شخصیتی که سخاوتمندی و بخشش را تا پایان عمر ترک نکرد

خبرگزاری شبستان: در نیمه دوم قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم با ظهور قاریان برجسته ای همچون شیخ احمد ندا، شیخ علی محمود، شیخ محمد رافت، شیخ مصطفی اسماعیل تحولی عظیم در این عرصه به وجود آمد و روح تازه های به کالبد فن غنی تلاوت قرآن بخشیده شد.

ادامه دهنده راه استاد احمد ندا

علی محمود یکی از مشاهیر عالم قرائت قرآن است که در سال 1878 میلادی در کشور مصر دیده به جهان گشود.
مردی گندمگون و کوتاه قد به نام  شیخ علی محمود در مصر مطرح شد . کسی که پس از شیخ احمد نداء، استاد فقید مصری تنها فردی بود که توانست رسالت و طریقه شیخ را ادامه دهد.

 او در یکی محله های تنگ عبّاسیه در میان خانواده ای ثروتمند پا به عرصه وجود گذاشت و حادثه ای خانواده را برآن داشت تا او را به مکتب خانه فرستد تا قرآن را حفظ کند.

پس از گذر ایامی چند، شیخ موسیقی شرقی را آموخته در آن تبحّر یافت. از این رو به خواندن قصاید و ابتهالات دینی پرداخت و چنان الحان و نغماتی را در این قصاید به کار برد که عقل ها را از سر به در کرده، به آنان شادی و نشاطی وصف ناشدنی می بخشید و شاید بتوان گفت که بسیاری قصاید دینی را که امروزه در محافل و مجالس می شنویم همه از نغمات زیبای اوست.

علی محمود نابغه زمان

بیشتر آنان که به سرودن این قصاید پرداخته اند بر همین اسلوب و فنون عمل کرده در چهار چوب مکتب او پرورش یافته اند.

شگفت آن که عموم از این نکته غافلند و شاید هرگز در اذهان چنین اندیشه ای رسوخ نکرده باشد که آهنگ ها و نغماتی را که محمد عبد الوهاب، موسیقی دان بزرگ عرب ساخته مبتنی بر نظرات و آراء شیخ علی محمود بوده است.

نظر سید درویش نسبت به علی محمود

چرا که تمامی این آهنگ ها و الحان پیش از آنکه در رادیو به سمع مردم برسد بر او عرضه شده است. شیخ علی محمود با وجود آنکه مردی نابینا بود، در این طریق تا آنجا پیش رفت که به عنوان یکی از نوابغ زمان مطرح گردید. او از دوستان سید درویش بود و هرگاه که به سرودن قصیده «بدر تجلی فی الافق » می پرداخت، و آن را به آواز می خواند سید از استماع صدای او به شدت می گریست. زمانی که از او خواسته شد که پیرامون شخصیت شیخ محمود سخن بگوید، بیدرنگ او را نابغه ای عظیم خواند و اظهار داشت که سرآمد تمامی ملحّنین و نوازندگان است.

صوت زیبای شیخ علی محمود همواره نوازنده دل و جان مستمعین بود. صوتی که هیچ گاه به جهت آن اجر و مزدی طلب نمی کرد. با این وجود منزلش مامن اهل فن و ادبا و بزرگان زمان بود. او از برترین پیش کسوت ترین قاریان می باشد. استاد در سرودن قصاید دارای شیوه خاص خویش بود. همان شیوه ای که دو تن از مشاهیر بزرگ مصر در سایه آن پرورش یافتند و پس از استادشان از بزرگترین علمای فن شدند.

شاگردان بزرگ علی محمود

شیخ طه الفشنی یکی از اساتید برجسته ای است که در فن تواشیح خوانی و سرودن قصاید شهرت چشمگیری یافت. کسی که عاشقان قرآن و حضرت رسول و خاندان مطهرش بارها و بارها مدایح و تواشیحات زیبای او را استماع کرده اند. از دیگر شاگردان او شیخ زکریا احمد بود. مردی که در زمینه ی نغمات چنان پرورش یافت که بعد ها در آستان وی بزرگترین علمای این فنون پا به عرصه عمل گزاردند. گرچه شیخ زکریا احمد در آغاز کار تنها یک قاری قرآن بود. آنگاه که صوت زیبای شیخ علی محمود را شنید به مکتب او پیوست و به همراهی او به سرودن تواشیح و ابتهالات و قصاید دینی در مراسم و محافل پرداخت.

جایگاه لحن در قرائت
اما پس از آن به کار موسیقی روی آورده و پس از چندی در این فن به مقام استادی رسید . این همه تجلی مقام علی محمود بود که در آستانش چنین افرادی تربیت یافتند. همان کسی که عنوان داشت که صوت شکل و ظاهر است و آنچه که اصل است لحن بوده که در برگیرنده مفهوم و مضمون است.

پس آنگاه که مضمون زیبا باشد مستمع دیگر توجهی بدان صورت به شکل و ظاهر ندارد . شخصی که اهل فن باشد با آشنایی با مقام ها می تواند از صدای ناخوش چنان صوتی بیافریند که تمامی مستمعین را مدهوش و شیدا سازد.

شیخ علی محمود می گوید: لحن زیبا همان لحن ساده و صادقی است که با سادگی خویش مفاهیم عمیق و عظیم را با صداقت بر شنوندگان بیان کند.

برخی از عادات شیخ علی محمود

از عادات شیخ علی محمود آن بود که همیشه اذان صبح را در مسجد امام حسین (ع) با صدای بلند سر می داد.
در این لحظات این میدان شاهد انبوهی از جمعیت می شد که از هر مکانی برای استماع صدای اذان شیخ به آنجا آمده بودند. در میان این جمعیت شیخ محمد بابلی و حسین ترزی و امام العبد و شیخ بشری و شیخ جزار به چشم می خوردند که اینان نیز قبل از اذان در آن مکان گرد هم می آمدند. اشتیاق تا بدان حدّ بود که رادیوی قاهره اقدام به ضبط این اذان می کرد در ایام مبارک رمضان علاوه بر این رادیو، رادیوی کویت نیز آن را پخش می کرد. شیخ علی محمود علاوه بر تلاوت قرآن بیشتر سعی در خواندن قصاید و ابتهالات دینی و تواشیح داشت. شیخ هرگز جز طریق منزل تا مسجد را طی نکرد. همواره در مکان مقدس و معنوی مسجد الحسین (ع) به تلاوت می پرداخت و جز این تنها مکانی که در آنجا به تلاوت اهتمام می ورزید منازل فقرا و نیازمندانی بود که شیخ را می شناختند و به او عشق می ورزیدند. او بسیار کریم و سخاوتمند بود و تا آنجا پیش رفت که تمامی ثروتی را که از پدرش به او به ارث رسیده بود در میان فقرا و نیازمندان انفاق کرد.
پایان پیام/