مهار تماشاگر در یک پروسه اجرایی غیر قابل پیش بینی

 
به گزارش خبرگزاری شبستان، در ابتدای این نشست سید علی تدین صدوقی از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر با طرح این پرسش که آیا نمایش شیوه صحیح ... را می توان پرفورمنس نامید صحبتهای خود را آغاز کرد .

وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به متن اجرا شده هم گفت : مفهوم مونولوگ انتخاب شده برای اجرای این اثر نمایشی مبتنی بر کشف و شهود است که به درستی دیده شده و توسط بازیگر در انواع مختلف آن به درستی بازی شده است که این می تواند نقطه قوت نمایش باشد.

این عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران خاطر نشان کرد : همه مواردی که در نمایش مطرح شده اندیشه کارگردان است که به نوعی تقدیر حاکم برانسان امروزی است و تمام اینها ناشی از زیر متنی است که به انتخاب درست کارگردان وهوشمندی او در انتخاب نمایشنامه هملت بر می گردد.

صمد چینی فروشان، عضو دیگر کانون ملی منتقدان تئاتر هم در این جلسه گفت : در مورد تئاتری که دیدم تردید دارم که نام پرفورمنس با توجه تعریف و شناختی که از این واژه سراغ داریم روی آن گذاشته شود، به اعتقاد من پرفورمنس هنری است که تکیه اش برذهنیات ، درونیات و تجربه های فردی یک هنرمند است اما این نمایش به دلیل ماهیت اجرایی آن نمی تواند در ردیف عنوان پرفورمنس قرار گیرد.

وی ادامه داد: بعد از دیدن این اثر آنچه برای من به عنوان یک پرسش اساسی مطرح شد این بود که چه عوامل تاثیر گذاری وجود دارد که من را به سمت اتاقک اجرای نمایش مشایعت می کند که این به خودی خود دارای پروسه قابل توجهی است که بر تماشاگر تاثیر می گذارد و او را مهار می کند، البته رو به رو شدن ما به عنوان تماشاگر با دستگاه ، فرصت کم برای مطالعه بروشور چند صفحه ای نمایش و در نهایت مواجه شدن با با یک فضای بسته مقدمات خوبی را فراهم می آورد که بعد از دیدن اثر با پرسش های زیادی مواجه شویم.

این منتقد با اشاره به انتخاب بخش مهمی از نمایشنامه هملت ویلیام شکسپیر خاطر نشان کرد: وقتی با این پیش زمینه های اعمال شده توسط گروه اجرایی نمایش قبل از وارد شدن به اتاقک با نمایشنامه هملت و دیالوگ معروف" بودن یا نبودن " در داخل اتاقک مواجه می شوم به نظر من لحظه فوق العاده ای است که گروه اجرایی نمایش به شکل مطلوب حقایقی را به صورت غیر مستقیم با تماشاگر در میان گذاشت که نقطه مثبت این اثر نمایشی بود . لحظه هایی که با تنش ایجاد شده از همان ابتدای ورود به سالن محل اجرا و فضای ورودی با آن مواجه بودیم و بعضا در مقابل آن هم مقاومت کردیم .

چینی فروشان گفت : البته من از آغاز نمایش تناقضاتی را در متن بروشور نسبت به اجرا دیدم که باید در مورد آن دوباره فکر کنم و در مورد آن پرسش داشته باشم که علت این تناقضات چیست . ما در این اجرا با دستگاهی روبه رو می شویم که قدرت خود به نوعی انسان امروزی را تحقیر می کند و به ما می آموزد که موجود بسیار حقیری هستیم که باید در شناخت بیشتر خود تامل بیشتری کنیم به نظر من مقدمات فراهم شده گروه اجرایی برای تماشاگر قبل از ورود به اتاقک اجرا مقدمه بسیار تکان دهنده ای است که من را با آن مواجه کرد.

این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از صحبتهای خود تاکید کرد : چیزی که با دیدن این نمایش به شدت تحت تاثیر آن قرار گرفتم بازی بسیار خوب علیرضا کی منش بود که ذهن تماشاگر را با دیالوگ ها به خوبی پیوند داد و باعث یکپارچگی در متن شد . ضمن اینکه بازی در 6 نقش متفاوت کاری بسیار دشوار است که این بازیگر به خوبی از عهده آن بر آمد.

وی در بخش پایانی صحبتهای خود با بیان این اینکه ایده نابی برای اجرای این اثر نمایشی انتخاب شده است ، تصریح کرد : طی چند ماه گذشته با آثار مختلفی رو به رو بوده ام که به نظر من تا حد زیادی به پیش بینی شش ماه قبل من از آینده تئاتر ایران ارتباط دارد . به طوری که با دیدن چنین آثار خلاقانه ای که این روزها توسط هنرمندان جوان و پیشکسوتان این عرصه به صحنه است باید گفت مقدمه های یک تکان جدید در تئاتر احساس می شود.

رضا آشفته یکی دیگر از منتقدان حاضر در جلسه هم با بیان اینکه نمایش "‌شیوه صحیح..." به نوعی یک اثر نمایشی آیینی است، خاطر نشان کرد: من این اجرا را با آیین مقایسه می کنم چرا که در این اثر تماشاگر همچون اغلب نمایش های آیینی جزوی از اجراست و مشارکت او در همان ابتدا شکل می گیرد که به نظر من مواجهه اولیه تماشاگر با دستگاه شروع مشارکت او با اثر است . ما در این اثر قرار نیست با نمونه های مستقیم آیین روبه رو باشیم اما با شکلی از آیین روبه رو هستیم که برای دقایقی تحت کنترل کامل یکسری اجرا گر با اقتضاعات موجود در متن هستیم که به شدت تماشاگر را دچار بحران کرده و اورا با اثر همراه می کند.

وی افزود: این نمایش بهت زدگی را در من ایجاد کرد که گویی وارد یک آیین شدم ونکته تکان دهنده دیگر اینکه دستگاهی که می تواند در بسیاری از موارد وسیله رفاهی من باشد حال طوری من را آزار می دهد که فکر می کنم از طبیعت ناب خودم دور شدم . و تازه بعد از بیرون آمدن از اتاقک است نمایش برای من آغاز می شود چون تمام آنهایی که در طول اجرا تجربه کردم ما به ازای بیرونی دارد .

آشفته دربخش دیگری از این نشست خاطر نشان کرد: این نمایش نمونه بسیار خوبی برای عنوان تئاتر محیطی است که کاملا منطبق با چیدمان سالن انتظار تالار اصلی تئاترشهر طراحی شده و به تعریف درستی از تئاتر محیطی نیز نزدیک شده است.

نیما دهقانی نویسنده ٰ طراح و کارگردان این اثر نمایشی هم در این نشست با بیان اینکه گروه اجرایی در جایی اعلام نکرده که این نمایشی یک پرفرومنس است ؛ خاطر نشان کرد : ترجیح نام گونه ای را برروی این نمایش نگذارم اما آنچه می توانم در همین آغاز به آن اشاره کنم اینکه در اخبار مربوط نمایش به واژه تئاتر پرفورمنس اشاره شده است.

وی ادامه داد : ایده آل گروه اجرایی این بود که تماشاگر در یک پروسه اجرایی 45 دقیقه ای با شیوه اجرایی این نمایش مواجه شود اما به دلیل شرایط رفت و آمد در تئاتر شهر این شکل اجرایی میسر نشد و ما مجبور شدیم که در یک پروسه دو ساعته نمایش را اجرا کنیم.

کارگردان نمایش " شیوه استفاده صحیح از دستگاه " گفت : اینکه نمایش ما یک پرفورمنس است یا یک آیین ؟ پرسشی است که من برای آن پاسخی ندارم چرا که معتقدم هنرمند نباید بگوید که فلان اثر من چه شیوه ای داریم . اما باید بگویم این نمایش به سمت پرفور منس می رود چون احساسات شخصی و تجربه همه ماست . ما چیزی را در زندگی روزمره تجربه می کنیم که در کار به عنوان پرفورمنس ارائه می دهیم . از سویی دیگر وقتی به تماشاگر این اختیار داده می شود که در یک اثر فرهنگی حضور داشته باشد بنابراین می توان گفت وارد پرفورمنس شده و او حق دارد حرکاتی را انجام بدهد که البته در کار ما بسیار محدود است .

بنا به گزارش روابط عمومی مجموعه تئاترشهر ، وی تصریح کرد : تمام این عوامل کار را به سمتی می برد که بگوییم تماشاگرمی تواند خود را بازیگر بداند ، بازی کند ، به صورت دستور العمل شده موسیقی و نور را انتخاب کند . البته باید به این نکته هم اشاره کنم که ایده اولیه اجرای نمایش دربرای تالار سایه درنظر گرفته شده بود که متاسفانه به دلیل گران بودن تجهیزات مورد نظر مجبور شدیم طراحی کار را برای سالن انتظار تالار اصلی آماده کنیم.

علیرضا کی منش بازیگر نمایش هم در این نشست گفت: حسی که در مواجهه با تک تک تماشاگران دارم همواره یک حس جدیدی است. من از همه تماشاگران انرژی می گیرم و نسبت به واکنش آنها بازی می کنم. در واقع تماشاگر در این نمایش به نوعی همبازی من است. مشارکتی که تماشاکر در نمایش با من دارد مشارکت غیر مستقیمی است که بعد از اجرا متوجه آن می شود.

پایان پیام/