حجت الاسلام والمسلمین«احمد رضا دردشتی»، محقق و روان شناس در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با بیان اینکه افسردگی یکی از بیماری های شایع قرن حاضر است، اظهار کرد: در مباحث روان شناسی، افسردگی یک نوع سرما خوردگی روانی محسوب می شود. همان طور که سرماخوردگی یک بیماری شایع در جامعه است و بیشتر مردم هم به آن مبتلا می شوند افسردگی هم همان نقش را دارد؛ منتهی سطوح افسردگی فرق می کند که گاهی شدید و متوسط و گاهی هم خفیف و ادامه دار است.
وی با بیان اینکه افسردگی مانند سایر مشکلات روان شناختی علل گوناگونی دارد تصریح کرد: افسردگی گاهی علت ژنتیکی دارد که معمولا افسردگی های ماژور و دو قطبی منشاء ژنتیکی دارند. افسردگی دیگری هم داریم که علتش عوامل محیطی، عوامل شناختی و رفتاری است؛ افسردگی نوجوانان هم از این قایده مستثنی نیست و نمی توان در مورد همه نوجوانان یک حکم کلی صادر کرد و گفت علت افسردگی همه نوجوانان فلان چیز است خیر؛ هر فردی با توجه به محیط، تاریخچه زندگی و تجربه هایی که دارد به افسردگی مبتلاء می شود؛ بنابراین نمی توان گفت که فلان چیز علت افسردگی نوجوانان است.
کم تحرکی عاملی در افسردگی نوجوانان
حجت الاسلام دردشتی در ادامه افزود: اما برخی علل می توانند نسبت به علت های دیگر شیوع بیشتری داشته باشند؛ یکی از علل افسردگی در نوجوانان کم تحرکی است، متاسفانه در حال حاضر سبک زندگی غربی در جامعه ما رواج زیادی پیدا کرده که یک سبک کم تحرکی است و افراد دایما با ماشین، کارهای خود را انجام می دهند و تحرک کمتری دارند و بیشتر پای تلویزیون، ماهواره و گوشی مبایل هستند تا تحرک و ورزش ضمن اینکه غذاهایی هم که می خورند غذاهای مناسبی (فست فود) نیستند؛ چرا که خلقت انسان به گونه ای شکل گرفته که باید دائم در حال تحرک باشد تا پویا شده و چرخه های طبیعی بدن به درستی فعالی کنند. لذا کم تحرکی جوانان باعث افت فعالیت های روان شناختی و فعالیت های زیستی شده و اینها از نشانه های افسردگی می باشد.
نوجوانان بیش از ظرفیت پردازش ذهنی در معرض بمباران اطلاعات قرار دارند
این روان شناس اظهار کرد: یکی از علت های مهم افسردگی این است که نوجوانان مانند جوانان و بزرگسالان دائما در معرض بمباران اطلاعات هستند آن هم اطلاعاتی که بیش از ظرفیت پردازش ذهنی آنهاست؛ اگر به ماشین هم بیش از ظرفیتش باری تحمیل شود دچار مشکل می شود. بنابراین این اطلاعات و محرک های شدید انبوه باعث مشکلات روانی ( استرس، اظطرار و افسردگی) در نوجوانان می شود.
این استاد حوزه به اخبار منفی در فضای مجازی اشاره کرد و ادامه داد: یکی دیگر از علت های شایع افسردگی قرار گرفتن نوجوانان در معرض اخبار منفی فضای مجازی و پیام رسانه های مختلف است که دائم در حال پمپاژ اخبار منفی می باشند؛ چرا که روح و روان انسان تا حدی توان پردازش و تحمل این اخبار منفی را دارد و بیش از آن منجر به افسردگی می شود.
وی با بیان اینکه همچنین نوجوانان و جوانان ما دائما در معرض محرک های کاذب قرار دارند گفت: وضعیت هایی که برخی از کاربران و بلاگرها از خودشان در فضای مجازی به نمایش می گذارند، عمدتا وضعیت های کاذب و ساختگی هستند؛ به عنوان نمونه نوجوانی که در یک خانواده متوسط یا فقیر زندگی می کند؛ وقتی شادی و نشاط و زندگی پر زرق و برق و مرفه فردی را در فضای مجازی مشاهده می کند، شروع به مقایسه زندگی خود با او می کند و از آنجا که این شرایط برایش دست یافتنی نیست لذا دچار افسردگی و احساس حقارت شده و عزت نفس اش هم پایین می آید؛ به ویژه تصاویری که از زندگی کشورهای غربی به نوجوانان و جوانان ارایه می شود و آنجا را بهشت و اینجا را جهنم تصور می کنند طبعتا هر فردی در معرض این تصویرهای کاذب قرار بگیرد که عمدتا ساختگی بوده و با واقعیت منطبق نیست دچار افسردگی می شود.
ساختار ارتباطی خانواده ها از دیگر علل افسردگی نوجوانان
این محقق دینی ساختار ارتباطی خانواده ها را از دیگر علل افسردگی نوجوانان عنوان کرد و افزود: وقتی علت ها متعدد است؛ طبیعتا راهکارها هم متناسب این علت ها تغییر می کند لذا باید علت هایی را که موجب بی حوصلگی و افسردگی یک نوجوان می شود را بررسی کرد تا مشخص شود چه عاملی موجب ناامیدی و عدم تمایل به تحصیل او شده است. از لحاظ شیمی مغز و زیست شناسی روانی، سلول عصبی مغر افرادی که از تلویزیون و مبابل زیاد استفاده می کنند به مرور زمان ضعیف شده و یا آسیب می بیند و وقتی این تبادل اطلاعات بین دو نیم کره تضعیف شود هوش افراد هم کاهش می یابد.
حجت الاسلام در دشتی در ادامه تصریح کرد: علت این است که بچه ها از فناوری های نوین زیاد استفاده می کنند؛ راه حلش تعدیل استفاده ازفناوری های نوین توسط والدین است. متاسفانه بسیاری از والدین امروزه برای اینکه خودشان را راحت کنند و به دنبال برنامه های شخصی خود بروند؛ یک گوشی خریده و بچه ها را به حال خود رها می کنند که این مساله آسیب های زیادی به دنبال دارد و با توجه به اینکه عقلانیت بچه ها هنوز در حد قابل قبولی رشد نکرده که برای خود برنامه ریزی کنند و خوب و بد را ازهم تشخیص دهند لذا با مشکل مواجهه می شوند بنابراین این والدین هستند که باید اینها را برایشان تنظیم کنند و اجازه ندهند که خودشان را در یک مسیر غلطی ضایع کنند. والدین باید سعی کنند صمیمت را در خانواده افزایش دهند، اهداف و برنامه های مشترک تعریف کنند، آرامش را در فضای خانه حاکم کنند تا بچه ها جذب خانواده شوند و با زمینه سازی مناسب فرزندان را ترغیب به ورزش های سالم و جسمی نمایند تا با دور شدن از فضای مجازی و فناوری های نوین زندگی سالم تری داشته باشند.
معنویت نقش مهمی در پیشگیری از استرس، اضطراب و افسردگی نوجوانان دارد
وی با بیان اینکه بچه ها به معنویت نیاز دارند افزود: معنویت یکی از ابعاد وجودی انسان است؛ وقتی خانواده ها توجهی به معنویت ندارند، روح بچه ها هم از معنویت سیراب نمی شود؛ چرا که معنویت نقش مهمی در پیشگیری از استرس، اضطراب و افسردگی افراد دارد. کودکان و نوجوانان به تنهایی نمی توانند خود تنظیمی و خود نظم جویی کنند و این کار بچه ها نیست؛ این پدر و مادرها هستند که باید به زندگی بچه ها نظم ببخشند و تعادل ایجاد کنند البته با کمک خود آنها، با آگاهی دادن و تشویق و هدف گذاری آنها، در غیر این صورت تا زمانی که این مساله برای خانواده ها مهم نباشد؛ نوجوانان ما نمی توانند از این آسیب ها عبور کنند و ممکن است آسیب های دوره نوجوانی به دوره جوانی و بزرگسالی امتداد یابد که آن هم تبعات خاص خود را به دنبال دارد.
نظر شما