هر چه تیره تر، موفق تر!

خبرگزاری شبستان، در سال های اخیر شاهد هستیم که با شروع فصل تابستان، تب برنزه شدن و تغییر رنگ پوست بین گروه خاصی از جوانان بالا می گیرد و به مهم ترین دغدغه تابستانی عده ای تبدیل می شود تا پوست های تیره که در چند سال اخیر به یک "ارزش" تبدیل شده اند، تعدادی از جوانان را به استخر های سر باز و سالن های آفتاب مصنوعی یا "سولاریوم" بکشاند.

اگر روزگاری تیرگی رنگ پوست باعث خجالت عده ای می شد، این روزها تیرگی رنگ پوست متاسفانه به فاکتوری برای اعلام طبقه اجتماعی نیز تبدیل شده، به گونه ای که از نظر برخی جوانان کسانی که توانسته اند پوستشان را در معرض اشعه ماورای بنفش قرارداده و تیره شوند از لحاظ مالی شرایط بهتری دارند و در جامعه افراد موفق تری محسوب می شوند، گویی دیگر لازم نیست در تحصیلات موفق باشی، شخصیت دینی یا اجتماعی موفقی داشته باشی و حتی به فکر موفقیت مالی بیشتر بگردی؛ شاید به همین دلیل است که برخی حاضرند مدت ها در کابین خطرناک و پر از اشعه بی حرکت بمانند تا شاید از طریق تیره کردن پوست حتی به روش مصنوعی، از راه کوتاه تر و سریع تری به جرگه موفقین بپیوندند !

فارغ از این مساله که "ارزش شدن تیرگی رنگ پوست به جای ارزش های راستین" تا چه میزان فرهنگ جامعه را به چالش می کشد، عده ای با هنجارسازی برای چنین فرهنگ هایی سود کلانی از تقاضای کاذب ایجاد شده کسب می کنند، این درحالی است که انتشار اطلاعات مفید و علمی در مورد خطرات قرار گرفتن پوست در برابر تابش مستقیم نور خورشید یا استفاده از دستگاهای تیره کننده پوست نیز شاید بتواند به کسانی که هنوز از خطرات تغییر رنگ پوست اطلاع ندارند بگوید که شاید این تیره سازی پوست به قیمت ابتلا به انواع سرطان پوست یا بسیاری از عوارض مختلف پوستی، تمام شود.

جلب توجه به قیمت سلامتی

دکتر مهربان بنی آدم، روانشناس و جامعه شناس معتقد است تیره کردن پوست توسط جوانان یا هر عمل مشابه دیگری با توجه به آگاهی آنها بر اینکه این اعمال بسیار زیان آور است شاید ناشی از اعتماد به نفس پایین آنها باشد. این کارشناس در گفت وگو با شبستان ادامه می دهد: همانطور که می دانید انسان و به ویژه جوانان دوست دارند در مرکز توجهات قرار بگیرند، بنابراین زمانی که به این نیاز آنها به صورت درست پاسخ داده نمی شود برای کسب حس رضایت از خود و برای بدست آوردن اعتماد به نفس لازم و پر کردن این خلأ روانی، دست به انتخاب هایی می‌زنند که این انتخاب‌ها گاهی برای آنها و جامعه بسیار گران تمام می‌شود.

این کارشناس جامعه شناسی در پاسخ به این سئوال شبستان که هنجار سازی از این پدیده و تبدیل شدن تیرگی پوست به یک ارزش به چه دلیل صورت گرفته؟ می افزاید: تیره کردن کردن پوست هم یکی از انواع مد گرایی است و با وجود اینکه این عمل برای اروپاییان که پوست هایی بسیار روشن دارند و از نور خورشید بهره کمی می بردند به وجود امده، ولی ایرانیان از آن به عنوان مد استقبال کردند علاوه براین زیر ساخت های تاریخی و اجتماعی، مدگرایی در بین جوانان از یک سری اصول و سازه های روان شناختی تبعیت می کند و با انگیزه ها و نیازهای مختلف در ارتباط است.

وی تنوع طلبی، نوگرایی، مدگرایی، همانند سازی، برتری جویی و تشخّص طلبی از دیگر عوامل پیدایش این رفتار می داند و می افزاید: بسیاری از جوانان و نوجوانان صرفا به خاطر اینکه چیری مد شده مانند همین تیره کردن رنگ پوست و فقط به خاطر همرنگی با جماعت و مورد تمسخر واقع نشدن مجبور به پیروی از مد می شوند؛ یعنی با تقلید کورکورانه از اطرافیان پیروی می کنند، باوجود اینکه می دانند شاید این رفتار به سلامتی شان آسیب بزند و حتی برخلاف هنجارهای پذیرفته شده از سوی اکثریت مردم جامعه باشد.

دکتر بنی آدم با تاکید بر این که "در این نوع از مد گرایی هیچ گونه تعقل و منطقی به چشم نمی خورد" می گوید: متاسفانه در برخی موارد ازجمله این پدیده، صرفا تقلید از همسانان در جامعه  مطرح است و گاه یک جوان برای ان که خود را به دوستان و اعضای گروه نزدیکانش بیشتر نزدیک کند، خود را از لحاظ ظاهری به آن ها شبیه می سازد، هرچند یکی دیگر از علل پیروی جوانان و نوجوانان از مد، تبلیغات فریبنده کشورهای غربی در مورد محصولات و کالاها و الگوسازی از چهره های شناخته شده غربی است. به گفته این کارشناس، کشورهای غربی به عنوان بزرگترین صادر کننده مد در دنیا، اهداف گوناگونی را در ارتباط با مد در نظر دارند که از عمده ترین اهداف این کشورها می توان به تضعیف نظام اعتقادی به خصوص در جوامع اسلامی اشاره کرد، زیرا با حذف ارزش ها و اعتقادات جوامع، غرب به اهداف خود نزدیک تر می شود.

برنزه شدن یک سوء تفاهم بود!

مروری بر صفحات تاریخ نشان می دهد در قرون 18 و 19 میلادی داشتن چهره ای روشن و صاف، نشانی از تعلق به اقشار مرفه اجتماع و رخساره های آفتاب سوخته و تیره ویژه طبقات کم درآمد و زحمتکش جامعه بوده، اما اینکه اصلا چرا مردم به تیره کردن پوست خود علاقه نشان دادند و پوست برنزه در دوره ای مورد توجه قرار گرفت به اوایل قرن بیستم بر می گردد که یک طراح مشهور فرانسوی که در اوقات فراغت خود مدت زیادی در معرض تابش نور خورشید قرار گرفت و پوستش تیره شده بود، هنگامی که در انظار عمومی ظاهر شد افرادی که از ایده های وی تقلید می کردند رنگ پوست او را نیز مد جدیدی تلقی کردند و از آن پس برنزه شدن به ویژه نزد طبقه مرفه جامعه نشانه به روز بودن شد.

علاوه بر این رنگ پریدگی پوست عموم مردمان اروپایی و تمایل آنها به تیره شدن پوست خود و همچنین تابش کم نور خورشید در بعضی از مناطق اروپا سبب تمایل بیشتر اروپاییان به برنزه کردن پوست را فراهم آورد که با تولید انبوه دستگاهای مولد پرتوهای ماورای بنفش (سولاریوم) این رویه غیربهداشتی متاسفانه به امری متداول تبدیل شد.

حراج سلامتی در کابین تشعشعات !

باوجودی تمام مسایل مطرح شده ارائه دهندگان خدمات سولاریوم این روزها بخش ویژه ای از استخرها و سالن های زیبایی را در اختیار دارند و با وجود ممنوعیت استفاده از این دستگاه ها از سوی وزارت بهداشت و اعلام پلیس مبنی بر اینکه «نیروی انتظامی مجوز فعالیت این مراکز را صادر نمی‌کند و ارائه خدمات سولاریوم (اتاق برنزه)در واحدهای صنفی ممنوع است"، همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند وخطرات بسیاری را متوجه مشتریان خود می کنند.

جالب است بدانید که مقدار تشعشعات منتشر شده از دستگاههای برنزه کننده بیشتر از تشعشعات خورشیدی در اواسط یک روز تابستانی است و حتی برخی از این دستگاهها تا 20 برابر اشعه ساطع شده از نور خورشید، پرتوی ماورای بنفش تولید می کنند و به همین دلیل هم استفاده از این دستگاهها نقش بسیار مهمی در ابتلا به بیماریهای پوستی، چشمی، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن و حتی مرگ زودرس دارد. همچنین دستگاه های برنزه کننده علاوه بر مشکلات بالا هزینه های سنگینی را برای امر غربالگری و درمان بیماران مبتلا به سرطان پوست به سیستم های بهداشتی کشور تحمیل می کند و حتی کمیسیون بین المللی حفاظت در برابر تشعشعات غیر یون ساز عدم استفاده از دستگاهها ی برنزه کننده را به عموم مردم دنیا توصیه می کند.

سلول‌های ملا‌نوسیت بدن رنگدانه ملا‌نین به رنگ قهوه‌ای ترشح می‌کنند که با افزایش تابش اشعه ماورای بنفش ترشح ملا‌نین نیز افزایش می‌یابد بنابراین هر چه رنگ قهوه‌ای از سوی سلول‌های ملا‌نوسیت بیشتر ساخته شود، تیرگی پوست بیشتر می‌شود وبه همین خاطر مردم ساکن آفریقا به خاطر داشتن این رنگدانه‌ها، از صدمات نور آفتاب در امان هستند و سرطان پوست در سیاه‌پوست‌ها نادر است بدین ترتیب هر چه پوست سفیدتر باشد احتمال بروز سرطان پوست بیشتر است و اگر این افراد برای زیبایی یا هر دلیل دیگر در معرض مستمر و طولا‌نی اشعه‌های نور آفتاب و سولا‌ریوم قرار گیرند به ‌دلیل کافی نبودن دفاع بدن، در سال‌های آینده زندگی‌شان به سرطان مبتلا‌ می‌شوند.

دکترها چه می گویند؟

پزشکان و متخصصان پوست تقریبا به طور کامل با برنزه کردن پوست مخالف اند و این کار را زیان آور می دانند، دکتر سیدحسین طباطبایی، متخصص پوست و مو، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر سابق انجمن متخصصان پوست و مو معتقد است: سولاریوم رنگدانه های پوست را در زمانی بسیار کوتاه بیش از حد فعال می کند و اشعه ماورای بنفش A پوست را تیره و ماورای بنفش B، پوست را قرمز می کند این تغییرات در لحظه ایجاد می شود اما به مرور زمان رنگ تمام پوست را تیره می کند تا پوست برنزه شود، در حقیقت پوست ابتدا قرمز و ملتهب و سپس تیره می شود.

وی افزود: انجام این کار مانند آفتاب گرفتن طولانی مدت در برابر نور خورشید از نظر علمی درست نیست؛ بدن و به خصوص استخوان ها به نور آفتاب نیاز دارند اما در روز فقط چند دقیقه قرارگرفتن در معرض آن کافی است. برخی افراد مانند مهندسان، ماهیگیران، کشاورزان و رانندگان و تمام کسانی که به دلیل شغلشان مجبورند ساعت ها در برابر آفتاب بمانند، باید حتما از وسایلی مانند کلاه آفتابی یا کرم ضدآفتاب استفاده کنند.

این استاد علوم پزشکی تهران می گوید: تابش زیاد نور بر پوست، قدرت رنگ دهی سلول های پوست را افزایش می دهد و به این دلیل که فرآیند رنگ سازی در ایرانی ها بالاست معمولا لکه های پوستی به سرعت روی بدن آنها ظاهر خواهد شدهمچنین اشعه ماورای بنفش، الیاف کلاژن، الیاف جوانی پوست و الیاف الاستیک را به مرور زمان از بین می برد و این مهم ترین دلیل چروک، کشدار شدن، افتادگی و پیری پوست است و این مشکلی است که این روزها خانم ها برای درمان آن دست به دامن روش های متفاوتی می شوند.

دکتر نصرت پورسینا نیز می گوید: پوست یکی از بزرگترین ارگان های بدن است که بیش از یک متر و نیم وسعت دارد و تمام ارگان های داخلی را می پوشاند به طوری که پوست به عنوان یک سد دفاعی بسیار کامل همه اعضای بدن را حفظ می کند. این متخصص پوست با تاکید بر محافظت از پوست در معرض آفتاب، می افزاید: متاسفانه با وجود عوارض آفتاب، نه تنها برخی از افراد از آفتاب دوری نمی کنند بلکه به اشتباه ساعت های طولانی را در کنار ساحل یا استخرهای روباز زیر نورآفتاب قرار می گیرند.

همچنین دکتر سهیلا‌ رضازاده، متخصص پوست و زیبایی درباره مضرات قرار گرفتن در برابر اشعه آفتاب می‌گوید:اشعه‌های آفتاب ریسک سرطان‌های پوستی را افزایش می‌دهد به همین خاطر قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولا‌نی یا استفاده از دستگاه سولا‌ریوم برای برنزه شدن را توصیه نکرده و آن را نامناسب می‌دانیم. وی افزود: بر این اساس کسانی که پوست‌شان استعداد تجمع رنگدانه و لک تحت تاثیر تغذیه یا ژنتیک را دارند، آفتاب گرفتن امکان بروز لک‌های پوستی در زمینه ژنتیک را افزایش می‌دهد که بیشتر عوارض ناشی از برنزه شدن پس از کمرنگ شدن پوست بدن خود را نشان می‌دهد و لک‌های قهوه‌ای تیره‌، آفتاب سوختگی‌های شدید و... از جمله عوارض سطحی آن است.

پایان پیام/