سلسله‌الذهب فلسفه سیاسی تشیع را تبیین می‌کند

آیت الله احمد بهشتی در گفتگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان با گرامیداشت شهادت رییس جمهور و همراهان ایشان و همچنین بزرگداشت میلاد امام رضا(ع) اظهار داشت: قال رسول الله (ص):مَنْ ماتَ مُدَارِیاً مَاتَ شَهِیداً هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلی مرده است.

آیت الله بهشتی همچنین با اشاره به سانحه اخیر بیان کرد: سخت است اینکه ایام دهه کرامت و میلاد هشتمین امام را تبریک بگوییم و از طرفی شهادت آیت الله رئیسی، پر تلاش و خدوم و خادم الرضا را عرض تسلیت بگوییم.

وی در خصوص آثار و برکات فرهنگی و سیاسی هجرت امام رضا(ع) به ایران و به خصوص سخنرانی آن حضرت در نیشابور و حدیث سلسله الذهب عنوان کرد: این حدیث که به نوعی فلسفه سیاسی تشیع را تبیین می‌کند،حضرت در مسیرشان به طرف خراسان در شهر نیشابور توقف داشتند و در موقع حرکت وقتی می‌خواستند با مردم وداع و خداحافظی کنند جمع زیادی به بدرقه آمدند.

وی خاطرنشان کرد:عده ای از علما و دانشمندان عرض کردند که می‌خواهند از شما حدیثی بشنوند و از ایشان تقاضا کردند یک حدیث نبوی را بیان کنند چرا که می خواهند این حدیث نبوی را بنویسند، حضرت فرمودند این حدیث را من از پدرم امام هفتم و او پدرش جعفر بن محمد، از پدرش محمد بن علی، از پدرش علی بن الحسین، از پدرش حسین بن علی، از پدرش علی بن ابی‌طالب که او به نقل از پیامبر اسلام از جبرئیل و او از نوح و نوح از لمک و او از خدای متعال شنیده است. این حدیث است که اللَّه جَلَّ جَلَالُهُ یقُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا، یعنی خداوند جل جلاله می‌فرماید: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ مستحکم من است، پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در امان است.

آیت الله بهشتی گفت: چون مرکب به راه افتاد امام رضا(ع) گفت: البته با شرایطش باید همراه باشد و من جزو شرایط آن هستم و روایت است که گفته شده از شروط کلمه اخلاص، اقرار به واجب بودنِ اطاعت از اوست.

نماینده مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: اگر کسی قلبا و باطنا اهل توحید باشد، آن هم توحید ناب و توحید خالص یعنی مراتب توحید را داشته باشد که شامل توحید ذات، توحید صفات، توحید افعالی، توحید تشریعی و توحید عبادی است، در دژ و قلعه محکم خدا وارد شده و چنین کسی از هر گونه عذاب و کیفری معاف خواهد بود و خدای متعال قدر و مقام او را به برکت توحید ناب و خالص بالا می‌برد.

وی عنوان کرد: اگر انسان درب دل را به روی همه خواسته‌ها و تمناها و آرزوها ببندد و فقط یک درب از دل باز باشد و آن دری است به سوی خدا، اگر کسی این چنین باشد سعادت کامل نیز نصیب او می شود.

آیت الله بهشتی اظهار داشت: ولی خقیقتا بستن درب‌های دل به سوی آرزوها و تمناها کاری مشکل است چون از هر طرف مانند حوضی که از اطراف آب می‌ریزد در آن قلب انسان هم مانند یک حوض بوده که از اطراف این هواها و هوس‌ها و آرزوها و آب می‌ریزد و  وارد قلب انسان می‌شود و او را گرفتار می‌کند.

وی تصریح کرد: هر دری را می شود بست، جز درب دل. به طور کلی بستن درب دل به روی آرزوها و دیده‌ها و شهوات و تمناها، کار سختی است، انسان می تواند همه درب‌های دل را ببندند و تنها یک درب باز باشد و تنها درب توحید به سوی خدای متعال.

این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: علما و مردم نیشابور از شنیدن این حدیث لذت بردند آن هم از زبان امام هشتم و امامی که آرزوی دیدارش را داشتند و دلشان می‌خواست ایشان را در مدینه ملاقات کنند و حالا در شهر خودشان ملاقات کردند و افسوس این ملاقات دارد تمام می‌شود و امام بر مرکب حرکت می‌کنند.

وی گفت: آن لحظه‌ای که حضرت خواستند حرکت کنند و از جمعیت جدا شوند یک جمله به این حدیث اضافه کردند و گفتند لاکن به شرطها و شروطها؛ درست است که کلمه توحید انسان را از عذاب نگه می‌دارد و حفظ و سعادتمند می‌کند، اما کلمه توحید شرط و شروطی دارد و اگر شرایط کلمه مقدس توحید را در خود جمع کند مشمول حدیث می‌شود.

آیت الله بهشتی افزود: اما اگر در خود جمع نکند و اهل ولایت و اهل امامت نباشد و مساله امامت و ولایت را مورد توجه قرار ندهد این توحید واجد نیست و اگر کسی واجد نباشد به آن مشروط هم نمی‌شود و بعد حضرت فرمودند یکی از شروط کلمه طیبه لااله‌الا الله، من هستم، یعنی ائمه اطهار(ع)، چرا که امامان دیگر هم قبل از ایشان بودند.

وی عنوان کرد: اگر کسی اهل امامت و ولایت باشد و این ائمه اثنی عشر و دوازده گانه را قبول کند و مطیع باشد چون خدا فرمود شما باید مطیع خدا و رسول و مطیع اوامر ایشان باشید با توجه به سیاق الهی معلوم می شود مقصود از اولی‌الأمر هر زمامداری نیست.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: هر که شد شاه و شد رئیس جمهور، آیه اولی‌الأمر شامل حال او نمی‌شود چون که از سیاق آیه می‌فهمیم که مقصود از اولی‌الأمر، معصوم است به خاطر اینکه اطاعت رسول بی قید و شرط است و هیچ گونه شرطی برای اطاعت رسول نداریم و جای چون و چرا ندارد و این به خاطر عصمت رسول(ص) است چون که رسول، معصوم است بنابراین اطاعت امر او مطلق است و هیچ قید و شرطی برنمی دارد.

وی تصریح کرد: یعنی این‌ها باید بدون هیچ قید و شرطی مطیع رسول باشند بلافاصله بعد از رسول، کلمه اولی‌الأمر آمده وَأَطیعُوا الرَّسولَ وَأُولِی الأَمرِ مِنکُم؛ بنابراین همان طور که اطاعت رسول، اطاعت مطلقه است آن هم به لحاظ عصمت و اطاعت اولی‌الأمر، اطاعت مطلقه است آن هم به دلیل عصمت.

آیت الله بهشتی اظهار داشت:طبق این آیه اولی‌الأمر شامل هر زمامداری نمی‌شود و مقصود از این اولامر ائمه معصومین هستند و مسلمانی باشد که پیرو اولی‌الأمر باشد و اولی‌الأمر را اطاعت کند بی هیچ قید و شرطی، او مشمول حدیث شریف سلسله الذهب می شود.

وی در مورد اینکه چرا به این حدیث سلسله الذهب گفته می شود ادامه داد: سلسله الذهب یعنی زنجیر طلا، یکی از دلایلی که چرا به این حدیث می‌گوییم زنجیر طلا این است که در سلسله سند این حدیث فقط معصوم است یعنی هفت امام قبل از امام هشتم این را در سلسله سند هستند تا به پیامبر(ص) و بعد و به جبرئیل و سپس به نوح و لمک می‌رسد و سپس به خدای متعال؛ و به این لحاظ است که سلسله سند این حدیث یک سلسله پاک و بی غل و غشی است.

نماینده مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: از این رو اسم این حدیث را گذاشته‌اند سلسله الذهب که یک وجه این است و یک وجه هم محتمل باشد به اینکه خیلی‌ها این حدیث را می‌نوشتند روی یک لوح و با یک زنجیر طلا این را به گردن می‌آویختند و از این رو به این حدیث می‌گفتند سلسله الذهب، یعنی حدیث زنجیر طلا.

وی گفت: به نظر می‌رسد وجه اول بهتر است یعنی سلسله ذهب، آنهایی که در سلسله این حدیث هستند زر و طلای ناب هستند، چون همه معصوم اند تا به خدای متعال می‌رسد و این حدیث یادگاری از امام رضا(ع) است و افتخاری برای مردم نیشابور که آن بدرقه باشکوه را انجام دادند و این آخرین لحظه فراغ امام هشتم بود که تقاضای حدیث کردند.

آیت الله بهشتی افزود: بله امام هشتم در حقیقت در این سفری که به ایران کردند و قدوم مبارک را در کشور ما گذاشتند هدف اصلی این است که مساله امامت را در کشور تبیین کنند و به برکت حضور شان، امامت و ولایت در ایران نهادینه شده و مردم پیرو امامت و ولایت شدند و الان هم مساله ولی فقیه دنباله و ادامه ولایت و ائمه اطهار است چون آنها خودشان فرمودند که در عصر غیبت شما از فقیه جامع الشرایط اطاعت کنید.