انتشار رایحه بیداری اسلامی از گلستانِ مسجد

خبرگزاری شبستان//قم

شکی وجود ندارد که چشمه زلال مبارزه علیه باطل در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و مسلمین، از مسجد جوشیده، چه آنکه در جریان انقلاب اسلامی نیز همین مکان مقدس الهی بود که توانست به قیام مردم ایران که به برقراری حکومت اسلامی انجامید، نیرو و توانی صد چندان ببخشد.

بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام (ره) در همین باره با تاکید بر نقش و جایگاه بی بدیل مسجد خطاب به مسلمانان جهان می فرماید: «اگر حرم و کعبه و مسجد و محراب، سنگر و پشتیبان سربازان خدا و مدافعان حرم و حرمت انبیاء نیست، پس مأمن و پناهگاه آنان در کجاست؟» (1)

نقش مساجد در انسجام مردم انقلابی
با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)، مساجد نیز همانند دوران صدر اسلام جایگاه واقعی خود را بازشناختند، به طوری که نیروهای فعال در مساجد به طور مستقیم در متن انقلاب شرکت جستند، به گونه ای که از آن پس مساجد نقش پایگاه ارتباطی مردم را به عهده داشتند و در شرایط حساسی که نهضت اسلامی فاقد هرگونه تشکیلات منطبق با معیارهای اسلامی بود، مساجد توانستند این نارسایی مهم را جبران کرده و به انسجام نیروهای مردمی بپردازند.
 

علاوه بر این بسیاری از برنامه های انقلاب مانند رفراندوم، شوراهای محلی، کانون های بسیج و دیگر ضرورتهای زمان در مساجد انجام می گرفت.

مسجد؛ سنگر اسلام در برابر بیداد
امام امت (ره) همچنین با تأکید بر نقش محوری مسجد در خنثی کردن نقشه های دشمنان اسلام خاطرنشان می کند: «اینها از مسجد می ترسند، من تکلیفم را باید ادا کنم به شما بگویم، شما دانشگاهی ها، شما دانشجوها، همه تان مساجد را بروید پر کنید، سنگر هست اینجا، سنگرها را باید پر کرد».(2)

پیر جماران در جایی دیگر نیز تصریح می کند: «مساجد و محافل دینی را که سنگرهای اسلام در مقابل شیاطین است، هرچه بیشتر گرم و مجهز نگه دارید» (3)

نقش محوری مسجد در صدر اسلام
اساسا ما در بررسی نقش مسجد در صدر اسلام نیز به خوبی متوجه جامعیت مسجد در همه زمینه های عبادی سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی و غیره می شویم، به گونه ای که محور همه این فعالیت ها و عرصه ها، امامت و پیشوایی در مسجد است. اهمیت این موضوع در ساختار مسجد تا بدان جا است که در زمان حضور پیامبر (ص) در مدینه، شخص ایشان عهده دار اداره مسجدالنبی (ص) بود و در غیاب آن حضرت، نیز امامت مسجد بر عهده کسی بوده که توسط آن بزرگوار معین گردیده است.
 

مسجد؛ پایگاه حرکت های اسلامی
در زمان رسول اکرم(ص) یکی از مهم ترین نقش های مسجد، تدارک مقدمات فکری و بسیج عمومی مسلمانان به منظور جهاد با کفار بوده است. عیناً همین نقش در جریان نهضت مقابله با طاغوت پهلوی به رهبری امام خمینی(ره) در سال 1342 تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران مشاهده می شود.

از سویی تأثیر این مکان نورانی در طول هشت سال دفاع مقدس در جذب نیروهای رزمنده بسیجی و آموزش آنها و نیز پشتیبانی و فعالیتهای پشت جبهه، بر هیچ کس پوشیده نیست. مسلم و بدیهی است که اگر بیانات روشنگرانه آن پیر فرزانه نبود، مساجد نمی توانستند جایگاه حقیقی خود را بدست آورند و او بود که مساجد را مرکز جنبش ها و حرکت های اسلامی معرفی کرده و می فرمود: «مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش و حرکت های اسلامی بوده... از مسجد تبلیغات اسلامی شروع می شده است، از مسجد حرکت قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در [زیر] بیرق اسلام انجام می شده است. شما که از اهالی مسجد و علمای مساجد هستید، باید پیروی از پیغمبر اسلام(ص) و اصحاب آن سرور کنید و مساجد را برای تبلیغ اسلام و حرکت اسلامیت و قطع ایادی شرک و کفر و تأیید مستضعفین در مقابل مستکبرین قرار دهید»(4)

نقش شتاب بخش مساجد در موج بیداری اسلامی
در جریان بیداری اسلامی نیز محور آغاز و قوت امواج به پاخاسته مردمی در کشورهای مسلمان منطقه عموما مساجد بوده است چه آنکه بی تردید مسجد همواره هسته اساسی جریانات اسلامی علیه ظلم و ستم و دیکتاتوری بوده است، به ویژه در حرکت های یکی دو ساله اخیر کشورهای اسلامی که عنصر و جوهره اصلی حرکت خونین آن ها اسلام خواهی بوده و مساجد به عنوان پایگاه این حرکت اسلام خواهی، نقش محوری را در شتاب بخشیدن به بیداری اسلامی داشته است.

کانون مبارزه با ظلم نامسلمانان!
آری! در کشورهای اسلامی نقش مسجد، دیگر نه عزلت و گریز گاهی از جامعه است که مردم برای دوری جستن از دنیا، گرفتن وضو، انجام عبادات یا گوش دادن به صوت قرآن به آن پناه می برده اند بلکه برعکس، مسجد به عنوان یک کانون مبارزه و مرکز فرماندهی علیه ظلم و بیداد طاغوت های غرب زده بدل گردیده است و این الگوی مبارزاتی البته از انقلاب اسلامی ملت بزرگ ایران به رهبری بت شکن قرن، امام خمینی (ره) گرفته شده است.

کارکردی فراتر از خلوتگه راز!
واقعیت آن است که بر اساس آموزه های اسلامی، مساجد در واقع مهم ترین مرکز اجتماع سیاسی باید باشند ولی متاسفانه در طول یکی دو قرن اخیر، گروهی از متحجران مسلمان و از سوی دیگر روشنفکر مآبان، خواسته یا ناخواسته دست به دست هم داده و باعث شده اند که مساجد در جوامع اسلامی، کارکرد حداقلی خود یعنی محلی صرفا برای عبادت داشته باشند و حال آن که انقلاب اسلامی این ذهنیت را بر هم زد.

حضرت امام (ره) در همین باره فرمایشات بسیار مهم و راهگشایی دارند، آن جا که می فرمایند: « مسجد مرکز تبلیغ است، در صدر اسلام از همین مسجدها جیش ها، ارتش ها راه می افتاده، مرکز تبلیغ احکام سیاسی ـ اسلامی بوده، هر وقت یک گرفتاری را طرح می کردند صدا می کردند: «الصلوه مع الجماعه» اجتماع می کردند، این گرفتاری را طرح می کردند، صحبت ها را می کردند، مسجد مرکز اجتماع سیاسی است. اجتماعات خود را هرچه بیشتر در مساجد و محافل و فضاهای باز عمومی برپا نمایید.»(5)

هشدار نسبت به خطر جدایی انقلاب های مردمی از مساجد
و بالاخره آن که امام عظیم الشان(ره) با درک حساسیت و خصومت دشمنان اسلام نسبت به جایگاه مساجد، بارها و بارها خطر جدایی انقلاب های مردمی از مساجد را مورد تأکید قرار داده و می فرمودند: «اگر این مسجد و مرکز ستاد اسلام قوی باشد، ترس از فانتوم ها نداشته باشید. ترس از آمریکا و شوروی و اینها نداشته باشید. آنروز باید ترس داشته باشید که شما پشت بکنید به اسلام، پشت کنید به مساجد.»(6)

معجزه مسجد در شکست قدرت های غیر الهی
حضرت امام (ره) در جایی دیگر، این چنین همگان را متوجه توطئه شوم دشمنان اسلامی می نمایند: «این یک توطئه است که می خواهند مسجدها را کم کم خالی کنند. شما باید هوشیار باشید که مسجدهایتان و محراب هایتان و منبرهایتان را حفظ کنید و بیشتر از سابق، شمایی که این معجزه را از مسجد دیدید که همه قدرتها را به هم شکست، نه فقط ابرقدرتها، قدرتهای دیگر را هم به هم شکست، نباید در اسلام سستی کنید. مسجدها را محکم نگه دارید و پرجمعیت کنید.»(7)

پی نوشت ها:
1- صحیفه امام، ج 20، ص 316
2- همان، ج 12، ص 393
3- همان، ج 2، ص 451
4 – کتاب «مسجد و انقلاب اسلامی»، ص 46
5- صحیفه امام، ج 10، ص 16 و 17
6- همان، ج 13، ص 21
7- همان، ج 13، ص 19

 پایان پیام/فاطمه عسگری