خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ فاطمه رحیم زاده - از شهر تاریخی خوسف به سمت جلگه ماژان می رویم. از دوردست خانه های خشتی و گلی چشم ها را نوازش می کند. نزدیک تر می شویم در بدو ورود در سمت راستمان بنایی تاریخی که بی مهری گذر زمان بر پیکره اش نمایان است، ما را به سمت خود می کشاند. سنگ و کلوخ و راه ناهموار هم مانع از رفتن به سمت این بنای تاریخی با نام ارگ عباس خان شیبانی نمی شود.
ارگ عباس خان شیبانی در اوایل دوره قاجار با خشت و کاهگل ساخته شده است. این بنا شامل باغ، عمارت اصلی و بناهای به هم پیوسته برای سکونت خدمه و کارگران و شامل دو قسمت اندرونی و بیرونی بوده که اندرونی محل زندگی عباس خان و بیرونی محل زندگی فرزند وی ابراهیم خان شیبانی بوده است.
وارد صحن اصلی بنا که می شویم. اتاقک ها و ایوان هایی مخروبه که از دست بی مهری روزگار، باران و باد در امان نبوده جلب توجه می کند. در سمت چپ صحن ورودی، پله هایی مثلثی شکل و مارپیچ ما را به سمت بام این بنای تاریخی و زیبا می کشاند.
از روی بام قسمت قدیمی ساز و بافت زنده و قدیمی ماژان توجه ها را به خود جلب کرده و ما را به آن سمت می کشاند. وارد بافت زنده تاریخی ماژان می شویم از کوچه ای گذر می کنیم که به اذعان رئیس شورای ماژان روزگاری به عنوان بازار؛ بُرو و بیایی داشته و محلی برای امرار و معاش اهالی و دیگر خریداران بوده است.
هر چه جلوتر می رویم در خاطرات بچگی خود بیشتر غرق می شوم. درب های چوبی با کلون های فلزی و زنجیرهایی برای قفل کردن درب منازل و مغاره‌ها، برخی مغازه های قدیمی به محلی برای نگهداری وسایل و ابزار آلات بازماندگان تبدیل شده و برخی هم بر اثر ناملایمات روزگار تنها به دربی چوبی بسنده کرده است. کمی جلوتر می رویم به یکی از مغازه های قدیمی می رسیم که روزگاری محلی برای ساختن ابزارآلاتی مانند داس، بیل، کلنگ، قیچی و... که مورد نیاز کشاورزان بوده و به گفته رئیس شورای شهر ماژان ابزار آلات ساخته شده و توسط آستر طی ۶ ماه به شوروی سابق ارسال می شده است.
در حال حاضر یکی از اهالی ماژان که از نعمت سخن گفتن و شنیدن محروم است اوقات فراغت خود را در این مغازه گذرانده و با تجربه شخصی، زحمت فراوان و به سبک و سیاق گذشته با هیزم تنور را پر و با دستگاهی دمنده و با قدرت دست آن را برای گداختن آهن روشن کرده و به ساختن ابزای مانند داس، علف چین و... می پردازد.
کمی جلوتر صدای اذان در فضا طنین انداز می شود، به سمت مسجد جامع می رویم. در بین راه کوچه هایی تنگ، گل آلود و... توجه ما را به خود جلب می کند این سؤال را در اذهان تداعی کرده که چگونه این منطقه با این سبک و سیاق به بخش ارتقا یافته اما برای سنگ فرش کردن و مرمت کوچه ها اقدامی صورت نگرفته است. در این بین پیرزنی با کمر خمیده و با در دست داشتن چوب دستی به عنوان عصا با زحمت فراوان کوچه های گل آلود را برای رسیدگی به گوسفندش می پیماید. ماژان هنوز با زیرساخت های شهری فاصله های زیادی دارد.
در ادامه علی صالحی- مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف- درخصوص اقدامات انجام شده از هزینه کرد ۵۰۰ میلیون تومانی میراث فرهنگی برای ارگ عباس خان شیبانی خبر داد و گفت: این رقم بین سال های ۹۲ تا ۹۷ برای این بنا هزینه شده است و برای ادامه کار و تکمیل نیاز به ۲ میلیارد تومان اعتبار است.
وی یادآور شد: تاکنون ۴۰ درصد ارگ عباس خان شیبانی و قسمت هایی از بافت تاریخی ماژان که در فهرست ملی ثبت شد اند، مرمت و بازسازی شده است.
صالحی با بیان اینکه ارگ شیبانی مالک خصوصی دارد، گفت: میراث برای مرمت بنا با هدف رفع خطر و عدم ایجاد مشکل برای شهروندان ورود کرده است و برای ادامه مرمت باید مالک خصوصی ورود کند.
وی با اشاره به این مهم که مالک پیشنهاد راه اندازی اقامتگاه را داده است، یادآور شد: با وجود مناطق گردشگری مانند روستاهای گردشگری شهرستانک، دق کویر اکبرآباد و ... در حال پیگیری تبدیل ارگ به اقامتگاه بوم‌گردی هستیم و امید است مالک ادامه روند ترمیم و بازسازی این بنا را به سرانجام برساند.
وی تأکید کرد: درصورت توافق مالک چنانچه شهرداری و شورای شهر ماژان این ملک را تملک کنند برای عموم شهر و مردم منبع درآمد خوبی خواهد بود.
صالحی با بیان اینکه بافت تاریخی ماژان هفت هکتار است، گفت: بافت تاریخی و زنده ماژان در سال ۱۴۰۰ ثبت ملی شده است و در این منطقه دو اثر ثبتی مسجد جامع و خانه حسینی وجود دارد.
به گفته وی ماژان دارای بافت زنده و پویا است و زندگی در آن جریان دارد و هنوز در راسته بازار آثاری از مغازه های قدیمی، حمام و... دیده می شود.
وی به اختصاص و هزینه کرد ۸۶۰ میلیون تومانی توسط میراث فرهنگی برای مرمت و جداره سازی خیابان مطهری به عنوان گذر اصلی بافت تاریخی اشاره کرد و گفت: سال گذشته هم محله میان ده با مشارکت ادارات راه و شهرسازی، میراث فرهنگی، شهرداری و اداره برق کابل کشی زمینی انجام شد.
به گفته این مسئول، برای خرید کابل برق، میراث فرهنگی ورود و با اعتباری بالغ بر ۴۰۰ میلیون تومان کابل ها خریداری و این پروژه توسط اداره برق انجام و راه و شهرسازی هم با اعتباری بالغ بر یک میلیارد تومان کار سنگفرش را با نظارت میراث فرهنگی انجام داد و برداشت آسفالت و جمع آوری نخاله هم با کمک شهرداری انجام شد.
وی با بیان اینکه بافت تاریخی ۵۰۰ هکتاری خوسف ثبت ملی شده است، تأکید کرد: برای نگهدای بافت های تاریخی هر ساله اعتبار و ردیف بودجه اختصاص می یابد.
محمد حسین قلی زاده- رئیس شورای شهر ماژان هم با اشاره به بازار قدیمی ماژان با حرفه های آهنگری، بقالی و... گفت: مغازه آهنگری توسط «علی حسین علیپور» که از نظر شنوایی و گفتاری مشکل دارد و با تجربه و سلیقه شخصی اقدام به بازگشایی این مغازه کرده است.
وی با بیان اینکه این کارگاه آهنگری تنها کارگاه نیمه فعال است و بازماندگان حرفه پدران را دنبال نکرده اند، افزود: ابزار سبک و ابتدایی مانند داس و... توسط این فرد ساخته می شود در حالیکه در گذشته با توجه به استقبال و خرید ابزار آلات در هر کارگاه دو تا سه نفر همکاری داشتند.
قلی زاده در ادامه گریزی به مشکلات پیش رو زد و گفت: در سال ۹۹ زمین هایی با هدف توسعه ماژان در اختیار متقاضیان قرار گرفت و مقرر شد برای اراضی ۲.۵ تا ۴ میلیون تومان پرداخت شود که متأسفانه در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ بخشنامه ای مبنی بر پرداخت ۲۸ تا ۶۸ میلیون تومان برای این اراضی صادر شده که باعث بروز مشکلاتی از سوی شهروندان شده است.
وی نبود زیرساخت حیاتی و مهم آب در قسمت تازه ساز ماژان را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: به علت نبود آب و تأمین آب با گالن، تانکر و... در زمان ساخت و ساز، ضریب ایمنی منازل پایین است.
وی با بیان اینکه ماژان در سال ۹۹ به شهر ارتقا یافته و در حال حاضر در این منطقه ۴۷۶ نفر زندگی می کنند، تأکید کرد: اهالی بهای شهر را پرداخت می کنند در حالی که زیرساخت ها و خدمات دریافت شده در حد روستا است.
به گفته این مقام مسئول با وجود معضلات شهرنشیی باید توجه ویژه ای به این مناطق صورت گیرد تا از مهاجرت اهالی به زاهدان، بیرجند و مشهد اتفاق نیفتد.
وی از دیگر مشکلات عدم آنتن دهی تلفن همراه اول در این منطقه اشاره کرد و گفت: از حدود ۶ ماه گذشته دکل ایرانسل نصب شده و با وجود وعده های داده شده برای نصب دکل همراه اول در ماه رمضان امسال، هنوز این مهم محقق نشده است.
نظر شما