به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: نشست علمی «اربعین از دیدگاه مقام معظم رهبری» از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با همکاری کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین حسینی عصر امروز چهارشنبه ۱۰ مرداد ماه با ارایه حجج‌الاسلام «نجف لک‌زایی» رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ «حبیب الله بابایی» رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی و تمدنی این پژوهشگاه و همچنین به دبیری علمی حجت‌الاسلام «جلال عراقی» در محل سالن جلسات پژوهشگاه برگزار شد.
حجت‌الاسلام «حبیب‌الله بابایی» در این نشست طی سخنانی اظهار کرد: در فرمایشات مقام معظم رهبری و در روش شناسی ایشان چند رویکرد در مورد نظریه غرب‌شناسی وجود دارد و اساسا روش شناسی مشخصی را در نگاه ایشان می توان به دست آورد که در ابتدای بحث به آن اشاره می کنم.
رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: از نظر من مقام معظم رهبری همواره در تحلیل‌های خود چند ضلع را مورد توجه قرار می‌دهند؛ ضلع اول از تحلیل ایشان توجه به واقعیات دنیای کنونی و عینیت موجود در جهان اسلام است، به بیان دیگر ورود رهبر معظم انقلاب به مسایل ورود کتابخانه‌ای نیست که از کتاب به کتاب حرکت کنند بلکه کار ایشان به عنوان یک زعیم و راهبر و به عنوان کسی که در مقیاس جهانی برای امت اسلام اصطلاحا لیدری می کنند حرکت از واقعیت به کتاب است و این نقطه تمایزی است که ایشان را به عنوان یک رهبر از بسیاری از متفکران حتی متفکران تمدنی ما متمایز کرده و عملا اندیشه ایشان بیش از آنکه در کتابخانه رخ دهد در عرصه و وسط معرکه اتفاق می افتد نَه اینکه صرفا بحث نظری را مطرح شود، چنین رویکردی در بیان ایشان نیست؛ مقام معظم رهبری حتی وقتی قرآن را می خواند آن در عرصه عینیت اجتماعی، عینیت فرهنگی و سیاسی خوانده و استناد می‌دهد.
وی افزود: ضلع دومی که در فرمایشات ایشان وجود دارد آن است که غرب‌شناسی ایشان قرآن‌بنیان است یعنی ایشان کتاب‌های ترجمه را خوانده و بعد با شخصیت‌های مختلفی که با غرب آشنا بودند از نزدیک نشسته و گفت وگو کرده و با واقعیت و به بیان دیگر با پستوی غرب امروز عملا درگیر بوده است؛ می توانم گفت که در این تقریبا ۵۰ سال چه آن موقع که ایشان مبارز بود و چه زمانی که در مقام رئیس‌جمهور و چه آنجا که رهبر بود، چنین رویکردی داشت؛ به بیان دیگر ایشان غربِ نشسته در ویترین و دنیای امروز را ندیده بلکه واقعیت غرب را در دوره دفاع مقدس و ادوار دیگر و همچنین در عرصه های مختلف فرهنگی و سیاسی و نظامی مشاهده کرده است، آنجا که غرب صدایش را در نیاورده اما واقعیت خود را به رهبر انقلاب نشان داده است؛ اما سوال آن است که جمع این خوانده ها و دیده ها کجا اتفاق افتاده است؟ پاسخ اینکه در منطق قرآنی رهبر معظم انقلاب و به تعبیری در چهارچوب نظری که ایشان با آن داده‌های کتابخانه ای و داده های واقعی، نظام می‌دهد و تحلیل و احیانا نقد می شود که همه این موارد بر بنیان سواد قرآنی ایشان اتفاق می افتد.
این پژوهشگر تصریح کرد: برای مثال در مورد موضوع مورد بحث ما یعنی اربعین تا به حال کسی را ندیده ام که بیاید و آیه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ ۚ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ» را به عنوان آیه کلیدی در فهم اربعین قرار دهد و از این آیه برای استخراج کارکردها و کارویژه‌های اربعین استفاده کند؛ مقام معظم رهبری فرمود: « «حضور این جمعیت عظیم از نقاط مختلف دنیا با وجود تهدیدهای تروریستی، پدیده‌ای عظیم و نشان‌دهنده اوج گرفتن تفکر مبارزه در راه خدا و آمادگی عمومی و همگانی در این راه است».
حجت الاسلام بابایی گفت: نکته و حقیقت کلی که می خواهم در اینجا اشاره کنم این است که هرجا یک بیان یا کنش و یا واکنش مهمی را در رهبر انقلاب مشاهده کردید که آن موضع سیاسی، فرهنگی یا اجتماعی است، حتما دنبال مستند قرآنی آن بروید چراکه امکان ندارد ایشان بیان مهمی را بدون اینکه استناد قرآنی پشت ذهن خود داشته باشند بیان کنند، معظم‌له عملا قرآن را به متن زندگی و بلکه بالاتر به عنوان متن و نقشه حرکت تمدنی بیان و تفسیر می‌کنند.
وی ادامه داد: اما ضلع سومی که در نگاه و بیانات مقام معظم رهبری نسبت به مساله اربعین می توان مشاهده کرد ضلع تمدنی یا نگاه تمدنی ایشان است؛ باید به این نکته توجه داشته باشیم که تمدن یعنی جهانی شدن و هر ادبیاتی که جهانی شود به مرزهای تمدن نزدیک تر خواهد شد؛ هر الگویی که جهانی شود به مرزهای تمدن نزدیک تر شده و اساسا هر واکنش و ارزشی که جهانی شود به آستانه‌های تمدن نزدیک‌تر شده است؛ با توجه به این رویکرد، مقام معظم رهبری وارد مساله اربعین شده است که در این مجال به فرازهایی از بیانات ایشات اشاره می کنم.
این پژوهشگر گفت: برای مثال معظم‌له بحثی در مورد حرکت عظیم مردمی در اربعین حسینی دارد که امروز بین المللی شده است، ایشان می فرماید: «ما امروز احتیاج داریم که حسین‌بن‌علی را به دنیا بشناسانیم؛ دنیای دچار ظلم و فساد و دنائت و لئامت، محتاج معرفت آزادگی حسینی و حرّیت حسینی است»؛ ایشان همچنین در فرازی دیگر می فرماید: «ما امروز احتیاج داریم که حسین‌بن‌علی را به دنیا بشناسانیم؛ دنیای دچار ظلم و فساد و دنائت و لئامت، محتاج معرفت آزادگی حسینی و حرّیت حسینی است. امروز مردم دنیا، جوانهای دنیا، ملّتهای بی‌غرض، برای یک چنین حقیقتی دلهایشان می‌تپد؛ [اگر] امام حسین (علیه‌السّلام) به دنیا معرّفی بشود، اسلام معرّفی شده است، قرآن معرّفی شده است. امروز با صدها وسیله علیه اسلام و علیه معارف اسلامی تبلیغ میشود؛ در مقابل این حرکت خصمانه‌ی جبهه‌ی کفر و استکبار، حرکت معرفت حسینی میتواند یک‌تنه سینه سپر کند، بِایستد و حقیقت اسلام را، حقیقت قرآن را به دنیا معرّفی کند. منطق حسین‌بن‌علی (علیهما السّلام)، منطق دفاع از حق است، منطق ایستادگی در مقابل ظلم و طغیان و گمراهی و استکبار است. این منطقِ امام حسین است؛ امروز دنیا به این منطق نیازمند است؛ امروز دنیا شاهد حاکمیّت کفر و استکبار و حاکمیّت فساد است، دنیا شاهد حاکمیّت ظلم است؛ این پیام امام حسین، پیام نجات دنیا است؛ حرکت عظیم اربعین این پیام را در دنیا منتشر میکند».
رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تاکید بر اینکه هر مقدار بتوانیم قابلیت های جهانی اربعین را روایت کنیم، گفتمان توحیدی، قرآنی و اخلاقی توسعه خواهد یافت، تصریح کرد: ممکن است که افرادی مسلمان نباشند، یعنی طرف مسیحی باشد اما بتواند اربعین را فهم و احیانا قبول کند، بنابراین با نام حسین بن علی می توان بسیاری از مسایل از جمله گفتمان قرآنی، توحیدی و اخلاقی را که پیش تر اشاره کردم توسعه داد.
وی در بخش دیگری از مباحث خود به نظم موجود در راهپیمایی اربعین اشاره کرد و گفت: علاوه بر لایه های نظم قانونی و اخلاقی، با ظهور پدیده ای به نام نظم معنوی مواجهیم که بین خادم و زائر؛ بین خادم با خادم و زائر با زائر اتفاق افتاده که همه در سایه حب الحسین(ع) محقق شده است؛ خواجه نصیر در کتاب «اخلاق ناصری» می گوید: «آیا برای جامعه شدن جامعه عدالت مهمتر است یا محبت؟ او می گوید: آنجایی که محبت وجود داشته باشد نیازی به عدالت نخواهد بود»؛ سخن خواجه نصیر ناظر بر مناسبات اجتماعی است، یعنی جایی من از حقوق خود می گذرم و به بیان دیگر خود را فدای دیگری می کنم، اینجا صحبت از عدالت نیست چراکه عدالت و صحبت از آن وقتی است که من و شما به حق خود راضی نیستیم اما این نظم و حب که در اربعین می بینیم، ریشه در ادبیات دینی و فلسفی ما داشته و قابلیت تئوری سازی و نظریه پردازی دارد.
نظر شما