حمید حلاج مقدم، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار داشت: نظریه وجود قدیمی ترین مسجد ایران در قاین برای خراسان جنوبی بسیار حائز اهمیت بود به گونه ای که سه فصل کاوش برای اثبات این نظریه با حضور رجبعلی لباف خانیکی، باستان شناس و مدرس دانشگاه و سرپرست هیئت باستان شناسی مسجد جامع قاین انجام شد.
وی افزود: بر اساس گفته سرپرست هیئت باستان شناسی مسجد جامع قاین تا سال 1386 گمان بر این بود مسجد جامع معروف همین مسجد فعلی قاین است، اما در این سال برای تعیین حریم شهر کهن قاین گمانه زنی هایی انجام شد که در گمانه های نزدیک مسجد جامع مشاهده شد، این مسجد بر روی نخاله های ساختمانی قرون 6 و 7 هجری بنا شده است که این امر سبب تردید در تاریخ احداث مسجد جامع و انگیزه ای برای یافتن بقایا و مکان احداث مسجد جامعی که ناصرخسرو از آن یاد کرده است، شد.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ادامه داد: در فاصله ای نزدیک به مسجد جامع فعلی تپه ای به نام شاهزاده حسین قرار داشت که بر بالای تپه زیارتگاه شاهزاده حسین بود و در کنار مقبره نوک پایه ای از خاک بیرون زده بود، با خاکبرداری تیم باستان شناسی مسجد جامع قدیم بو مطالعات بیشتر منجر به کشف مسجد معروف قاین شد و در 2 فصل کاوش بقایای بیش از 80 درصد آن به دست آمد، مسجدی که ابعاد آن با نوشته های ناصرخسرو همخوانی دارد.
وی گفت: بر اساس گفته های سرپرست تیم کاوش در ایران 2 نوع مسجد شبستانی و ایرانی وجود دارد که مساجد شبستانی از مسجد النبی الهام گرفته شده و احداث این مساجد از صدر اسلام تا قرن سوم هجری در ایران ادامه داشت و شاخص ترین نمونه آن، مسجد فهرج یزد است که در سال 45 هجری ساخته شده است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر 16 پایه (در چهار ردیف چهارتایی) در این مکان از آخرین مسجد شبستانی کشف شده که می تواند دلیل بر مسجد شبستانی و قدمت آن بر مسجد فهرج باشد، چرا که در تاریخ اسلام آمده است، مسلمانانی که از حدود سال 18 هجری قصد ترویج اسلام را در سرزمین های دیگر داشتند سعی می کردند، ابتدا به خراسان وارد شوند، که در این راستا سفرهایی به خراسان انجام شد و به طور خاص در سال های 30 و 31 هجری از جنوب ایران و از طریق طبسین (طبس و کوریت) وارد قهستان شدند که در آن دوره قاین مرکز قهستان بود.براین اساس بسیار عادی به نظر می رسد مسجد جامع قاین جزو نخستین مساجد مسلمانان در ایران باشد.
حلاج مقدم گفت: بر اساس نتایج اعلام شده از سوی لباف خانیکی، سرپرست هیات باستان شناسی مسجد جامع قدیم تاکنون در این محل آثار و بقایایی از 6 مسجد که روی یک سازه از دوران ساسانی احداث شده به دست آمده؛ بقایایی از جمله کف های گچی این بنای ساسانی قابل مشاهده است اما دیوار حد فاصل دو کف به طور کلی جمع آوری شده و با وجود یافته های زیاد اما هنوز ابهامات زیادی از جمله اینکه تاکنون حداقل به 2 دیواره جانبی مسجد نرسیده ایم، آثاری از صحن مسجد و احتمالا مناره هایی که مسجد داشته مشاهده نشده است.
معاون میراث فرهنگی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه تاکنون 3 فصل کاوش در این زمینه انجام شده است، یادآور شد: از سرپرست تیم کاوش خواسته شده است مطالعات را تا رسیدن به اهداف بازشناسی تاریخ قهستان ادامه دهد تا بتوانیم در نهایت این سایت را به موزه ای برای جذب گردشگر تبدیل کنیم.
پایان پیام/
نظر شما