آیت‌الله «ابوالقاسم علیدوست» در گفت وگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به فضایی که برای گفت‌وگو و تعاملات علمی در دوران حیات امام رضا(ع) در جامعه اسلامی ایجاد شده بود، اظهار کرد: در واقع در طول دوره حیات آن امام همام؛ بنی‌العباس به چند دلیل به گفت وگو و مناظره روی آورده بودند؛ از سوی دیگر ترجمه کتب یونانی و غیر یونانی نیز رواج پیدا کرده بود و آنها علاقه داشتند که مسلمانان را مشهور کنند اما به شکل کنترل‌شده؛ لذا فضا برای گفت‌وگو و مناظره و رفت‌و آمد علمی فراهم شده بود و گاهی حتی انسان تعجب می‌کند که با وضعیت آن زمان چگونه این وقایع و رفت‌آمدهای علمی ممکن شده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: البته طبیعی است امام رضا(ع) به دلیل موقعیت خاندان و شخصیت و توان علمی که از آن برخوردار بودند از این فضا حداکثر بهره‌برداری را داشته باشند و در نتیجه تلاش‌های ایشان منجر به شکل‌گیری یکی از درخشنده‌ترین دوران تمدنی اسلام شد؛ البته باید توجه داشته باشیم که از زمان امام باقر(ع)، امام صادق (ع) و در ابعادی وسیع‌تر در دوران حیات ثامن‌الحجج(ع) فضایی استثنایی ایجاد شد؛ در دوران امام صادق (ع) شخصیتی چون «ابن ابی العوجاء» ماتریالیست در مسجد پیامبر (ص) حضور می‌یابد و از وجود خدا سوال می کند و امام (ع) در بیان عجیبی از الکترون و پروتون و از خدا برایش صحبت می‌کند، این رویکرد و میراث در مواجهه با مخالفان و پیروان اندیشه های دیگر به امام رضا (ع) نیز می‌رسد.
وی در ادامه گفت: در دانشگاهی که امام صادق (ع) و امام رضا (ع) مروج آن بودند نَه شرط سِنی، نه جنسیت برای شرکت‌کنندگان وجود داشت و نه اینکه افراد حتما پیرو مذهب خاصی باشند؛ من اسم این دانشگاه را خانه علمی مشترک بشریت گذاشته‌ام و فکر می‌کنم که بشریت هنوز به آن حد از آزاداندیشی نرسیده است.
آیت الله علیدوست تأکید کرد: اکنون ما در جامعه اسلامی خودمان کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره داریم که تراثی است از اهل‌بیت و امیرالمومنین(ع) به جای مانده است؛ امام علی (ع) فرمود: «اِضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ بِبَعضٍ یَتَوَلَّد مِنهُ الصَّوابُ» (آرای خود را با یکدیگر در میان گذارید تا اندیشه درست، پدید آید)؛ این سیره از زمان حضرت امیر(ع) تا دوره حیات امام رضا(ع) ادامه پیدا می کند و به تعبیر دیگر کرسی برگزار می شود و من امیدوارم که این سرمایه حفظ شود چراکه ما از طریق همین آزاداندیشی و مناظره است که می‌توانیم یک حرف نو برای دنیا داشته باشیم و اگرنه از برخی چیزهای دیگر که دنبالش هستیم نمی توانیم این ابعاد استنثنا بودن خودمان را اضافه کنیم.
آیت الله علیدوست تصریح کرد: مساله این است که آن امام همام همچون پدران خود همواره نسبت به علم و عالم احترام والایی قائل بودند و این اعتقاد را داشتند که علم باید نافع باشد تا جایی که فرمودند: «الا انّ الفقیه من افاض علی الناس خیره و انقذهم من اعدائهم و فرّ علیهم نعم جنان اللّه تعالی و حصل لهم رضوان اللّه تعالی» (فقیه و عالم دین کسی است که خیر و نیکی او بر مردم فوران می‌کند و آنان را از دشمنان‌شان می‌رهاند و نعمت‌های خداوند را بر آنان زیاد می‌گرداند)؛ بنابراین نوع نگاه امام هشتم استوار بر این عقیده است که یک عالم و دانشمند باید بتواند جامعه را به سمت و سوی درستی هدایت کند و از سوی دیگر از آنچه که فرا گرفته به مردم سود برساند.
نظر شما