فراموشی سیاسی و تاثیر آن در رقابتهای انتخاباتی

خبرگزاری شبستان: یکی از مباحثی که از منظر جامعه شناسی سیاسی و در محافل علمی همواره مورد بحث قرار می گیرد، مبحث جامعه شناسی انتخاب سیاسی است. در این مبحث، به تحقیق و پژوهش پیرامون عواملی می پردازد که موجب ظهور و افول احزاب و اشخاص در عرصه قدرت سیاسی می شود. البته واضح است که این مباحث چون پیرامون انتخاب مردم بحث می کند، در نتیجه در جوامع دموکراتیک و نظام هایی که حکام و وکلا از طریق رای مردمی به قدرت می رسند، محلی از اعراب دارد.
در واقع در جامعه شناسی انتخاب سیاسی، سعی بر این است عواملی که موجب می شود، مردم در یک انتخابات به یک حزب و یا یک فرد اقبال نشان دهند واز طریق رای خود به قدرت برسانند شناسایی شده و به وسیله آن مدلی به دست بیاید که ضمن استفاده احزاب و گروه ها از آن برای نیل به قدرت، توانایی کنکاش علمی و بررسی رفتار سیاسی جامعه از آن طریق میسر شود.
در این راستا، این عوامل از سوی برخی از علمای جامعه شناسی سیاسی مورد ارزش گذاری قرار می گیرند. به این معنی که جامعه شناس سیاسی سعی می کند در مطالعه رفتار سیاسی جامعه، میان رفتار مثبت و بهنجار سیاسی و عوامل منفی ای که موجبات ظهور قدرت در دستان افراد ناشایست را فراهم می آورند، تفکیک قائل شود.
اگر بخواهیم در این رابطه مثال ساده ای را بیان کنیم، شاید رای مردم به واسطه تبلیغات غیر کارشناسی، در دسترس ترین مثال باشد. در واقع در میان اکثریت جوامع معضلی وجود دارد که خیلی از رای دهندگان، خصوصا در انتخابات پارلمانی که تعداد زیادی از نامزدها را باید انتخاب کنند، صرفا به کسی که تا به حال نامش به گوششان خورده و یا یک بار وی را در تلویزیون دیده اند رای می دهند، بدون این که هیچ گونه اطلاعی از شخصیت، سوابق و عملکردش داشته باشند. جامعه شناس سیاسی تلاش می کند به شناسایی این عوامل منفی پرداخته و راه حل های لازم را برای تغییر زاویه دید جامعه تجویز کند.
یکی دیگر از این عوامل منفی ای که از این منظر مورد بحث است و البته نسبت به عامل قبلی دارای پیچیدیگی های بیشتری می باشد، پدیده "فراموشی سیاسی" است. در تعریف این پدیده باید به این شکل توضیح داد که جامعه نسبت به وقایع و اتفاقات مختلفی که در عرصه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و به طور کلی در صحنه اجتماعی رخ می دهد، واکنش مثبت و منفی نشان می دهد. بالطبع این وقایع در صورتی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به احزاب و یا اشخاص سیاسی مربوط شود، تاثیر مثبت و یا منفی خود را در اذهان جامعه نسبت به آنان باقی خواهد گذاشت. اما واقعیت دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که با گذشت زمان، از شدت این تاثیرات کاسته می شود و نوعی فراموشی سیاسی در میان عموم جامعه به وجود می آید. بر این اساس آنچه موجب نگاه منفی یا مثبت جامعه نسبت به فعالان سیاسی می شود، با گذر زمان کم کم رنگ می بازد و در رقابت های بعدی، فرصت جدیدی را برای آنها رقم می زند.
خصوصا فراموشی سیاسی هنگامی شدت می پذیرد که جامعه تحت تاثیر افعالی جدید از فعالان سیاسی مورد واکنش پیشین بوده و یا وقایع جدیدی را تجربه کند که حزب رقیب سبب ساز آن بوده باشد. به بیان واضح تر افکار عمومی نسبت به حوادث جدید واکنش بسیار تندتری را نشان می دهند تا وقایع پیشین.
بر این اساس جامعه شناسان سیاسی به این پدیده به عنوان معضلی نگاه می کنند که در راه تشخیص درست در جامعه خلل ایجاد می کند. واقعیت این است که در کشورهای مختلف ما شاهد دست به دست شدن قدرت بدون هیچ تغییر مهمی در راستای اصلاح سیاستهای غلط هستیم. در ایالات متحده آمریکا، به فواصل گوناگون، قدرت میان دو حزب دموکرات و جمهوری خواه دست به دست می شود. علت این تغییرات در هر دوره، تغییر در اقبال عمومی به حزب حاکم، تحت تاثیر عملکردهاست. اما همان گونه که مشاهده می کنیم با گذشت سالها هیچ تغییری در سیاست های بنیادین این دو حزب صورت نگرفته است. علت این اتفاق فراموشی سیاسی است. در کشورهای دیگر نیز شرایط به همین گونه ست و ایران نیز از این قائده مستثنی نیست.
البته در ایران به علت بیشتر بودن طیف های قدرت سیاسی، تنوع بیشتری وجود داشته و مسئله قدرت مانند آمریکا مبتذل نیست، اما فراموشی سیاسی باعث شده است، شرایط برای قدرت گیری دوباره کسانی فراهم گردد که نسبت به گذشته تغییری در منش سیاسی آنها به وجود نیامده است. در این میان، موضوع وقایع اتفاق افتاده پس از انتخابات 88 از اهمیت مرکزی برخوردار است. اتفاقی که امنیت ملی را هدف قرار گرفته بود و بدین سبب فتنه نام گرفت و خسارات وارده آن به اقتصاد کشور قابل محاسبه نیست.
اما هم اکنون بازیگران اصلی آن فتنه بزرگ که از راه خود برنگشته اند، تصمیم گرفته اند برخی از کاستی ها در دولت را علم یزید کنند تا شاید ذهن مردم را به دلخوری هایشان از دولت مشغول کرده و از سوی دیگر با طرح دولت آشتی ملی بتوانند راه حل مناسبی را برای بازگشت به قدرت و پیگیری اعمال پیشین پیدا کنند. بر این اساس در انتخابات پیش رو هوشیاری بیشتر از جانب مردم لازمه انتخاب درست است.
پایان پیام/