آیت اللهی نگین درخشان و فیلسوف فارس

خبرگزاری شبستان - فارس:

عالمان دینی، ستارگان پر فروغی هستند که در هر عصر و زمانی می درخشند وجامعه اسلامی را بسوی تعالی و ترقی رهنمون می سازند تا از فیوضات مکتب حیات بخش اسلام بهرمند شوند.

آشنایی با زندگانی و شیوه رفتار و کردار این فرهیخته گان باید برای جامعه اسلامی الگو و نمونه باشد، بدون تردید خدمات ارزشمند و پرفروغ بیت شریف آیت اللهی در خطه فارس بر هیچ کس پوشیده نیست و مجاهدت های این خاندان در طول سالیان متمادی از مبارزه با سلطه پهلوی تا شکل گیری قیام های مختلف مردمی به رهبری این خاندان گرفته تا نقش آن ها در دوران دفاع مقدس و بعد از آن همگی گواه و نشان از درایت، شجاعت و تبعیت مردم از این بیت شریف است.

در این بین نقش کلیدی مرحوم آیت الله سید عبدالعلی آیت اللهی در وحدت، اتحاد و همدلی و مجاهدت های ایشان در جنوب فارس ایشان را از جمله عالمان وارسته ای قرار داده است که مصدر خدمات فراوان در جامعه خویش گردید و منشا برکات و کرامات بسیاری در این خطه از ایران اسلامی شد.

سخن گفتن درباره افراد بزرگی چون آیت الله العظمی مرحوم حاج سید عبدالعلی آیت الهی (ره)، امام جمعه فقد لارستان بسیار دشوار است ولی در عین حال باید سخن گفت چراکه گفته اند آب دریا را اگر نتوان کشید هم یه قدر تشنگی باید چشید.

شخصیت خانوادگی

مرحوم آیت الله العظمی حاج سید عبدالعلی آیت اللهی فرزند مرحوم خلف صالح مرجع عظیم الشان حضرت آیت الله العظمی سید عبدالمحمد آیت الهی و نوه جلیل القدر مهاجر الی الله مجاهد نستوه طراح حکومت اسلامی و تلاشگر تشکیل و استقرار آن آیت الله العظمی حاج سید عبدالحسین نجفی لاری بود.

تولد

مرحوم آیت الله آیت اللهی در شانزدهم بهمن ماه سال 1299 شمسی در زمانی که جد و والد بزرگوارش در جهرم سکونت داشت در این شهر مذهبی متولد می شود، در چهار سالگی جد معظم ایشان به ملا اعلی می پیوندد و خود ایشان در کنگره جدشان می گویند: من در حالی که 3- 4 سال داشتم و بر دوش یکی از ارادتمندان بیت آیت الهی بودم می دیدم که مردم جهرم به عزاداری پرداخته اند و حتی بر اثر اندوه فراوان خاک و کاه بر سر خود می ریزند بعدها فهمیدم که آن عزاداری با شکوه به مناسبت فوت جد بزرگوارم بوده است.

وی پس از ارتحال جدش در سال 1303 به همراه والد مکرم خود به لار می رود و تا سال 1308 شمسی زندگی خود را در لار می گذراند اما در پس مبارزات پدر بزرگوارش بر علیه رضاخان خانه ایشان در لار مورد تهاجم و غارت قرار می گیرد و والد معضمشان به شیراز تبعید می شود ایشان نیز به ناچار به همراه سایر اعضای خانواده به شیراز مهاجرت می کنند.

تحصیلات در شیراز

وی در ابتدا طبق معمول به مکتب خانه می رود و پس از فرا گرفتن قرآن کتاب های گلستان سعدی، رساله اصول دین، معراج السعاده و نیز امثله و شرح امثله می خواند و در نزد استادان خوش نویس شیرازی مانند ملامحمد جعفر مکتب دار شیرازی و میرزا محمدحسین مشاق شیرازی و سید محمد قدسی خطاط کتاب آثار عجم خوش نویسی و خط نستعلیق و غیره را می آموزد، مرحوم آیت اللهی در پانزده سالگی پس از فراگیری مقدمات دروس حوزوی، در مدرسه خان شیراز سکنی می گزیند و تحصیلات خود را ادامه می دهد.

سید عبدالعلی آیت اللهی کتاب شرح تجردی و شرح منظومه سبزواری و قسمت زیادی از شرح اشارات بوعلی را نزد استاد ملامحمد دارابی و اسفار را در نزد مرحوم آقا میرزا محمدعلی حکیم نمازی می خواند و در طول سالیان تحصیل از خود شایستگی هایی نشان می دهد چنانچه منقول است که آیت الله حاج سید رضا صدر فرزند آیت الله صدر وی را ملقب به فیلسوف فارس کرده است.

وی فقه و اصول را تا پایان سطح و مقداری از درس خارج فقه را محضر آیت الله حاج شیخ ابوالحسن حدائق و نیز آیت الله حاج سید نورالدین حسینی هاشمی تلمذ می کند و چون آیت الله حاج سید نورالدین به استعداد فوق العاده و هوش سرشار و حافظه قوی مرحوم آیت اللهی پی می برد علاقه ای خاص و عنایتی مخصوص و محبتی وافر به ایشان نشان می دهد و این معنا را می توان از عبارت اجازه نامه ای که به مرحوم سید عبدالعلی آیت الهی داده است فهمید آنجا که درباره ی وی می نویسد، العالم العلیم العلام والثقه الفقه، البحر القمقام و یا در خصوص اجتهاد ایشان می نویسد لایجوز الرد علیه و چون می شنود که وی به نجف رفته است می گوید ایشان مصدق است و نیازی به نجف ندارد.

آیت اللهی در وقت تحصیل در شیراز طبق رسوم طلبگی به تدریس نیز پرداخته اند و بزرگانی از جمله آیت الله العظمی مکارم شیرازی و آیات معظم شیخ حسین شب زنده دار جهرمی و شیخ ابوالقاسم محجوب جهرمی و شهید عبدالرحیم ربانی شیرازی و سید حسین نسابه از خدمت ایشان بهره گرفته اند.

رفتن به لار به قصد تشرف به نجف اشرف

در سال 1328 این عالم جلیل القدر پس از گذراندن دروس دوره سطح حوزه و مقداری از دورس درس خارج و خواندن برخی از کتب فلسفی به لار عزیمت می کند تا از طریق بندرعباس به نجف مشرف شود اما دست تقدیر چنین رقم می زند که به مدت یک سال در لار بماند و در این مدت است که مبارزات عموی بزرگوارش آیت الله آقا سید علی اصغر موسوی و روحانیت و مردم لار در مقابل دربار پلید پهلوی شروع می شود و طبیعی است که مرحوم آیت الله سید عبدالعلی آیت اللهی در خدمت عمو به مبارزه بپردازد و با ایراد سخنرانی های شورآفرین انقلابی خود به روشنگری مفاسد دستگاه ستم شاهی اقدام کند تا آنجا که در سخنرانی خود در مسجد جامع لار تصریح می کند که هیئت دولت یا کافرند و یا فاسق و فاجر و در هر حال هر کس قدرت داشته باشد باید با آن ها مقابله به سیف و شمشیر کند و باز در این سال این است که مفتخر می شود که دامادی عموی محترمشان آیت الله سید علی اصغر موسوی لاری را پیدا کند.

عزیمت به قم و نجف و دنباله تحصیل

ایشان پس از یک سال توقف در لار و مبارزه و ازدواج سرانجام با جلب رضایت و موافقت عموی خود راهی شهر مقدس قم می شود و به مدت پنج سال در این شهر از محضر بزرگانی همچون آیات عظام بروجردی، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقی خوانساری فیض می گیرد.

وی پس از پنج سال تحصیل در قم راهی نجف اشرف می شود و از درس خارج آیات عظام حاج سید عبدالهادی شیرازی و حاج سید محسن حکیم و برخی از بزرگان دیگر به مدت یک سال مستفیض می شود و در بهره مندی از درس آیات عظام با مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی همدرس و همچنین با آیت الله سید موسی صدر و آیت الله سیدمحمدباقر صدر هم مباحثه بوده است.

بازگشت به لار به دستور مراجع

در سال 1334 شمسی حضرت آیت الله حاج سیدعلی اصغر موسوی لاری عمو و پدرخانم ایشان به رحمت ایزدی واصل می گردد و اهالی لار با توجه به مقام عالی و سابقه مبارزاتی ایشان از محضر آیت اله بروجردی مرجع عظیم الشان تقلید وقت و آیت الله حاج سید عبدالهادی شیرازی تقاضا می کنند که از سید عبدالعلی آیت اللهی بخواهند و حتی امر کنند که برای اشاعه دین و ترویج مکتب اهل بیت به لار مراجعت کند که مرحوم آیت الله بروجردی از مرجع وقت بروجرد آیت الله حاج شیخ علی محمد بروجردی که با آقای آیت اللهی خویشاوندی داشته است طی نامه ای می خواهند که با تماس با آقای آیت اللهی ایشان را برای بازگشت به لار تشویق و ترغیب کند و این کار صورت می پذیرد که آقای آیت اللهی کم رغبتی نشان می دهد و در این بین مردم لارستان دست به دامن آیت الله حاج سید علی اکبر آیت اللهی عموی سید عبدالعلی می شوند که ایشان نیز اقدام کرده و نامه ای به نجف می فرستند و آقا سید عبدالعلی آیت اللهی را به آمدن لار ترغیب و فرمان می دهد و حتی در نامه می نگارد که عدم پذیرش به آمدن لار چه بسا موجب از بین رفتن خدمات و زحمات بسیار ارزشمند جد و والد و عموی بزرگوارتان شود لذا از سوی ایشان دعوت پذیرفته می شود و بالاخره آیت الله آیت اللهی در شهریور ماه 1334 به لار مراجعت می کند و تا آخر عمر در آنجا خدمات ارزشمند خویش را دنبال می کند.

اجازات

آیت الله آیت اللهی از مرحوم حاج سید نورالدین حسینی و از حضرات آیات عظام سید صدرالدین صدر و سید شهاب الدین نجفی مرعشی هر کدام اجازه نامه اجتهاد دریافت می کند و همگی شایستگی ایشان را در صدور فتوای شرعی تصدیق می کنند همچنانکه این دو بزرگوار اجازه نامه روایی نیز به ایشان می دهند، این اجازه نامه ها به وسیله آیت الله سیدمحمود شیرازی ساکن سامرا مورد تصدیق و توشیح قرار می گیرد.

همچنین مرحوم آیت الله آیت اللهی از آیت الله بروجردی نیز اجازه وکالت نامه تام در امور حسبیه دارند و نیز مرحوم آیت الله آقا بزرگ تهرانی اجازه نامه روایی به ایشان اعطا کرده اند.

مبارزات

آن مرحوم در کنار خدمات شایان علمی، اجتماعی، فرهنگی، تربیتی، حوزوی، تدریس و تربیت طلاب فعالیت های سیاسی که شایسته ذکر است نیز داشته اند.

با آغاز قیام امام راحل در سال 1341 اقدام به تبلیغ نهضت، امر به توزیع اعلامیه ها در لار و اطراف و قرائت آن ها بر منابر با صراحت و شجاعت عالیه ای که داشتند کردند و در این رابطه با علمای منطقه به خصوص حضرات آیات محلاتی و دستغیب در تماس بودند.

در اوج قیام نهضت پانزدهم خرداد 1342 برای اعلام همبستگی با نهضت علاوه بر اقدام عملی با سرودن چکامه بسیار بلند و زیبا، مشکلاتی که برای علما و مردم از جمله دستگیری اخوی خودشان آیت الله سیدحسن آیت اللهی (امام جمعه فقید جهرم) پیش آمده بود در جهت تهییج مردم به قیام اقدام کرده و از اخوی خود حمایت کردند.

جنبش پانزده خرداد در لارستان نیز پایان غیرقابل تصوری برای آیت الله آیت اللهی داشت در نتیجه این قیام سران اصلی و مهره های اصلی جنبش به شهادت رسید و این حوادث بر ذهن و یاد ایشان تاثیر ناگواری بر جای گذاشت و از طرفی این ایام مصادف با دستگیری و زندانی شدن اخویشان در جهرم آیت الله سیدحسین آیت اللهی بود که باعث نگرانی مضاعف شد و در این مقطع حساس ناگزیر بود تا شرایطی را برای آزادی آن مرحوم به وجود آورد که در این راه نیز متحمل فشارهای زیادی شده است.

اخلاق کریمه

از مباحث علمی و انقلابی و شخصیتی آن مرحوم که بگذریم روحیه بلند اخلاق کریمه نبوی که در وجود این عالم ربانی بود و این که همگان کوچک و بزرگ و خردوکلان فقیر و غنی را مورد عنایت و محبت قرار می داد و در دیدارها و معاشرت ها با اخلاص و سلوک بالا رفتار می کرد.

شکرالله جهان مهین، مدیر بنیاد فرهنگی و خیریه آیت الله حق شناس جهرم در وصف اخلاق کریمه مرحوم آیت الله سید عبدالعلی آیت اللهی می گوید: آیت الله آیت اللهی اهل تعارف نبود و از جمله اینکه نسبت به استاد اخلاق آیت الله حاج سیدابراهیم حق شناس جهرمی ابراز ارادت و عنایت ویژه داشت و هنوز برخی از نامه ها که برای آیت الله حق شناس نوشته، موجود است.

وی افزود: این عالم مجاهد در زمان فوت آیت الله حق شناس نیز به جهرم آمد و در مراسم ترحیم شرکت کردند و عنایت تمام و کمال به بیت و دلبستگان ایشان داشته است و در هر زمان که برای بیت آیت الله حق شناس مشکل و حادثه و مصیبتی پیش می آمد با تلفن و فرستادن فرزندشان به جهرم دلجویی و ابراز همدردی می کردند.

مدیر بنیاد خیریه و فرهنگی آیت الله حق شناس جهرم خاطرنشان کرد: این عالم گرانقدر از نظر وحدت و اخوت اسلامی بین برادران اهل تسنن و تشیع مقامی منحصر به فرد داشت و پیشرو و منادی وحدت شیعه و سنی در جنوب استان فارس و حتی استان هرمزگان بود و در این راه گام های بلند و ارزشمندی برداشت.

وی همچنین با اشاره به ذوق هنری آیت الله آیت اللهی نیز گفت: مرحوم آیت الله سید عبدالعلی آیت اللهی با آنکه از نظر علوم عقلی و نقلی به حق صاحب نظر بود در امر هنری نیز ید طولایی داشت و دارای ذوق هنری ادبی و شعری بود.

جهان مهین ادامه داد: ایشان در هنر ادبی، شعر و خطاطی سرآمد بود و از ادبای برجسته زمان خویش به حساب می آمد.

وی اظهار داشت: انتشار گزیده اشعار و خوشنویسی آن مرحوم تحت عنوان "جذبه موسوی" به سال 1384 به وسیله نشر کتاب نیستان تهران به صورت بسیار زیبا و با کاغذ نفیس منتشر شده است که دلیل بر مطلب فوق است.

عروج ملکوتی

سرانجام این مرجع عالیقدر مردمی در روز جمعه 19 خرداد ماه 1391 در سن 92 سالگی در بیمارستان کوثر شیراز به ملکوت اعلی پیوست و دو روز بعد جنازه وی به لار منتقل شد و در روز 22 خرداد پیکر مطهر ایشان بر روی دستان مردم وفادار لار تشییع و پس از اقامه نماز توسط آیت الله مکارم شیرازی در حسینیه اعظم این شهرستان به خاک سپرده شد.

در پی ارتحال ملکوتی ان عالم و زاهد فرهیخته از سوی مقام معظم رهبری و عموم مراجع تقلید و شخصیت های مذهبی، سیاسی، لشکری و کشوری و نهادهای دولتی و مردمی این ضایعه اسف بار را به خاندان آیت اللهی تسلیت گفته شد.

روحش شاد، راهش پر رهرو باد ...

پایان پیام/