هزارتوی بخش جوان دور از چشم بازدیدکنندگان

به گزارش خبرنگار شبستان، بخش جوان بیستمین نمایشگاه قرآن کریم از سوی معاونت امور فرهنگی و تربیتی وزارت ورزش و جوانان در ابتدای مسیر ورود به شبستان اصلی و دور از چشم بازدیدکنندگان قرارگرفته، غرفه ای کاملا درونگرا با طراحی مسیری پیچ در پیچ که هر بخش آن به موضوعی قرآنی اختصاص یافته است.

مسیر حرکت درون غرفه طوری طراحی شده که مخاطبان با طی مسیر، بخش های مختلف را کشف می کنند. این مکاشفه بیش از هر مخاطبی برای بچه ها جذاب است تا آن جا که به سرعت و کنجکاوانه در مسیر می دوند. برخی هم از ابهام هنگام ورود شگفت زده می شوند؛ جوانی به دوستش می گوید: "آدم می ترسد".

پرسش های بی پاسخ در ابتدای مسیر
در ابتدای ورود با سوالاتی روبرو می شوید، پرسش هایی که روی دیواره های شیشه ای، شفاف و روشن شده اند. ابهام مواجهه با این پرسش ها، فضایی رازآلود ساخته که اگر تاریک تر بود، تأثیر قوی تری بر مخاطبان می گذاشت.

از مقیاس میکرو به ماکرو
با گذر از پرسش های بی پاسخ، با آیه «هو معکم، اینما کانوا/ او همراه آن هاست، هرکجا که باشند» روبرو می شوی و به تماشای ویدیویی می ایستی که از دید مقیاس میکرو به جهان آغاز و به دید میکرو می رسد.

نظارت الهی با دوربین مداربسته
چندین ال سی دی روی دیوارها که مشخص نیست چه چیزی برای نمایش دارند. با حرکت در فضا تصویر خود را از زوایای مختلف در آن می بینی و با آیه «الم یعلم بأن الله یری/ آیا او ندانست که خدا همه اعمالش را می بیند» بدرقه می شوی.

فضایی صمیمی با قرآن
صدایی از قرائت قرآن با ترجمه فارسی که با عکس هایی از خواندن قرآن در جبهه، ماه رمضان و ... فضایی ساده و صمیمی رقم زده است. آیه «إنما المؤمنون الذین إذا ذکر الله وجلت قلوبهم وإذا تلیت علیهم آیاته زادتهم إیمانا وعلى ربهم یتوکلون/ مؤمنان تنها کسانی هستند که چون یاد خدا به میان آید دل هایشان می ترسد ، و چون آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان می افزاید ، و همواره بر پروردگارشان توکّل می کنند» مفهوم انس با قرآن را در ذهن تثبیت می کند.

«قرآن»؛ وقتی در میان ما مهجور شد
«و قال الرسول یا رب انّ قومی اتّخذوا هذا القرآن مهجوراً/ پیامبر خدا گفت: پروردگارا قوم من این قرآن را به کتابی مهجور و متروک مبدل ساختند»
میز کامپیوتری با انواع و اقسام بازی های رایانه ای روی آن و قرآنی قدیمی و خاک گرفته بر تاقچه. این فضاسازی است که قراراست مهجوریت قرآن در زمانه ما را به یادمان بیاورد و البته موفق هم می شود.

بخش بعدی: بدون عنوان
از مهجوریت قرآن که بگذری به قسمتی می رسی که همچون فضاهای پیشین، عنوانی ندارد، اما پوسترهایی با عناوینی چون "لطفا رنگی نشوید/ اجسام از آن چه در آینه می بینید، خطرناک ترند/ دید کافی نیست، سبقت ممنوع!/ نقشی که بر جان بیفتد، پاک نشدنی است" به همراه یک ماکت که خانم راهنما می گوید مربوط به اختلاف نظر در جامعه و حوادث سه سال گذشته اشاره دارد و جنگ احد را به تصویر می کشد که در آن، مسلمانان به خاطر اختلاف نظر و عدم تبعیت از ولی شکست خوردند.

حیا، تقوا، چشم نجیب
این بخش که با فضاسازی و نریشن، روایت گر داستان موسی و دختران شعیب در قرآن کریم است در ادامه این بخش نیز "نگاه به نامحرم" بر مبنای حدیث ... تیری از تیرهای شیطان به صورت شیطان کماندار به نمایش درآمده است.

خوداجتهادی؛ آفتی در کمین دینداران
فضاسازی فروشگاهی با قفسه هایی از بسته هایی که نشان دهنده اعمال انسان است و مردمی که هریک تعدادی از این اعمال را در چرخ خرید خود قرار داده اند در کنار آیه «افتومنون ببعض الکتاب و تکفرون ببعض فما جزاء من یفعل ذلک منکم الاخزى فى الحیوة الدنیا و یوم القیمة یردون الى اشد العذاب/آیا به بخشى از کتاب ایمان مى‏آورید و به بخشى از آن کفر مى‏ورزید، پس پاداش کسانى از شما که این کار را انجام دهند نیست مگر خوارى در زندگى دنیا و روز باز پسین به سخت‏ترین عذاب باز مى‏گردند»، آفتی در کمین دینداران را به یاد می آورد.

جهاد؛ تجارت با خدا
«یا ایها الذین آمنوا هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم.../ اى کسانى که ایمان آورده‏اید، آیا شما را بر تجارتى راه نمایم که شما را از عذابى دردناک مى‏رهاند؟»
تصاویر سنگ قبر شهدا که در راهرویی مسقف و نیمه روشن حال و هوای قطعه شهدای بهشت زهرا را در اذهان زنده می کند.

بخش شهادت و بازسازی حال و هوای جنگی
«ان الله اشتری من المومنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون وعداً علیه حقا فی التوریة و الانجیل و القرآن و من اوفی بعهده من الله فاستبشروا ببیعکم الذی بایعتم به و ذلک هو الفوز العظیم/خدا از مومنان جان ها و مال هایشان را خرید، تا بهشت از آنان باشد در راه خدا جنگمی کنند چه بکشند چه کشته شوند وعده ای که خدا در تورات و انجیل و قرآن داده است به حقبه عهده اوست و چه کسی بهتر از خدا به عهد خود وفا خواهد کرد بدین خرید و فروخت کهکرده اید شاد باشید که کام یابی بزرگ است.»
موسیقی متن فیلم "بوی پیراهن یوسف" به همراه صدای عملیات نقشی تأثیرگذار در بازسازی فضای جنگی بازی می کند.

توبه امید درکنار مقام ابراهیم
«قل یاعبادی الذین أسرفوا على أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله إن الله یغفر ذنوب جمیعا انه هو الغفور الرحیم/ بگو اى بندگان من که بر خویشتن زیاده‏روى روا داشته‏اید از رحمت‏خدا نا امید نشوید، در حقیقت‏خدا همه گناهان را مى‏آمرزد که او خود آمرزنده مهربان است.»

با ماکتی از مقام ابراهیم و تصاویری از مناجات که با موسیقی ترکیبی پیانو، مداحی، قرائت قرآن و صدای بلبل در پس زمینه، حال و هوای خاصی به مخاطبان القا می کند.

پرسش و پاسخ قرآنی؛ فرصتی برای تنفس
ال سی دی و کامپیوتری برای انتخاب پرسش ها و مشاهده پاسخ ها وظیفه فراهم کردن امکان تنفسی در میانه فضا را بازی می کند.

کم کم به پایان بخش جوان نمایشگاه قرآن نزدیک می شویم اما در این میان از بهترین چیدمان ها، آینه ای دیواری است که از میانه ترک برداشته و به مرور به قطعات ریزتری تبدیل می شود. آیه (ارأیت من اتخذ الهه هوا/ آیا آن کس را که هوای نفس را به خدایی گرفته بود دیدی؟) روی آینه نقش بسته است.

مقصد نهایی؛ باغ بهشت
فضایی نورانی با حوضی در مرکز که ذکر طواف و آب زمزم را به خاطر می آورد، پایان بخش متفاوت ترین غرفه بیستمین نمایشگاه قرآن کریم است؛ جایی که بازدیدکنندگان پس از جست و جویی جذاب، فرصتی برای آسودن در فضایی نورانی و آرام و عکاسی را به دست می آورند.

اما آخرین منزل این سفر قرآنی اتاقی است با عنوان «فاخلع نعلیک/ نزدیک ترین فاصله» که با تابلوی آیه سجده در مقابل دیدگان، مخاطبان را به سجده وامی دارد.

شنل شیطان، پوششی که مشکل ساز شد...
حبیب الله کمالی، مسئول غرفه جوان نمایشگاه قرآن، این بخش را محصول پیشنهاد سید باقر پیشنمازی معاون امور فرهنگی و تربیتی وزارت ورزش و جوانان و اجرای گروه حنیف می داند.

اما نکته جالب توجه در سخنان او اعتراض برخی بازدیدکنندگان نسبت به لباس طراحی شده برای شیطان است که به چادر زنان شباهت دارد، تا آن جا که یک روحانی با اعتراض خود در دفتر نظرات و پیشنهادات، مسئولان غرفه را مجاب کرده با پاشیدن رنگ قرمز روی شنل شیطان، شبهه را برطرف کنند.

هزارتوی بخش جوان؛ چیدمانی مفهومی
محسن آقایی از اعضای گروه حنیف و مسئول طراحی غرفه که خود طراح صنعتی است درباره روند شکل گیری بخش جوان نمایشگاه قرآن می گوید: معاونت فرهنگی وزارت ورزش و جوانان، پژوهشی را در اختیار گروه طراحی ما قرار داد که در آن براساس اولویت های مورد نظر برای جوانان، آیاتی از قرآن انتخاب شده بود.

وی ا دامه داد: ایده های قرآنی ارائه شده طی بحث و گفتگو به ایده های مفهومی و سناریویی از فضاسازی در 1500 مترمربع تبدیل شد که البته به خاطر محدودیت های فضای نمایشگاه، هزارتویی 400 متری به اجرا در آمد.

آقایی در پایان، طراحی فضای بخش دشن شناسی نمایشگاه در دوسال گذشته را از دیگر فعالیت های گروه پژوهشی فرهنگی حنیف معرفی می کند.

آن چه بخش جوان بیستمین نمایشگاه قرآن را به هزارتویی جذاب و دیدنی تبدیل کرده بهره گیری از مدیای متنوع و فضاسازی از طریق پخش صدا و تصویر است که باید قدم به قدم از سوی مخاطب تجربه و کشف شود.

پایان پیام/