به گزارش خبرگزاری شبستان از هرمزگان، بندر تاریخی لافت یکی از روستاهای توابع بخش مرکزی شهرستان قشم در استان هرمزگان واقع در جنوب ایران، یکی از بنادر و روستاهای تاریخی و مهم حوزه خلیج فارس در بُعد معماری، تاریخی و فرهنگی به شمار می‌رود.
این بندر در شمال غربی جزیره قشم و در پیش‌آمدگی خشکی‌های جزیره در طول جغرافیایی 55 درجه و 5 دقیقه شرقی و عرض 26 درجه و54 دقیقه شمالی واقع شده است.
لافت در کنار ساحل شمالی جزیره قشم از لحاظ تنوع محوطه‌های تاریخی و بافت معماری یک‌دست یکی از مکان‌های شاخص گردشگری در جزایر خلیج فارس محسوب می‌شود که یکی دیگر از جنبه‌های مهم این بندر تاریخی انجام مراسم و آیین‌های سنتی در آن است.
چهره طبیعی روستای لافت در میان درختان سبز گرمسیری و نخلستان‌های بلند، همراه با زیبایی خیره کننده دریا و جنگل شناور حرا از جمله ویژگی‌های این روستای جنوبی است.
این روستا در معماری نیز مورد علاقه بسیاری از علاقه‌مندان این حوزه است به نحوی که می‌توان گفت بارزترین خصیصه معماری این روستا، بادگیرهای فراوان آن در اندازه‌های مختلف است به طوری که لافت در بعد معماری با بادگیرها شناخته می‌شود.
بعد دیگر معماری این روستا وجود بناهای نزدیک و کوچه‌های بسیار تنگ و باریک است.
بادگیرهای کوچک و بزرگ خانه‌های روستایی که در میان باغ ها و نخلستان‌ها قرار گرفته‌اند، شکوه و زیبایی خاصی به این روستای ساحلی بخشیده‌اند.
لافت از لحاظ تقسیمات اقلیمی تابستانی ایران، در منطقه خیلی گرم و مرطوب و از نظر تقسیمات زمستانی، در منطقه گرم و مرطوب قرار گرفته است.
بیشینه دمای مطلق 46 و کمینه آن 0 صفر درجه سانتی‌گراد. میانگین سالانه درجه حرارت 26 درجه سانتی‌گراد و میانگین روزانه بیشینه و کمینه به ترتیب 33 و 18 درجه سانتی‌گراد هستند.
مهم ترین هوایی که موجب بارندگی شود جریان هوای مرطوب غرب و شمال است.
بافت روستا در مراحل مختلف گسرتش یافته است و با توجه به وضع کالبدی روستا، بافت روستا را می توان به 3 بخش مختلف تقسیم کرد:
الف – بافت قدیمی و اصلی: قسمت قدیمی روستا شامل هسته اولیه در بخش مرکزی ساخت و سازهای فعلی بوده و در حد فاصل دریا و تپه های اطراف چاه های آب شکل گرفته است و این بافت به طول تقریبی یک کیلومتر و عرض متوسط 170 متر در چند راستای اصلی به موازات امتداد ساحل واقع است . مساجد این بافت ( 4 مسجد از 7 مسجد لافت ) در عمل محله هایی را در طول بافت تعریف کرده اند . این محله ها به مراکز مساجد شکل گرفته اند، در عین حال، بافت قدیمی روستا یکپارچه و پیوسته است.
ب – ساخت سازهای قسمت جنوب شرقی روستا: این ساخت و سازها به صورت پراکنده و با تراکم ساختمانی و جمعیتی اندک، در دامنه تپه ها و زمین های مسطح اطراف، با فاصله از دریا شکل گرفته که موجب جهت دهی توسعه روستا شده و شکل گیری آن به تدریج و به طور پیوسته انجام گرفته است.
در داخل تپه مرکزی و حد فاصل این ساخت و سازها و بافت قدیم روستا، خدمات آموزشی، بهداشتی، درمانی و تاسیسات و تجهیزات لافت به وجود آمده است.
پ – ساخت و سازهای بخش شمالی: در سطحی محدودتر و با پراکندگی بیشتر نسبت به ساخت و سازهای جنوب شرقی و در شیب تند تر تپه ماهورها شکل گرفته است با گذشت زمان و توجه به جنبه های اقتصاد آزاد توسعه در جهت شمال و به سوی قشم صورت گرفته ، عواملی مانند طرح جامع و طراحی هایی در این شکل گیری تاثیرات به سزایی دارند.
ویژگی‌های معماری:
تمام خانه ها حیاط مرکزی و بادگیر دارند، خانه‌ها هر چند سال یک بار به روش های سنتی مرمت شده و بنابراین به شکل اولیه خود باقی مانده‌اند و به همین علت، حدس زدن سن آنها دشوار است.
اهداف اصلی معماری لافت مقابله با شرایط طاقت فرسای اقلیمی، و نیز حفظ ارزش‌های مذهبی خانواده است، ترکیب اتاق ها و راهروها و ارتباط آن ها با حیاط، تحت تاثیر معماری نواحی مرکزی و حاشیه کویری ایران است.
مراکز محله‌ها، حول مساجد شکل گرفته‌اند و از میدان به مفهوم رایج آن در معماری ایرانی خبری نیست.
شاخص ترین بناهای عمومی در سطح روستا مساجد آن است، در لافت 7 مسجد وجود دارد که مهمترین آنها مسجد جامع است.
مساجد معمولا سفید رنگ هستند و این رنگ آنها را از بافت مسکونی که خاکی رنگ است و بادگیرها که طلایی اند متمایز می کنند.
سیستم تامین آب روستای لافت براساس جمع آوری آب های سطحی از تپه های میانی روستا است.
آب های سطحی ناشی از باران های ناگهانی و سیل آسایی که گاه بر جزیره می بارد، در مجراهای طبیعی و مصنوع تپه ها جاری می شود و با هدایت از مسیر احداثی کنار بافت بالایی روستا به طرف مجموعه چاه های تلا و آب انبار اصلی ورستا جاری می شوند.
شکل گیری بافت در لایه بالایی آن به صورتی است که آب جاری از تپه ها ، وارد بافت نشود.
در روزهای بارانی شدید، در محدوده چاه ها دریاچه ای تشکیل شده و آب انبار اصلی روستا پر از آب می شود.
در این ایام این محل به عنوان یک مکان تفریحی در سطح منقطه قشم مورد استفاده قرار می گیرد.
سرریز آب چاه ها و آب انبار از محوطه اطراف مسجد جامع به دریا می ریزد.
در حال حاضر با امکان تغییر آب از شهر قشم توسط مخزن های سیار آب ، در حیاط هر واحد مسکونی آب انباری در داخل زمین تعبیه شده است.
پوشش مردم
مردان لباس های معمولی و برخی از آنها لباس های سنتی (دشداشه و عمامه سفید ) می پوشند، زنان لباس های سنتی می پوشند و روسری های لیو (عری ) بر سر می کنند، آنها برقع (روبند)می گذارند اما دختران قبل از ازدواج مجبور به استفاده از آن نیستند.این سنت نیز مانند رسوم دیگر رو به فراموشی است. در هنگام نماز ، زن ها کیسه هایی به پاها می کنند که یادگار زمان های گذشته است.
گویش:
لافتی ها با گویشی بسیار نزدیک به قشمی گفتگو می کنند که مانند فارسی بندر است.
حرفه و شغل:
لنج سازی، این شغل چند سالی است که از رونق افتاده است. کارگاه لنج سازی در مدخل ورودی لافت در کنار دریا قرار دارد و خود بخشی از روستا به شمار می آید.
لنج داری، این افراد کالا را از بندر عباس به دوبی یا بندرهای پاکستان می بردند و اغلب خود در لنج کار نمی کنند . به طور معمول هر سفر 10 روز طول می کشد و متناسب با بزرگی و کوچکی لنج هر سرویس حدود 40 میلیون ریال درآمد دارد که نیمی از آن به صاحب لنج و نیم دیگر سهم ملوان ها می شود.
صیادی، این شغل در حال حاضر حضور کمرنگی در بین مشاغل دیگر دارد و افراد شاید تنها برای مصرف خانوادگی خود صید می کنند.
جاذبه های تاریخی:
معماری و بادگیرها، جنگل های حرا، کارگاه های سنتی ساخت لنج و چاه های آب مشهور به چاه های تلا از جاذبه های دیدنی روستای لافت است.
آثار تاریخی:
آثار تاریخی این روستا علاوه بر زیبایی‌های تحسین برانگیز طبیعی خود ، آثار ارزشمند تاریخ را نیز در خود جای داده‌است که اهم آنها عبارت‌اند از: قلعه نادری، قلعه پرتغالی ها، دو آب انبار (برکه)، گنبدی مدور، گورستان تاریخی که سنگ نبشته‌های مربوط به هزار سال پیش در آن مشهود است زیارتگاههای سید حسن منصور و شیخ اندرآبی در این روستا واقع هستند.
مراسم سنتی:
مراسم سنتی عضوا یا رزیف خوانی یکى از آیین هاى دریانوردان ساکن بندر لافت است که به مناسبت‌هاى مذهبى مختلفى مانند عید فطر و عید قربان اجرا مى‌شود.
روستای لافت یکی از نزدیک‌ترین مراکز جمعیتی در جزیره قشم به سرزمین اصلی است به نحوی که فاصله دست‌یابی به این روستا از طریق بندر پل در شهرستان بندرخمیر با احتساب مدت زمان مورد نیاز برای پیمایش فاصله دریایی و طی فاصله خاکی (از اسکله لافت تا روستای لافت) به بیش از 20 دقیقه نمی‌رسد.
پایان پیام/
نظر شما