درس فرصت سازی

خبرگزاری شبستان: در روابط بین‌ الملل از دیپلماسی عمومی (Public Diplomacy) به تلاش یک دولت برای اطلاع رسانی، ایجاد درک متقابل و نیز تأثیرگذاری بر افکار عمومی ملت‌های دیگر تعبیر می‌شود و در مقابل دیپلماسی رسمی قرار دارد که مخاطب آن نه ملت‌ها که دولت‌ها هستند. اساسا جامعه مخاطب دیپلماسی عمومی را تمامی اقشار یک جامعه که حتی می‌تواند جامعه جهانی باشد، تشکیل می‌دهند. تبادلات، فرهنگی‌، استفاده از ابزارهای رسانه‌ای، تبادلات علمی و دانشجویی و... همگی وجوهی از دیپلماسی عمومی محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر با اقبال بسیاری نزد دولت مردان مواجه شده است.
در کشور ما نیز قریب به 8 سال است دیپلماسی عمومی توسط دولت‌ پیگیری می‌شود و به محوری‌ترین بخش دیپلماسی جمهوری اسلامی بدل شده است. بی‌تردید مهمترین مصداق دیپلماسی عمومی دولت کنونی ارتباط نزدیک با رسانه‌های خارجی است. رئیس جمهور همواره تلاش کرده که از رسانه‌های خارجی که عمده آنها نیز از مشهورترین جراید و شبکه‌های دنیا محسوب می‌شوند به عنوان وسیله‌ای در راستای دیپلماسی عمومی و مخاطب قرار دادن ملت‌ها استفاده کند.
8 دوره سفر رئیس جمهور به نیویورک این پتانسیل را ایجاد کرد که رئیس جمهور بتواند با سایر ملت‌ها تعامل کند و با رساندن حرف جمهوری اسلامی به آنها، جایگاه ایران را نزد ملت ها و به تبع در جامعه بین الملل ارتقاء داده و دیپلماسی عمومی کشور را پیش برد. به واقع این دیپلماسی عمومی سبب شده است که افکار عمومی بسیاری از کشورها به نفع جمهوری اسلامی و حتی در تقابل با دولت‌هایشان شکل گیرد. تظاهرات‌های ضد جنگی که مکررا علیه حمله احتمالی به ایران در کشورهای مختلف برگزار شده است، را می‌توان ثمره دیپلماسی عمومی فعال جمهوری اسلامی دانست.به واقع با توجه به نقش منحصر به فرد افکار عمومی در جهان کنونی، دولت‌های نمی‌توانند بر خلاف افکار عمومی ملت خود به هر گونه اقدامی دست بزنند لذا مدیریت افکار عمومی از طریق دیپلماسی عمومی می‌تواند پتانسیل‌های زیادی را به نفع کشور استفاده کننده این دیپلماسی فعال سازد.
همه این عوامل سبب شده بود که دکتر احمدی نژاد به جلسات مجمع عمومی سازمان ملل به چشم یک فرصت مغتنم نگاه کند که می‌تواند با استفاده از ظرفیت آن، پیام جمهوری اسلامی را به گوش مردم جهان برساند. موضوعی که سانسورها و بایکوت‌های خبری از آن ممانعت می‌کردند.
حتی هارمونی و انسجام موجود در مصاحبه‌ها و سخنرانی مجمع عمومی رئیس جمهور هدفمند بودن این اقدام در قالب دیپلماسی عمومی را کاملا به رخ می‌کشید. در شرایطی دکتر احمدی‌نژاد 8 بار از این فرصت مغتنم به بهترین نحو استفاده کرد که روسای جمهوری نظیر هاشمی رفسنجانی چشم بر این فرصت ‌بستند و وی حتی یک بار هم از این این فرصت سود نبرد و به فرصت سوزی تمام و کمالی دست زد. پیش از آن هم شهید رجایی و مقام معظم رهبری در سمت ریاست جمهوری و در سی و یکم شهریور ماه 1366در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرده بودند و پیام ملت ایران را به گوش جهانیان رسانده بودند. شهید رجایی، با حضور در سازمان ملل و نشان دادن آثار شکنجه‌های رژیم طاغوت، این رژیم و آمریکا را به عنوان قیم آن به شدت محکوم کرد. مقام معظم رهبری هم که در چهل و دومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافته بودند ساختار تبعیض آمیز این سازمان را به چالش کشیدند و به مجمع عمومی و ایالات متحده نسبت به خطر حضور نظامی رد خلیج فارس هشدار دادند.
البته خاتمی هم در طول 8 سال ریاست جمهوری خود تنها 2 بار در جلسه مجمع عمومی شرکت کرد. وی در آن مقطع تلاش کرد ایران را بی‌ اسلام به غرب معرفی کند و بر ایران باستان و تاریخ کهنش فخر فروخت و بر آبراهام لینکلن به عنوان شهید راه عدالت دورد فرستاد!
شاید افتراق محمد خاتمی و دکتر احمدی‌نژاد در همین‌جا بیش از هر وقت دیگری ظهور و بروز می‌یابد. خاتمی آبراهام لینکلن را مدح و سنا می‌گوید اما دکتر احمدی نژاد سخنان خود را با اللهم علجل لولیک الفرج آغاز و با وعده ظهور امام زمان (عح) به پایان می‌رساند و به جای مدح فرهنگ و تمدن غرب، بر آن مرثیه و سوگنامه می‌خواند و آمدن بهار را نوید می‌دهد.
دکتر احمدی‌نژاد تنها رئیس جمهوری ایران بود که از تمامی فرصت‌های حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به بهترین نحو ممکن سود برد و حتی حماسه دانشگاه کلمبیا نیز در یکی از همین سفرها رقم خورد.
هر چند این سفر آخرین سفر دکتر احمدی نژاد به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل بود اما به نظر می‌رسد که استفاده از فرصت حضور در نیویورک و پیشبرد دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی در قلب آمریکا، به مدلی بدل شده است که هر کس دیگری هم در ردای رئیس جمهوری ایران اسلامی قرار گیرد، ادامه دادن آن را بر خود فرض می‌داند.
پایان پیام/