خبرگزاری شبستان// کرمانشاه
شاید امروز دیگر کمتر کسی نداند؛ ریزگرد (Haze) پدیده‌ای است که از ترکیب ذرات ریز گرد و غبار با آلاینده‌های شهری به وجود می‌آید و نداند که این ترکیب برای بیماران تنفسی بسیار مضر است.
از چند سال پیش، هجوم ریزگردها به کشورمان از سوی کشورهای همسایه عربی موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی و انسانی بسیاری شده است، به طوری که در برخی از ایام سال، فعالیت‌های عادی و روند کاری نهادهای دولتی و زندگی روزمره مردم ایران به طور کامل مختل شده است.
این پدیده جغرافیایی که بر اثر خشکسالی و عمدتاً مداخلات انسانی در طبیعت از جمله سدسازی و بهره برداری بیش از حد از منابع آب های زیرزمینی، پسماندها و آلودگی‌های صنعتی و کشاورزی در هوای خشک ایجاد می شود، به معضلی تقریباً همه گیر در سطح جهان تبدیل شده است، به نحوی که در موافقتنامه های منطقه ای بسیاری از کشورهای مبتلابه، به این مسئله اشاره شده و ترتیبات خاصی بر ای مقابله با آن اندیشیده شده است که متاسفانه دولت عراق به مسؤولیت های خود درباره ریزگردها عمل نمی کند.
در ایران منشاء اصلی این پدیده کویرها و باتلاق‌های در حال خشک‌شدن عراق است. سه کشور ایران، عراق و عربستان به‌صورت مشترک هزینه‌های مالچ‌پاشی این اراضی را تأمین و تمام اراضی در فصل خاصی از سال مالچ‌پاشی می‌شد، که به‌علت بروز برخی مشکلات و تغییر رویه دولت‌ها در این ارتباط، این اقدام صورت نگرفت و پدیده ریزگرد به‌صورت گسترده بخش‌هایی از کشور را مورد هجوم قرار داده است.
از سوی دیگر احداث سدهای مختلف در بالادست کشور ترکیه موجب شده تا میزان آب های روان در سوریه و عراق کاهش یابد که این خود موجب افزایش بیابان ها و تخریب این سرزمین ها شده و وقوع ریزگردها را تشدید کرده است.
90 درصد کانون های گرد و غبار در کشور عراق است
سعید دزفولی نژاد، کارشناس آزمایشگاه اداره کل محیط زیست کرمانشاه، با اشاره به اینکه هوای شهر کرمانشاه از ابتدای سال 91 تا پایان خرداد از حیث ریزگردها و ذرات گردغبار 17 روز در حالت غیر استاندارد بود، به خبرنگار شبستان گفت: از مجموع این 17 روز 13 روز در وضعیت هشدار، یک روز در وضعیت اضطرار و سه روز را در وضعیت بحران قرار داشت.
وی با اشاره به اینکه هوای کرمانشاه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 34 روز را در وضعیت غیر استاندارد بود، خاطرنشان کرد: طی سه ماهه ابتدای سال 90 هوای کرمانشاه 26 روز در وضعیت هشدار، سه روز اضطرار و 5 روز در وضعیت بحران قرار داشت.
کارشناس آزمایشگاه اداره کل محیط زیست کرمانشاه با بیان اینکه خاستگاه 90 درصد کانون های گرد و غبار در کشور عراق است، گفت: وسعت این کانون ها به 2 میلیون هکتار می رسد، اما بروز پدیده گرد و غبار بیشتر در نیمه نخست سال رخ می دهد و بروز آن در نیمه دوم در کرمانشاه غیرمنتظره بوده است.
وی در مورد چرایی بروز این پدیده در 6 ماهه دوم سال، گفت: معمولا در نیمه دوم سال تالاب ها پر آب هستند و نیز میزان بارش مطلوب است و جهت وزش باد اما در حال حاضر تالاب ها خشک هستند و بارش نیز مطلوب نیست. این خشکسالی موجب بروز این پدیده در این فصل می شود.
پرداخت غرامت از سوی عراق امری مسلم است
مرتضی شفیعی، کارشناس حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان اظهار داشت: بایستی یک پیمان نامه و کنوانسیون بین المللی تدوین شود تا همانند موضوع گازهای گلخانه ای و تعهدات پیمان کیوتو ژاپن، کشورهای منشاء بحران آلودگی هوا ناشی از ریزگردها و گردو خاک همچون ترکیه، عراق، عربستان، اردن و سوریه در صورت عدم اجرای تعهدات خود، موظف به جبران خسارت شوند.
وی تصریح کرد: ضرورت حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلوده سازی آن، به عنوان یک اولویت مهم مورد پذیرش همه دولت‌ها و بلکه همه افراد بشر است، امکان دادخواهی و طرح دعوا نسبت به اقدامات زیان بار برای محیط زیست از جمله ضمانت اجراهای مؤثر است که باید بیش از پیش مورد توجه دولت‌ها و سازوکارهای نظارتی منطقه ای و بین المللی قرار گیرد.
شفیعی ادامه داد: در صورتی که امکان طرح دعوا با استناد به منفعت عمومی در محاکم داخلی یا مراجع ذی‌صلاح منطقه ای و بین المللی از جمله شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و دیوان بین‌المللی دادگستری معروف به دادگاه لاهه فراهم باشد، در چنین شرایطی گام مؤثری برای حمایت از محیط زیست و احترام به حقوق بنیادین بشر برداشته خواهد شد.
به گفته وی، برخورداری از یک محیط زیست سالم و عاری از هرگونه آلودگی برای هر یک از شهروندان جزیی از حقوق شهروندی محسوب می شود و این مهم در بسیاری از اسناد بین المللی و داخلی مورد تأکید قرار گرفته است.
شفیعی افزود: به گفته کارشناسان محیط زیست، وقوع جنگ های مختلف در عراق نیز مشکلات زیست محیطی منطقه را مضاعف کرده است، به عبارت دیگر ایالات متحده آمریکا در افزایش وقوع ریزگردها در عراق مقصر بوده و بایستی در این زمینه در مجامع بین المللی پاسخگو باشد.
بنا بر این گزارش، رشد تکنولوژی و شهرنشینی به تبعات خود افزایش حجم گسترده ای از انواع آلاینده ها در هوا را موجب شده و به دلیل مضر بودن آن برای سلامت عموم و محیط زیست، حساسیت دولتمردان مبنی بر اتخاذ تدابیر و تمهیداتی خاص به منظور جلوگیری از آلوده نمودن هوا و تخریب محیط زیست بر انگیخته است.
نفس مردم برید
پدیده ریزگرد که تا یکی دو سال پیش برای تهرانی‌ها ناآشنا بود و تنها ساکنان5 استان جنوبی و غربی کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند اینک دو سوم استان‌های کشور را درنوردیده و بیش از 21 استان کشور را درگیر خود کرده است.
پدیده ریزگرد وقتی با آلودگی سوخت‌های فسیلی توأم می‌شود به‌شدت خطرناک شده و باعث صدمات جبران‌ناپذیری به گروه‌های سنی خاص مانند کودکان، سالمندان و نیز بیماران قلبی و ریوی می‌شود.
سال گذشته طی روزهای پیاپی، دولت با تعطیلی عمومی سعی کرد راهکارهای موقتی برای مبارزه با آلودگی هوا اتخاذ کند اما به‌نظر می‌رسد چه در مقابله با آلودگی هوا و چه برای مبارزه با ریزگردها، دست یافتن به راهکارهای انفعالی و کوتاه مدت، همچون استفاده از مسکنی است که اگر چه ممکن است به‌صورت کوتاه مدت درد بیمار را تسکین دهد اما درمان درد او نیست.
متأسفانه دستگاه‌های متولی امر در ایران اعم از وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست در قبال این رخدادهای زیانبار برای سلامت مردم، برنامه مدون خاصی ندارند و یا اگر هم برنامه‌ای دارند آن را برای اطلاع افکار عمومی منتشر نکرده‌اند. ظاهرا وسعت این پدیده و فراگیری آن در گستره ملی و منطقه‌ای باعث شده تا اغلب مسئولان تنها نظاره‌گر این رخداد باشند و گاهی خود نیز به زمره منتقدان، پیوسته و از وضعیت موجود بنالند!!!!
پایان پیام/
نظر شما