به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر قاسم پورحسن، استادیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در نشست دوم همایش فارابی و تاسیس فلسفه اسلامی پیرامون موضوع"فارابی و مسئله بنیادین زبان و اندیشه" سخنرانی کرد.
وی با تاکید بر اینکه فارابی مهمترین فیلسوف اسلامی است که به مسئله زبان و نسبت آن با تفکر پرداخته است، گفت: مسئله زبان و پیوند آن با اندیشه در فلسفه معاصر غربی امری رایج و از مسائل اساسی فلسفه معاصر با گرایش تحلیلی است در حالیکه در سنت و فلسفه اسلامی امری غریب به نظر می رسد و کاوش در آن دشوار است.
دکتر پورحسن با اشاره به اینکه فارابی ساختارهای زبانی و غیرزبانی را مدنظر قرار می دهد، اظهار کرد: زبان از دو جهت نزد فارابی اهمیت دارد، نخست از رهگذر معنا و دیگر از طریق هستی و با پرسش هایی از چیستی معنا آغاز می شود و حقیقت معنا مورد بررسی و معرفت شناختی قرار می گیرد.
وی با تصریح بر اینکه فارابی را از این حیث منطق دان، معلم ثانی و بنیانگذار فلسفه می دانند که نسبت به معنا رویکرد متفاوتی دارد، افزود: فارابی چهار رویکرد درباره معنا بیان می کند در رویکرد اول معنا را امر عینی خارجی می داند در رویکرد دوم معنا صورت ذهنی دارد، رویکرد سوم معنا نه امری عینی است و نه صورت ذهنی دارد بلکه خود مفهوم است و در رویکرد چهارم میان کلیات و جزئیات تفاوت قائل است.
استادیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه الفاظ برای مفاهیم از این جهت که مشیر به مصادیق اند وضع شده اند، گفت: دیدگاه فارابی همان نظریه نفس الامری معناست که الفاظ در ازای ماهیت قرار می گیرند و از آن حیث شایسته تحقق عینی هستند.
وی در ادامه مواجهه دوم فارابی را با بحث زبان، رهیافت وجود شناسانه دانست و گفت: فارابی در الحروف، شرق العبارة و سایر آثار منطقی خود دو بحث درباره مقولات و معنا بیان کرده و کوشیده است تا نسبت عمیق میان مقولات (یا منطق) را با زبان و مهارت های لازم برای تصدی وظایف شهروندی در مدینه فاضله بیاراید.
دکتر پورحسین در ادامه با تاکید بر اینکه فارابی معنا را جدای از سخن گفتن نمی داند و از نظر او سخن گفتن به مثابه اندیشه و تجربه می باشد، افزود: فارابی اهداف تضمین سعادت تک تک افراد جامعه، اصولی چون همگانی بودن، تفکیک ناپذیری تعلیم و تربیت، رعایت تفاوت در استعداد، موضوع آموزش و علایق فرد را مطرح می کند و بر این باور است که تحقق این اهداف تنها در گرو به کارگیری روش های خاص است.
وی با اشاره به اینکه زبان انعکاس واقعیت پدیدارگانه است، بنیاد فهم آدمی را زبان دانست و افزود: فارابی با رویکردهای معرفت شناختی به پرسش از معنا و ارتباط آن با زبان اشاره می کند و معتقد است که خصلت واقعی آدمی زبان و اندیشه آن است.
گفتنی است، همایش دو روزه تخصصی فارابی و تاسیس فلسفه اسلامی صبح امروز، ششم بهمن در سالن صدرالمتالهین بنیاد حکمت اسلامی صدرا آغاز به کار کرد و تا عصر فردا ادامه دارد.
پایان پیام/
نظر شما