خبرگزاری شبستان: یکی از وظایف مهم افراد در جامعه اسلامی، دستگیری از نیازمندان و تهیدستان است. هر کس به اندازه امکانات و توانمندی خویش وظیفه دارد خلاء های موجود در زندگانی افراد را جبران و کمبودهای آنان را پاسخگو باشد. همان‌گونه که خداوند نیازمند و فقیر را با فقر و نداری امتحان می‌کند، ثروتمندان را نیز این گونه می‌آزماید.
آنچه از بررسی نقش مسجد در صدر اسلام به دست می‌آید، جامعیت مسجد در زمینه‌های عبادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی و اقتصادی بوده است و محور همه آنها امامت و پیشوایی در مسجد است که به عنوان مهم‌ترین مسئله در ساختار و پیکره این مکان مقدس مطرح است.
حجت الاسلام سعید فراهانی، عضو گروه اقتصاد دانشگاه مفید قم با اشاره به جایگاه انفاق در اسلام به خبرنگار شبستان می گوید: با نگاه به صدر اسلام درمی یابیم که در زمان پیامبر (ص) تمام جهادها حتی جهاد اقتصادی و همه انفاق ها از مسجد نشأت می گرفت و مسجد محور انجام این اقدامات بوده است.
به گفته وی در حال حاضر زکات به ویژه زکات فطره در مسجد و در مکان هایی که نماز عید فطر برپا می شود، پرداخت می شود که هم اینها نشان از بعد اقتصادی مسجد دارد. بنابراین می توان گفت، مسجد در ترویج جهاد اقتصادی، انفاق، خمس و زکات و آموزه های اقتصاد اسلامی نقشی تأثیرگذار دارد.
وی با بیان اینکه انفاق در مسجد در صورتی که تحت نظر امام جماعت به عنوان مدیر مسجد صورت گیرد با سازمان دهی بهتری انجام می شود، اذعان می کند: نمازگزاران با حضور در مسجد می توانند نیازمندان مومن، نمازگزار و آبرومند را شناسایی و با مدیریت امام جماعت به آنها کمک کنند.
یکی از مساجدی که در زمینه انفاق و کمک به محرومین در سال های گذشته اقدامات و برنامه ریزی هدفمندی داشته است مسجد مسلمین است.
مسجد مسلمین، مسجدی کوچک در منطقه سرآسیاب تهران است. در این مسجد از چلچراغ ها و محراب پر نقش و نگار، معماری و طراحی باشکوه، سیستم های صوتی آنچنانی، امکانات بسیار و فضایی بزرگ خبری نیست، اما یک چیز را به وضوح می توان احساس کرد: صفا، اخلاص و معنویت را.
حجت الاسلام رزاقی، امام جماعت مسجد مسلمین علت این همه صمیمیت و معنویت در فضای به ظاهر کوچک را اخلاص و معنویت مردم و نمازگزان مسجد می داند و به خبرنگار شبستان می گوید: این مسجد با وجود آنکه هیچ گونه درآمد و موقوفه ای چون برخی مساجد ندارد و حتی در پرداخت هزینه های مصرفی خود با مشکل مواجه است ولی با این وجود نمازهای جماعت این مسجد در سه نوبت و با استقبال بی نظیر مردم اقامه می شود کاری که در بسیاری از مساجد کمتر دیده می شود.
وی می افزاید: از طرفی این مسجد با وجود کم توجهی که از سوی مسئولان می شود برنامه ریزی های دقیق و حساب شده ای برای حمایت از مستمندان محل دارد و با کمک هایی که از سوی نمازگزاران به مسئولین مسجد اهدا می شود افراد بی بضاعت و مستمند منطقه تا حد امکان مورد حمایت و تحت پوشش قرار می گیرند.
مساجد زیادی را می شناسیم که در امور مختلف فرهنگی و اجتماعی فعالیت می کنند، برگزاری کلاس های آموزشی مختلف، برگزاری اردوهای تابستانی برای پر کردن اوقات فراغت جوانان، کلاس های نهضت سوادآموزی و کمک به محرومین در قالب اعطای وام های قرض الحسنه. اما کمتر شنیده ایم که مسجدی نیازمندان محلی را شناسایی کند و آنان را همانند آنچه کمیته امداد امام یا سازمان بهزیستی انجام می دهند، زیرپوشش کمک های نقدی و جنسی خود قرار دهد.
مسجد مسلمین سالیان درازی است که محرومان محلی را به این شکل تحت حمایت خود قرار داده است. حجت الاسلام رزاقی در این زمینه می گوید: کمک های غیرنقدی در این مسجد جمع آوری و با شیوه ای منظم و با برنامه ریزی به مستمندان محل اهدا می شود.
امام جماعت این مسجد با اشاره به اینکه مشکلات محرومان منطقه در این مسجد به سه شیوه رفع می شود، می افزاید: عده ای وام قرض الحسنه دریافت می کنند، گروهی دیگر با توجه به نیاز خود مستمری ماهانه یا هزینه درمان می گیرند، بعضی هم با توجه به شرایط از وام بلاعوض استفاده می کنند.
وی ادامه می دهد: برای تهیه بودجه موردنیاز برای کمک به نیازمندان، صندوق هایی در اختیار اهالی محل و نمازگزاران گذاشته شده است که وجوه نقدی خود را در این صندوق ها جمع آوری می کنند و در اختیار مسجد قرار می دهند. علاوه بر این، عده ای از خیرین و هیئت امنا نیز به شکل جداگانه مبالغی را برای سهیم شدن در این امر خیر کمک می کنند. جمع آوری همین بودجه های اندک به مسجد این امکان را داده است تا در جهت رفع نیازهای مردم گام بردارد.
شیوه انفاق در مسجد مسلمین
علی ابوالحسنی، عضو هیئت امنای مسجد مسلمین در این باره توضیح می دهد: مردم این منطقه بیشتر قشر متوسط کارمند یا کارگر هستند و نمی توانند کمک های قابل توجهی داشته باشند و مبالغی را که کمک می کند بسیار محدود است ولی با همین کمک های نقدی که از مردم جمع می شود، سعی می کنیم مشکلات محرومین منطقه را برطرف کنیم و شاهد آن نباشیم که نیازمند و فرد محرومی در منطقه و محل طعم تلخ نداری و محرومیت را بچشد.
امام حسین (ع) می فرماید: نیاز مردم به سوی شما از برترین نعمت های خداوند سبحان است که اگر قدردان نباشید، این نعمت ها از شما گرفته می شود. بنابراین خدمت به مردم از برترین نعمت هاست و بهترین نوع خدمت هم دستگیری از محرومان و خدمت به آنان است، اما در حال حاضر کم نیستند افراد شیادی که از احساسات انسانی و مذهبی مردم سوءاستفاده می کنند، زندگی خود را با جیب دیگران می گذرانند از همین رو کار شناسایی محرومان واقعی را سخت می کنند.
امروز تکدی گری برای عده ای شغل پردرآمد و بدون زحمتی است که به هیچ عنوان حاضر نیستند آن را با یک شغل آبرومند عوض کنند. در این میان مساجد با توجه به جایگاهی که میان مومنان دارند، می توانند نقش مهمی در شناسایی محرومان واقعی داشته باشند.
فلسفه وجودی مساجد، احیای کارکرد انفاق
حجت الاسلام رزاقی در این باره ادامه می دهد: مسجد به این دلیل که خانه امن الهی است و شب و روز مستقیما با مردم در ارتباط است، در مقایسه با دیگر سازمان ها سامانه ارتباطی خوبی برای شناسایی و رفع مشکلات مردم به حساب می آید. یکی از ابعاد و فلسفه وجودی مساجد رسیدگی به مسائل و مشکلات مردم و احیای کارکرد انقاق و دستگیری از محرومین است. بنابراین به نظر می رسد خدمت به مردم از سوی خدمتگزاران مساجد از اهم وظایف مساجد است و باید یکی از دغدغه های اصلی آنان باشد.
این همان کاری است که در مسجد مسلمین انجام می شود. عده ای از نیازمندان مستقیما مراجعه می کنند، در این صورت هیئت امنا با انجام تحقیقاتی محدود آنان را زیر پوشش حمایت های مسجد قرار می دهد. گروهی دیگر را نیز نمازگزاران و مومنین محلی شناسایی و به مسجد معرفی می کنند. این روند سال هاست که در این مسجد کوچک ولی سرشار از معنویت دنبال می شود، ابوالحسنی در این زمینه می گوید: تقریبا تمام کسانی که معرفی شده یا مراجعه کرده اند به نوعی از کمک های مسجد استفاده می کنند.
وی ادامه می دهد: انجام تحقیقات درباره افرادی که از مناطق دیگر مراجعه می کنند، برای ما کار آسانی نیست اما اگر هر یک از مساجد محرومان محل خود را شناسایی کنند یا تنها به مراجعان محلی یا افرادی که در نتیجه تعامل با مساجد دیگر معرفی می شوند، خدمت رسانی کنند، امکان سوءاستفاده افرادی که در یک شب با مراجعه به چندین مسجد و با بیان داستان های دروغین در مورد بیماری خود و یا یکی از اعضای خانواده، بی خانمانی و مستاجری و بیکاری، احساسات مومنین و نمازگزاران را برمی انگیزند و اغلب مبالغ هنگفتی به جیب می زنند، گرفته می شود.
بنابراین چنانچه مساجد شرایط جدید اجتماعی را سرلوحه برنامه های خود قرار دهند، می توانند کارکرد چندگانه ای داشته باشند که هم به جذب افراد مختلف جامعه برای مشارکت در برنامه های مساجد کمک می کند و هم بازوی مطمئنی برای کمک به وضعیت اقتصادی طبقه محروم جامعه است.
پایان پیام/
نظر شما