به گزارش خبرنگار سیاسی شبستان، دستگاه قضا از سه رکن اصلی نظام مقدس جمهوری اسلامی است که وظیفه سنگین اجرای احکام عدالت و حقوقی دین اسلام را در جامعه ایرانی بر عهده دارد. این دستگاه از سال 1358 آغاز به کار کرده و در طول عمر 33 ساله اش 5 رئیس را به خود دیده است.
بر اساس قوانین اساسی کشورمان قوه قضائیه هر 5 سال یک بار به صلاحدید مقام معظم رهبری شخصی را به عنوان رئیس در راس خود تجربه می کند که البته این شخص می تواند دو دوره 5 ساله بنابر صلاحدید مقام معظم رهبری در این سمت فعالیت کند.
بنابراین گزارش اولین رئیس قوه قضائیه کشورمان پس از انقلاب اسلامی، آیت الله شهید دکتر محمد بهشتی بود. وی 2 آبان 1307 در محله لُنبان اصفهان چشم به جهان گشود. در چهارسالگی به مکتب رفت. سپس به دبستان دولتی ثروت که بعدها 15 بهمن نامیده شد وارد شد. در امتحان ورودی دبستان در کلاس ششم قبول شد ولی با توجه به سن کمی که داشت در کلاس چهارم نشست. در امتحانات پایان دوره دبستان در شهر دوم شد و به دبیرستان سعدی رفت. پس از شهریور 1320، در سال دوم دبیرستان، تعاملش با شاگردان مدارس دینی بیشتر شد و به طلبه شدن علاقه پیدا کرد. سرانجام در سال 1321 و در سن چهارده سالگی دبیرستان را رها کرد و به مدرسه صدر بازار رفت.
پس از پیروزی انقلاب 1357، در 29 اسفند 1357 حزب جمهوری اسلامی را به همراه سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنه‌ای و محمد جواد باهنر تأسیس کرد. سپس توسط مردم برای عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی انتخاب شد. در 4 اسفند 1358 در حکمی از سوی آیت‌الله خمینی ریاست قوه قضائیه دیوان عالی کشور را بر عهده گرفت. در 2 تیر ماه 1360، پس از برکناری بنی‌صدر به همراه محمد علی رجایی و هاشمی رفسنجانی در شورای موقت ریاست جمهوری عضویت داشت.
آیت الله دکتر محمد بهشتی در هفتم تیر 1360 و در پی انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی که توسط سازمان مجاهدین خلق ایران سازماندهی شده بود، ترور شده و به مقام والای شهادت رسید.
پس از این شهید بزرگوار آیت الله موسوی اردبیلی با حکم امام خمینی ره به عنوان دومین رئیس قوه قضائیه منصوب شد. او در 8 بهمن 1304 در شهر اردبیل به دنیا آمده است. پدرش میرعبدالرحیم، روحانی بود و مادرش را در کودکی از دست داد. در اوایل انقلاب وی رئیس دستگاه قضایی کشور بود و وظیفه تدوین قوانین کیفری، جزائی و حقوقی دادگستری و انطباق آنها با موازین شرع و فقه اسلامی را داشت.
سومین رئیس قوه قضائیه آیت الله محمد یزدی بود که در سال 1368 با حکم مقام معظم رهبری به این سمت منصوب شد. وی در دو دوره 5 ساله رئیس دستگاه قضا بود. آیت الله یزدی در سال 1310 شمسی در خانواده‌ای متدین چشم به جهان گشود. او از شاگردان حضرت آیت الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله مرعشی، شیخ مرتضی حائری، سید محمدعلی ابطحی، علامه طباطبایی، آیت الله اراکی، شیخ حسن نجف آبادی، فقیه، لاکانی و غیره بود.
آیت الله یزدی در مسؤولیت های زیادی ایفای نقش کرد از جمله: 1ـ ریاست دادگاه انقلاب اسلامی قم 2ـ ریاست دفتر امام(ره) در قم 3ـ نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی 4ـ نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره اول از قم و دوره دوم از تهران 5ـ نائب رئیس مجلس شورای اسلامی 6ـ عضویت در شورای نگهبان پس از استعفای آیة‌الله صافی گلپایگانی 7ـ عضویت در شورای بازنگری قانونی اساسی 8ـ ریاست قوه قضائیه با حکم مقام معظم رهبری در دو دورة پنج ساله 9ـ نمایندگی رؤسای سه قوه در هیأت سه نفره حل اختلاف بین مرحوم رجایی و بنی‌صدر 10ـ نمایندگی مجلس خبرگان رهبری 11ـ نائب رئیس و قائم مقام اجرائی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
چهارمین رئیس دستگاه قضا، آیت الله هاشمی شاهرودی است که در سال 1378 با حکم مقام معظم رهبری به این سمت منصوب شده و تا 10 سال یعنی دو دوره 5 ساله در این سمت فعالیت داشت.
سید محمود هاشمی شاهرودی در سال 1327 در شهر نجف و در خانواده‌ای مذهبی و از سادات منسوب به حسین بن علی به دنیا آمد. پدرش سید علی حسینی شاهرودی، از استادان و بزرگان حوزه علمیه نجف بود.مادرش فرزند سید علی مددی موسوی قائنی از علمای دینی و از اهالی روستای سیدان استان خراسان جنوبی است.
دوران تحصیل [ویرایش]وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علویه نجف به پایان رساند و سپس به تحصیلات حوزوی پرداخت. وی با توجه به موقعیت علمی خانوادگی توانست در مدتی اندک، دروس دوره سطح را به پایان برساند. پس از آن به درس سید محمد باقر صدر رفت. وی در کلاس های درس روح‌الله خمینی و سید ابوالقاسم خویی هم حاضر می‌شد.
سید محمود هاشمی شاهرودی پس از پیروزی انقلاب 1357 در ایران به ایران آمد و رابط سید روح‌الله خمینی و سید محمدصادق صدر گردید و پیام‌های مراجع تقلید ساکن شهر نجف را به خمینی می‌رساند. او همچنین تشکیلاتِ جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلای عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهی کرد.
سید محمود هاشمی شاهرودی سالها از اعضای شورای نگهبان بود تا اینکه با حکم سید علی خامنه‌ای در 23 مرداد 1378 به ریاست قوه قضائیه ایران منصوب شد و تا سال 1388 این منصب را در اختیار داشت. وی در سال 1378 به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد و پس از پایان دوره ریاست در قوه قضائیه به عضویت در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب گشت. همچنین در مردادماه سال 1390 آیت الله خامنه‌ای در حکمی آیت‌الله هاشمی شاهرودی را به ریاست هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه منصوب کردند.
آخرین رئیس قوه قضائیه در سالهای ابتدایی پس از انقلاب تا کنون آیت الله صادق لاریجانی است که در سال 1388 با حکم مقام معظم رهبری به این سمت منصوب شد. آیت الله لاریجانی در سال 1339 در نجف متولد شد. صادق لاریجانی همچون دیگر برادران و خواهرش علاوه بر اینکه از کودکی با مسایل دینی آشنا شد، علوم جدید را نیز فراگرفت. وی دوران دبستان را در سال 1345 آغاز کرد و دوره دبیرستان رااز دبیرستان صدر اوحدی در سال 1356 به پایان رساند و در همین سال وارد حوزه علمیه شد. او در دوره دبیرستان با علاقه بسیار به کتب ریاضی روی آورد و بسیاری از آنها را با مطالعه فرا گرفت. وی در سالهای تحصیل خود در اکثر مواقع حائز رتبه اول بود و هنگام وارد شدن به سال چهارم دبیرستان با فراهم آمدن بورس تحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف عازم تحصیل در یکی از کشورهای غربی بود که ناگهان زندگی‌اش دگرگون شد و با تاسی به راهنمایی پدر به دروس دینی رو آورد. این در حالی بود که برادران بزرگتر او محمد جواد و علی در مسیر علوم جدیده چون ریاضیات و فیزیک و فلسفه گام برداشتند.
وی در سالهای تحصیل، از محضر استادان بسیاری بهره برد. از جمله رسائل و مکاسب را نزد اساتید برجسته‌ای همچون آقایان صلواتی، سیدکاظم حائری، سید مهدی نبوی و کرباسی فرا گرفت که عمده این درسها به شکل خصوصی بود.
لاریجانی با به پایان بردن دروس سطح به درس خارج پدر خود هاشم آملی و نیز حسین وحید خراسانی رفت و سالها از محضر آنان بهره برد. او در بخش علوم عقلی نیز در درس اسفار عبدالله جوادی آملی و حسن حسن‌زاده آملی حاضر شد.
در سال 1356 به حوزه علمیه قم وارد شد و بیشتر دروس مقدمات و سطح را در فرصتی اندک و در نزد استادان برجسته که گاه از نزدیکان وی نیز بودند، به پایان رسانید. او از سال 1368، پس از تدریس سطح، به تدریس خارج اصول و خارج فقه پرداخت و سپس به عضویت هیات علمی دانشگاه قم در آمد و هم اکنون به طور منظم در دانشگاه تربیت مدرس قم در سطح کارشناسی ارشد و دکترا، کلام جدید و فلسفه تطبیقی تدریس می‌کند.در درس خارج بزرگان قم، از جمله والد خود حاضر شد و سالها از محضر آنان بهره‌های بسیار برد. در این مدت از تحصیل علوم عقلی و تفسیر نیز بازنماند.
صادق لاریجانی در خانواده‌ای اصالتا مازندرانی بدنیا آمده، فرزند میرزا هاشم آملی است و داماد حسین وحید خراسانی است.[1] برادران وی محمدجواد لاریجانی (از تئوریسین‌های برجسته جناح محافظه‌کار، رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و دکترای ریاضی)، علی لاریجانی (رئیس فعلی مجلس هشتم ـ دکترای فلسفه غرب)، باقر لاریجانی (رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران ـ فوق تخصص داخلی) و فاضل لاریجانی (وابسته فرهنگی ایران در کانادا ـ دکترا در سیاستگذاری علمی) هستند که در سیاست و دولت پس از انقلاب ایران نقش‌های گسترده‌ای ایفا کرده‌اند.
آیت الله خامنه ای وی را در تاریخ شنبه 24 مرداد 1388 به سمت ریاست قوه قضاییه منصوب کردند.
به احتمال زیاد ریاست آیت الله لاریجانی نیز در دو دوره تمدید شده و انتخاب رئیس بعدی دستگاه قضا از سوی مقام معظم رهبری به سال 1398 موکول خواهد شد.
پایان پیام/
نظر شما