به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور، حجت‌الاسلام دکتر یدالله حبیبی، استاد حوزه و دانشگاه در این نشست مطالبه‌گری را امر ضروری، دینی و عقلی دانست و گفت: مطالبه از مسئولان و مطالبه‌گری بحث زنده ومعطوف به ذهنیت جامعه امروز ماست.
وی افزود: مطالبه در لغت به معنای طلب دو طرفه و در اصطلاح به معنای پیگیری حق طرفین برای رسیدن به نتیجه است. مطالبه‌گری در حقیقت هنجار اجتماعی برای احقاق حقوق بوده و از الزامات حکمرانی اسلامی و مردم سالاری دینی به شمار می‌آید.
این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر این‌که برای رسیدن به مردم سالاری دینی باید مطالبه‌گری را نهادینه و فرهنگ سازی کرد، خاطرنشان کرد: مطالبه‌گری را باید به عنوان یک امر طبیعی و الزامی قلمداد کرد نه امر مصلحتی و برای شرایط خاص. چرا که مسئولیت و قدرت بدون نظارت مستی آور است.
وی مرز میان انتقاد، اعتراض و فریاد از مطالبه‌گری را متذکر و بیان داشت: مطالبه‌گری اعتراض نیست، اعتراض می‌تواند فریاد و بروز خشم برای تخلیه شدن باشد. ولی مطالبه تنها اعتراض نیست هر چند می‌تواند در دل خود اعتراض داشته هم باشد. مطالبه در حقیقت بیان مشکل و پیگیری تا رسیدن به نتیجه است.
حجت‌الاسلام حبیبی با بیان این‌که مطالبه‌گری نقد هم نیست، یادآور شد: در نقد وضع موجود زیر سوال رفته و برای وضع مطلوب پیشنهاد داده می‌شود، ولی در مطالبه‌گری ضمن نقد وضع موجود و پیشنهاد برای وضع مطلوب اقدام تا به نتیجه رسیدن نیز صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: مطالبه‌گری از الزامات خاصی برخوردار بوده و معطوف بر اهداف مشخصی، از مسئولان پیگیری می‌شود. البته باید مختصات مطالبه‌گری رعایت شود تا به ضد خود تبدیل نشود.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره چرایی مطالبه‌گری نیز بیان داشت: مطالبه‌گری به انجام مسئولیت اجتماعی کمک کرده و سبب رسیدن به بلوغ اجتماعی می‌شود. همچنین به دلیل انجام وظیفه دینی، اجر اخروی دارد. نکته بعدی این‌که فرد مطالب‌گر در خود احساس رضایت مندی می‌کند. در نتیجه مطالبه‌گری سبب نشاط، امنیت و بلوغ اجتماعی می‌شود.
وی با تأکید بر این‌که مطالبه‌گری از مفاهیم عمیق دینی و عقلی است، عنوان کرد: مطالبه‌گری معطوف به نتیجه برای حکمرانی نیز دارای فواید فراوانی است، چرا که سبب ارتقاء رضایت مردم از حاکمان می‌شود. مطالبه‌گری سبب رفع کجی‌ها و سیاست‌های اشتباه می‌شود.
دکتر حبیبی در ادامه سخنان خود با بیان این‌که درباره چیستی و چرایی مطالبه‌گری و امر به معروف و نهی از منکر کسی شک ندارد، گفت: بحث اصلی درباره چگونگی مطالبه‌گری و امر به معروف و نهی از منکر است. باید در این زمینه در مدارس و جامعه فرهنگ سازی صورت گیرد. البته هیچ رفتاری در جامعه نهادینه نمی‌شود مگر از مسیر آموزش .
وی با اشاره به این‌که در خارج از کشور بحث مطالبه‌گری نهادینه شده است، مطالبه‌گری از مسئولان در حاکمیت اسلامی را ضروری دانست و یادآور شد: وجود مسئولان نااهل سبب دوری مردم از حاکمیت اسلامی می‌شود، وگرنه افراد با حکمرانی دینی مشکلی ندارند.
این استاد حوزه و دانشگاه برای مطالبه‌گری نیز موانعی برشمرد و تصریح کرد: مطالبه‌گری شمشیر دو دم است که اگر نتوانیم درست مدیریت کنیم ممکن است تبدیل به شورش و سوء استفاده دشمن شود. این استاد دانشگاه تأکید کرد پاسخ درست وبموقع حاکمان به مطالبات مردم ونخبگان اثربخشی آن را دوچندان خواهد کرد والا مشمول مرور زمان کردن آنها چیزی جزء یاس وناامیدی بدنبال نخواهد داشت
وی افزود: بهترین مصداق برای مطالبات عمل به قانون، جلوگیری از انتصاب نااهلان و پاسخ به موقع به انتظارات و درخواست‌های مردم است. در روش آن نیز نیازمند فرهنگ سازی و آموزش هستیم.
حجت‌الاسلام حبیبی ظرفیت مطالبه‌گری و امر به معروف و نهی از منکر را به قدری بالا دانست که می‌توان برای آن رشته دانشگاهی اختصاص داد و عنوان کرد: در بحث فریضتین به اندازه کافی در مباحث دینی و روایی نکته وجود دارد.
در ادامه این نشست دکتر مهدی دوستان، استاد دانشگاه خلأ حکمرانی و حل نشدن دوگانه‌ها را از دلایل عدم تأثیرگذاری امر به معروف و مطالبه‌گری در جامعه برشمرد و در بحث خلأ حکمرانی عنوان کرد: متأسفانه در مباحث مختلفی همانند رمز ارز، سفر خارجی منصوبان مسئولان و... هیچ قانونی نداریم. در حالی که نبود قانون بدتر از قانون بد است. باید مسئولان را وادار به قانون‌گذاری در تمام بخش‌ها کنیم.
وی درباره دوگانه‌های حل نشده نیز خاطرنشان کرد: یکی از دوگانه‌ها این است که ارز ترجیحی حفظ شود یا نشود؟ یا شفاف سازی داشته باشیم یا خیر؟ اگر شماها جای دولت بودید ارز ترجیحی را در صورتی که می‌دانستید رانت حذف می‌شود ولی تورم افزایش پیدا می‌کند، حذف می‌کردید یا خیر؟ نمونه دیگر این‌که در هر حال ما گرفتار تحریم هستیم و دشمن تمام تلاشش این است که گلوگاه‌های اقتصادی را پیدا کند، در این شرایط آیا تن به شفافیت می‌دادید؟ در حالی که می‌دانستید ممکن است دشمن با این شفافیت ممکن است به شما ضرر بزند.
دکتر دوستان همچنین کار فرهنگی را متفاوت از امر به معروف و نهی از منکر عنوان کرد و گفت: کار فرهنگی بیشتر توصیه است، ولی امر به معروف و نهی از منکر دستوری بوده و در آن آمریت مورد بحث است. البته این آمریت زمانی محقق می‌شود که فرد نسبت به معروف و منکر شناخت کاملی داشته باشد.
وی یکی از مهم‌ترین موضوعات در بحث امر به معروف و نهی از منکر را شناخت معروفات و منکرات دانست و اظهار کرد: در حال حاضر اگر می‌خواهیم مسئول یا مجموعه‌ای را امر به معروف و نهی از منکر کنیم باید نخست اسناد بالادستی که وظیفه مسئول و نهاد را مشخص کرده بشناسیم تا بدانیم کدام معروف را ترک و منکر را انجام داده، سپس فریضتین را انجام دهیم. توجه و دانایی به اسناد بالادستی از ارکان قدرت دادن به ما است تا آمریت را در امر به معروف و نهی از منکر به دست بیاوریم.
این استاد دانشگاه تأکید کرد که باید مرز میان مصلحت سنجی و محافظه کاری و عافیت طلبی برای پیگیری صحیح مطالبات نیز شناخته شود.
وی با اشاره به آیات قرآن گفت: آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر در میان دو آیه مربوط به حفظ وحدت مطرح شده است. این نشان می‌دهد که در بحث مطالبه‌گری و انجام فریضتین نباید جامعه گرفتار دوگانگی شود. بنابراین بالاترین مصلحت گرفتار نشدن جامعه به دوگانگی است.
دکتر دوستان با بیان این‌که یکی از مواردی که می‌تواند مطالبه‌گری را مؤثر کند این است که بدانیم کشور در بحث قانون‌گذاری، عمل به قانون، پیگیری مطالبات و... به چه سمتی حرکت می‌کند، گفت: اکنون قوانین حمایت از اعلام کنندگان فساد، معرفی ابر بدهکاران بانکی، اعلام صورت حساب شرکت‌ها و برداشتن محرمانگی از مصوبات شورای پول و اعتبار مصوب شده است. مطالبه صحیح یعنی این‌که قوانین را تا رسیدن به نتیجه مطلوب پیگیری کنیم.
وی اضافه کرد: البته در صورتی می‌توان قوانین را برای اجرا پیگیری کرد که در گام نخست نسبت به آن قانون شناخت جامع و کاملی داشت. از این رو مطالبه‌گر باید مسائل جامعه را رصد کرده و موضوعات را به درستی برای افکار عمومی تبیین کند تا جامعه به خطا نرود.
گفتنی است؛ در پایان این نشست حاضران نکات، دغدغه‌ها و پرسش‌های خود را مطرح و پاسخ‌های لازم را دریافت کردند.
نظر شما