در ابتدای این مراسم که در هتل استقلال تهران برگزار شد، "محمد ابراهیم طاهریان" نخستین سفیر جمهوری اسلامی ایران در بوسنی گفت: اولین سفیران ما کسانی بودند که زحمات فراوانی کشیدند و در این راه زندگی و جانشان را نثار کردند، آنها همیشه گمنام ماندند و به حق سفیران اصلی ایران در میان ملت بوسنی بودند.
وی افزود: در مراسم گرامیداشت شهدای ایران در بوسنی چیزی که توجه را جلب می کند مظلومیت این افراد است. بنده در زمان شهادت برخی از این عزیزان در بحبوحه جنگ بوسنی از نزدیک شاهد وقایع بودم و شهادت آنها مایه تاثر است.
به گفته وی در زمان برگزاری مراسم یادبود شهدای بوسنی خصوصا اکنون که هفدهمین سالروز فاجعه سربرنیتسا است، یک احساس دو گانه به انسان دست می دهد؛ یکی اینکه در قرن بیستم و در قلب اروپا چنین جنایت هولناکی رخ داده و باعث شرمندگی نوع بشر شده است، کشتار انسانهایی که جرمشان انسان بودن و مسلمان است. احساس دیگر این است که وعده خداوند حق است.
امشب که ما در سالگرد کشتار سربرنیتسا دور هم گردآمده ایم، برخی از جنایتکاران مانند کارادزیچ و ملادیچ که فرماندهان ارتش صرب در جنگ بوسنی بودند دستگیر شده و هر چند به شکل ظاهری در دادگاههای بین المللی مورد محاکمه قرار گرفته اند و باید پاسخگوی جنایتشان باشند.
طاهریان اظهار داشت: شرایط بوسنی و سارایوو در زمان محاصره چنان نگران کننده بود که حتی خوش بین ترین افراد امیدی به بهبود وضعیت در آینده نداشتند. در اجلاس بیداری اسلامی آقای دکتر ولایتی که آن زمان وزیر خارجه بودند و پروژه بوسنی را با رهنمودهای رهبری پیگیری می کردند، اعلام کرد ما به هر نحو ممکن به بوسنی کمک کردیم و مجموع اقدامات جمهوری اسلامی در بوسنی باعث تغییر شرایط نظامی و سیاسی این کشور شد به گونه ای که ما امروز می توانیم در اینجا جمع شده و شاهد سرنوشت شوم دشمنان بوسنی باشیم.
خانم دکتر "جوادا شوشکو" استاد روابط بین الملل دانشگاه سارایوو دیگر سخنران این مراسم بود که با تشکر از دعوت جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در اجلاس زنان و بیداری اسلامی گفت: سربرنیتسا نماد فاجعه ای علیه بشریت است که در جنگ بوسنی بدست نظامیان صرب انجام گرفت. این شهر در شرقی ترین منطقه مرزی بوسنی واقع شده و شاهد کشتار عظیم شهروندان خود در روز یازدهم جولای 1995 بود.
صربهای افراطی به بهانه های فرقه ای دست به جنگی زدند که شهرهای ما را ویران و هزاران نفر از عزیزان ما را کشت. کلید این جنگ با فروپاشی کمونیسم و استقلال طلبی مردم یوگسلاوی زده شد. در سال 1991 به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوری، یوگسلاوی نیز دچار تجزیه شد. در ابتدا کرواسی و اسلوونی استقلال خود را اعلام کردند و سپس مردم بوسنی نیز تصمیم گرفتند چنین کنند چون در غیر این صورت میبایست در یوگسلاوی فروپاشیده آن زمان تحت سلطه صربها باقی میماندند. به همین دلیل طی همه پرسی که برگزار بوسنیایی ها به استقلال رای دادند که این امر از سوی سازمان ملل هم به رسمیت شناخته شد.
به گفته وی نقشه اصلی صربها در حمله به بوسنی کشتار مسلمانان و از بین بردن اسلام بود. با شدت گرفتن جنگ در سال 1992 سازمان ملل شهرهایی را به عنوان مناطق امن معرفی کرد. یکی از این مناطق سربرنیتسا بود. تا جولای 1995 حدود 25 هزار نفر از آوارگان جنگ بوسنی که به سربرنیتسا پناه برده بودند، مورد حمله صربها قرار گرفتند.
طبق آمار رسمی صلیب سرخ در فاجعه سربرنیتسا 7 هزار و 79 نفر کشته شدند. اما آمار واقعی بسیار بیشتر از این میزان است. شمار قربانیان این نسل کشی با احتساب تعداد مفقودشدگانی که احتمال می رود هنوز در گورهای دستجمعی در گوشه و کنار سربرنیتسا آرمیده اند، بیش از 10 هزار نفر است. این در حالی است که با گذشت نزدیک به دو دهه از کشته شدن آنان، تشخیص هویت قربانیان از روی بقایای اجسادشان دشوارتر شده است.
شوشکو در پایان تاکید کرد: جنگ 1992 تا 1995 بوسنی برای نابودی مسلمانان به راه انداخته شد اما به لطف خداوند و کمک برادران ایرانی ما هنوز زنده و پابرجاییم.
نظر شما