینگ نیست چراکه بخشی مهم از فعالیت مخالفان تقریب در بیرون از فضای مجازی شکل می گیرد و آنچه در شبکه های ماهواره ای سلفی ها رونق دارد تبدیل سخنرانی ها و تبلیغات و ویدئو کلیپ های قابل دانلود است که در این طیف فعالیت و در گستره سایت ها بسامد در واژگان ضد شیعی نیز نمود می یابد.
بنابراین گزارش، کامیار صداقت ثمر حسینی، استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات امام علی(ع) است. تهیه طرح‌نامه جدید و ادامه کار شیعه‌شناسی (مجلد سوم) و نیز مراحل پایانی نگارش مجلد دوم شیعه‌شناسی از جمله فعالیت‌های در حال انجام وی است.
او همچنین آثار در دست انتشاری چون "یک‌صد قاعده عمومی در روش تحقیق (تألیف)" و "نقش نوآوری‌های برجسته دانشمندان اندلس در تجدید حیات فرهنگی اروپا (ترجمه) اثر دکتر شوقی ابوخلیل با عنوان اصلی «علماء الاندلس، ابداعاتهم المتمیزة" چاپ سال 2005 میلادی دارد و نگارش فرهنگ فتاوی و دیدگاه‌های تقریبی علمای جهان اسلام از آثار آینده وی است.
شایان ذکر است، نشست "شیعه شناسی اهل سنت" سه شنبه، 18 مهرماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
پایان پیام/