به گزارش خبرگزاری شبستان، امروزه در بین قاریان کشورمان بحثی تحت عنوان لطافت و ایجاد ظرافت در تلاوت مطرح است. یقیناً یکی از مسائل بسیار مهمی که باعث دلنشین و ماندگار شدن تلاوت می شود، توجه به مسئله لطافت و ظرافت می باشد. اما قابل ذکر است که در این بین، بسیاری از افراد بر اساس تجربیات و شنیده های خود مبادرت به تدریس در این زمینه می کنند. قطعاً تجربه استاد در این زمینه به قاری کمک خواهد کرد. اما آنچه که امروزه در حوزه مباحث آموزشی و تخصصی تلاوت، گریبان گیر بسیاری از افراد شده است، راه انتقال این آموزه ها به متعلمین است که باید توسط اساتید فن و صاحب نظران اصلاح شده و رویه ای ثابت اتخاذ گردد.
تلاوت با لطافت، به شکل و فرم خاصی از تلاوت گفته می شود که در آن، کلمات قرآن کریم به شیوه ای نرم و بدون تکلف و با استفاده از فنون خاص صوتی و لحنی و به شیوه ای جذاب و دلنشین قرائت می شوند.
اما برای ایجاد لطافت در تلاوت باید به عوامل زیادی توجه کرد که ما در این نوشتار به مواردی اشاره کرده و توضیحاتی را ارائه می دهیم:
1) تنفس صحیح (دیافراگمی)
بدیهی است که اولین مرحله تولید صوت، تنفس می باشد. هوای بازدم در هنگام برخورد با تارهای صوتی، باعث تولید صدا شده و امواجی را از راه دهان و بینی به فضای بیرون منتشر می کند. اما بر اساس تحقیقات و مطالعات علمی که توسط متخصصین صوت و آواشناسی صورت گرفته است، بهترین شیوه تنفس برای تولید صدای مطلوب، تنفس دیافراگمی می باشد. قابل ذکر است که دیافراگم، پرده ای است در بدن، که ششها و معده را از روده ها و کلیه ها جدا می کند. در واقع حائلی است بین بالای بدن و پایین بدن.
اما جدای از وظایف فیزیولوژیکی پرده دیافراگم در بدن، این پرده نقشی اساسی در تولید صدا دارد. انسان در هنگام تنفس طبیعی، قسمت بالایی ششهای خود را از اکسیژن پر می کند که به آن تنفس ورزشی گفته می شود و هنگامی که نفس عمیق می کشد تمامی فضای شش ها را از هوا پر می کند. هنگامی که تمامی فضای ششها از هوا پر شود، پرده ی دیافراگم به طرف پایین حرکت می کند. حرکت پرده دیافراگم به سمت پایین باعث می شود تا تمامی فضای ششها از هوا پر شود. به چنین تنفسی، تنفس دیافراگمی گفته می شود زیرا پرده دیافراگم نقش اصلی در این نوع شیوه ی تنفس را دارد.
در حالت نشسته (چهار زانو) می توان از تمام فضای ششها برای خواندن استفاده کرد. با توجه به اینکه حالات مختلف بدن انسان بر روی شکل شش ها تأثیر می گذارد، به همان اندازه نیز استفاده از پرده دیافراگم تحت تأثیر قرار می گیرد. برای مثال: در حالت درازکش و یا ایستاده نمی توان به طور کامل تنفس دیافراگمی داشت ولی در حالت نشسته، بهترین حالت برای تنفس دیافراگمی مهیا می شود.
غالباً افرادی که در تلاوت قرآن دارای اصواتی قوی و پرحجم و با شدت قابل ملاحظه می باشند، تنفس صحیح دیافراگمی را دارند. قابل ذکر است، جدای از مباحث فنی صوتی و لحنی در تلاوت، افرادی که تنفس دیافراگمی را در دستور کار خود قرار نمی دهند، غالباً افرادی هستند که بر حنجره خود فشار زیادی وارد کرده و توانایی تلاوت های خوب و تحت قاعده را ندارند. همچنین عدم توانایی اجرای قطعات اوج و یا بم و همچنین تغییر رنگ صدا (طنین) از نشانه های عدم تنفس صحیح می باشد.
اما برای تنفس دیافراگمی راه های علمی و متنوعی توسط صاحب نظران ارائه شده است که ما در اینجا به یک راه متداول اشاره می کنیم. ابتدا بر روی زمین دراز کشیده و شیئی که دارای مقداری وزن باشد را بر روی شکم خود قرار دهید. سعی کنید تنفس کرده و تمام حجم ششها را از هوا پر کنید. در هنگام پر شدن تمامی فضای شش ها، باید شکم، شئ مذکور را به طرف بالا حرکت دهد. برآمدن بخش بالای سینه ، نشانه تنفس اشتباه است.
این کار را چندبار تکرار کنید تا هوای دم، به قسمت پایین ششهای شما منتقل شود. همچنین در حالت نشسته نیز به طوری که بدن به هیچ وجه حرکت نکند تنفس کنید. در حالت نشسته نیز شکم شما باید متحرک شود. تحرک بدن در هنگام تنفس، مانع از اجرای صحیح آن خواهد شد. همچنین تنفس از راه بینی و یا دهان در این نوع تنفس تفاوتی نمی کند. بعد از ورود هوا به ششها، باید چند ثانیه ای هوا را در ششها محبوس نمایید. این کار باعث قوی شدن پرده دیافراگم خواهد شد. دوباره تنفس را آغاز کرده و برای دفعه دوم هوا را با کشش صفیر حرف سین خارج نمایید. چند دقیقه تمرین روزانه تنفس دیافراگمی در لطافت صوت و راحت تلاوت کردن بسیار تأثیر خواهد داشت.
ادامه دارد...
پایان پیام/
نظر شما