«تفرش»؛ شهر پدران ایران

به خبرگزاری شبستان از اراک، سطح سواد شهر و منطقه «تفرش» از قدیم در سطح بالایی قرار داشته و هنر خوش‌نویسی و منشی ‌گری در آن رواج زیادی داشته‌است، به طوری که در دوره قاجار خط و سیاق‌ نویسی را منحصر مردم این ولایت دانسته‌اند، که میرزا و منشی به سراسر ایران به‌ ویژه تهران و تبریز گسیل می ‌داشتند.

اندیشمندان و بزرگان قرون گذشته؛
میرزا تقی ‌خان فراهانی ملقب به «امیر کبیر» صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار، میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی «صدراعظم محمدشاه قاجار»، رجبعلی منصور ملقب به منصورالملک «نخست وزیر دو دوره ایران»، حسن علی منصور نخست وزیر ایران فرزند رجبعلی منصور، میرزا عیسی فراهانی معروف به قائم مقام اول، از منشیان و رجال بزرگ اوایل دوره قاجار، میرزا مهدی بدایع‌ نگار، دولتمرد و ادیب دوره قاجار از جمله این علما و بزرگان هستند.

در سال های اخیر نیز دانشوران گوناگونی از این منطقه برخاسته‌اند؛
پروفسور محمود حسابی «پدر علم فیزیک نوین ایران»، استاد عباس سحاب «پدر علم جغرافیای ایران»، پروفسور احمد پارسا «پدر علم گیاه‌شناسی ایران»، دکتر ابوالقاسم بهرامی «پدر علم میکروب ‌شناسی ایران»، شیخ طبرسی از بزرگان علمای امامیه در سده ششم، نظامی شاعرنامدار ایرانی و فروغ فرخزاد شاعر بزرگ معاصر ایرانی نیز از فضلا و شعرای شهرستان تفرش در دوران اخیر هستند.

تفرش، پرورش دهنده هنرمندان زبر دست؛
استادان بزرگ هنر خوشنویسی همچون استاد فتحعلی واشقانی، علی منظوری حقیقی و عباس منظوری که از پیشکسوتان و بزرگان هنر خط ایران بشمار می‌آیند، نیز از این منطقه برخاسته‌اند.

این شهر به «شهر دانشگاهی» نیز معروف است؛
چرا که دارای دانشگاه صنعتی امیر کبیر در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، مجتمع دانشگاه آزاد واحد تفرش و دانشگاه پیام نور است. و دارای مردمانی تحصیل کرده و خونگرم و مهمان نواز می‌باشد.

تَفرِش یکی از شهرهای استان مرکزی در ایران است، که مرکز آن شهرستان تفرش و در میان حلقه ‌ای از کوه‌ها قرار گرفته‌ است.

طبرس، نام تفرش در آثار تاریخی؛
شیخ طبرسی تفرشی بود، که در عربی خوب ترجمه نگردیده و به عبارتی ترجمه عربی تفرش، طبرس گفته شده‌است. از آنجا که دانشمندان ایرانی به دلیل عرف دینی و مذهبی آن زمان کتب خود را به عربی می نوشتند در برگردان، تفرش به طبرس ترجمه شده‌است. در تفرش میدان ورودی شهر به نام این دانشمند بزرگ ایرانی نام گذاری شده‌است.

دیرینگی این شهر به پیش از اسلام می ‌رسد و نام آن که در اصل «گبرش» بوده و از «گبر» به معنی زرتشتی می‌آید، گواهی بر این مدعاست.

روستاهای پیشین فَم و تَرخوران محله‌های اصلی شهر تفرش را تشکیل می‌دهند. دیگر روستاها که اکنون محله‌های این شهر هستند عبارت‌اند از: دادمرز، کوکان، دینجرد، طاد، آلویجان، قلعه محی الدین، طراران (بالا و پایین)، معین‌آباد، زاغَر و کوهین.

میدان‌های اصلی شهر عبارتند از میدان فم (باغ ملی)، میدان آزادی، میدان مطهری و میدان شهرک.

بناهای دیدنی؛
آرامگاه پرفسور محمود حسابی، بقعه شاهزاده احمد (روستای کوهین)، دانشگاه آزاد تفرش (در راه معین‌آباد)، آب معدنی چشمه گراو، کوه باران، غارها و تفرجگاه های طبیعی ازجمله جاذبه‌های تاریخی و طبیعی شهرستان تفرش هستند.

آثار تاریخی؛
بناها و آثار تاریخی و معماری که در این منطقه به چشم می‌خورد، بیشتر مربوط به دوران پس از اسلام است. که از این جمله امامزاده ابوالعلی مهدی متعلق به دوران ایلخانی که از نظر معماری چشمگیر است و جزو آثار ملی و به ثبت رسیده ‌است، مسجد جامع ششناو مربوط به دوران سلجوقیان، شاهزاده احمد، امامزاده محمد و امامزاده قاسم مربوط به دوران صفویه، بنای بی بی ستین با تاریخچه نامعلوم، تکیه زاغرم مربوط به دوره قاجار، از دیگر آثار ملی به ثبت رسیده این شهر است.

آب انبار بلور، آب انباری زیبا که با هنر معماری بسیار حرفه‌ای ساخته شده‌است و جزو آثار ملی به ثبت رسیده و توسط سازمان میراث فرهنگی بازسازی شده‌است.

یادگاری های به جا مانده از دوران پیش از اسلام؛

قلعه‌های گبری، سنگنگاره‌ها که در مناطق خاصی از بیابان های تفرش قرار دارند و گورهای نشسته بر فراز روستای کبوران (گبران)، آتشکده‌ که بر فراز روستای کبوران جای گرفته و به «چهار طاقی» معروف است.

صنایع دستی و سوغات؛
محصولات تزیینی وهنری ساخته شده از مس، مهم‌ترین فعالیت های صنایع دستی است که یکی از سوغات اصلی تفرش را تشکیل می ‌دهد. فرآورده‌ها و فعالیت های دیگر مردم، قالی‌بافی، گیوه‌ دوزی، صنایع دستی مسی، خشکبار، زنبورداری، دامداری و مرغداری است.

کتاب ‌فروشی‌ در کنار انواع مشاغل؛
در بازار قدیم ترخوران و تفرش و آشتیان پیشه‌هایی مانند عطاری، دوا فروشی، قماش ‌فروشی، صحافی، دوزندگی و غیره رواج داشت، که این پیشه‌ وران علاوه بر کالاهای خود، کتاب هم به فروش می ‌رساندند. از پیشگامان کتاب ‌فروشی در شهر می‌توان میرزا محمدعلی بن احمد آشتیانی «از صحافان شهر»، کربلایی محمود بازرجانی در محله فَم، و مشهدی محمدحسین جعفری در بازار ترخوران تفرش را نام برد.

مجتبی رضوانی، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، در گفتگو با خبرنگار شبستان در اراک، از ثبت 13 اثر تاریخی شهرستان تفرش در فهرست آثار ملی ایران خبر داد.

وی با بیان اینکه حرکت برای تبدیل تفرش به قطب گردشگری، در سایه تعامل و همکاری دستگاه های ذیربط حاصل می شود، ادامه داد: گردشگری، ضامن توسعه اقتصادی پایدار و ایجاد اشتغال در این شهرستان است.

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: شهرستان تفرش با درآمد سالانه بالا از صنایع پاکی است، که از لحاظ درآمد و اشتغالزایی به خوبی با صنایعی نظیر نفت وخودرو رقابت می‌کند.

رضوانی اضافه کرد: مناطق روستایی کوهستانی و جنگلی شهرستان تفرش نیز با دارا بودن آب وهوای مطلوب و چشم اندازها و مناظرطبیعی، محیطی راحت و فرح بخش برای گردشگران داخلی و خارجی هستند.

وی خاطر نشان کرد: جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهرستان تفرش هم زمان با فرا رسیدن فصول بهار و تابستان، گردشگران شهرستان های قم، ساوه، اراک، تهران و استان های دیگر را به مسافرت به این منطقه ترغیب می کند.

صنعت گردشگری؛ قابلیت کلیدی توسعه تفرش
فراهم کردن امکانات تفرجگاهی، بهداشتی و اقامتی در این سد خاکی می تواند در جذب گردشگران موثر بوده و بسترهای توسعه گردشگری را در این شهرستان فراهم کند.

در دوران حاضر به یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در سراسر جهان تبدیل شده و اکنون دربسیاری از کشورها اقتصاد ملی با این صنعت در ارتباط نزدیک است.

صنعت گردشگری باعث ایجاد درآمد، اشتغالزایی، کاهش بیکاری و رونق صنایع دیگر از جمله تولیدات دستی شده وهویت فرهنگی مردم یک منطقه یا کشور را معرفی می کند.

پذیرش گردشگر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه با سرعتی شگرف در حال رشد است ودر برخی از کشورها، این شاخه ، مهم ترین فعالیت اقتصادی به شمار می آید.

شهرستان تفرش نیز با برخورداری از چشم اندازهای طبیعی ویژه، طبیعت بکر، محیط زیبا، ویژگی های خاص اقلیمی ، داشتن مفاخر و دانشمندان، آثار تاریخی فراوان و جاذبه های گردشگری متنوع خود می تواند انتظارات هر گردشگری را بر آورده سازد.

آب و هوای مطلوب، تنوع زیستی در روستاها، بناهای تاریخی، تفرجگا ه های بی نظیر، شهرستان تفرش را به قطب گردشگری استان مرکزی و کشور تبدیل کرده است.

منابع: اسناد و مدارک موجود، دست ‌نوشته‌ها و میراث به‌ جا مانده از شهرستان تفرش و آشتیان
 

پایان پیام/