مذاکره برای مذاکره!؟

خبرگزاری شبستان: دومینوی مذاکرات جمهوری اسلامی با کشورهای 1+5 ظاهرا قرار نیست به این زودی‌ها تمام شود و گفت و گوها بر سر پرونده صلح آمیز هسته‌ای ایران کماکان ادامه دارد. پس از مذاکرات استانبول دور دوم مذاکرات در بغداد برگزار شد. در شرایطی که جمهوری اسلامی، عراق را به عنوان میزبان پیشنهاد کرده بود تا بتواند در جریان مذاکراتی که در کشور دوست و برادر برگزار می‌شود، قدرت مانور بیشتری داشته باشد.
اما مذاکرات فشرده‌ای که میان 1+5 و نمایندگان جمهوری اسلامی برگزار شد عملا به نتیجه چندانی نرسید. هرچند که فوایدی تلویحی برای جمهوری اسلامی داشت.
 

به واقع شکاف موجود میان طرفین مذاکره کننده به قدری زیاد است که با هیچ ملاتی پر نمی‌شود. در یک طرف مذاکره جمهوری اسلامی قرار دارد که مطابق ان پی تی و به درستی غنی سازی را حق مسلم خود می‌داند و کماکان غنی سازی در مقیاس 20 درصد را ادامه می‌دهد. در طرف دیگر هم طرف غربی وجود دارد. کشورهای اروپایی و ایالات متحده در آن سوی مذاکرات نشان داده‌اند که حاضر نیستند حق قانونی ایران در غنی سازی اورانیوم را بپذیرند و در سیاستی کاملا دوگانه خواهان تعلیق کامل غنی سازی اورانیوم هستند و رسما با استراتژی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر انرژی هسته‌ای برای همه و سلاح هسته‌ای برای هیچکس مخالفت می‌ورزند.

در این میان کشورهای 1+5 و نمایندگان آنها حاضر نیستند اقداماتی را که جمهوری اسلامی به منظور اعتماد سازی انجام داده است، ببینند و چشم خود را بر این گام‌های مهم بسته‌اند. بی‌تردید مهمترین اقدامی که می‌تواند اعتماد جامعه جهانی را به برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران جلب کند، فتوای مقام معظم رهبری است. مطابق فتوای صریح رهبر معظم انقلاب تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای حرام اعلام و این دست اقدامات غیرقابل قبول خوانده شده‌اند. موضوعی که نشان می‌دهد در جمهوری اسلامی هیچ اراده‌ای برای دستیابی به سلاح هسته‌ای وجود ندارد. اما غرب که نمی‌تواند برخورداری ایران از انرژی صلح آمیز هسته‌ای را هم بپذیرد چشم خود را بر این فتوا بسته و عملا آن را نادیده گرفته است.
در مقابل و در جریان مذاکرات بغداد، 1+5 به جای آنکه اقدام به جلب اعتماد جمهوری اسلامی کند، مشوق‌های ناچیز به نمایندگان دستگاه دیپلماسی کشور پیشنهاد می‌کرد و انتظار داشت در قبال آن جمهوری اسلامی از حقوق مسلم خود چشم پوشی کند.
 

در خلال گفت و گوها به نظر می‌رسید که در چندین مرحله کار تا شکست کامل اجلاس پیش رفته و چیزی نماینده بود که شکست نشست رسما اعلام شود اما با انعطاف طرف غربی کار مذاکرات به دور سوم کشید و قرار شد اواخر خرداد ماه و تا کمتر از یک ماه دیگر مرحله بعدی نشست ایران با 1+5 در مسکو برگزار شود. مکانی که باز بر خلاف خواست غربی‌ها توسط ایران معین شد و در حالی که 1+5 ترجیح می‌داد در ژنو با نمایندگان جمهوری اسلامی مذاکره کند، ایران مسکو را پیشنهاد کرد که دست آخر هم روسیه به عنوان میزبان دور بعدی مذاکرات انتخاب شد.
به هر حال حداقل دست آورد نشست بغداد برای جمهوری اسلامی این بود که نشان داد به هیچ وجه حاضر به مسامحه و مصالحه در خصوص حقوق حقه خود نیست و غرب اگر بخواهد مذاکرات به نتیجه‌ای منتج شود باید حق ایران را در دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته‌ای به رسمیت بشناسد.
 

با این حال به نظر می‌رسد که عملا به مذاکرات مسکو هم نمی‌توان خوش بین بود. اساسا در شرایطی که نمایندگاه 1+5 به محض فارغ شدن از مذاکرات بغداد برای کسب تکلیف به تلاویو می‌روند و با مقامات رژیم صهیونیستی دیدار می‌کنند، طبیعی است که نشست آنها با ایران چه در مسکو و چه در هر جای دیگر به هیچ نتیجه‌ای نخواهد رسید.
به واقع به نظر می‌رسد که سرنوشت نشست مسکو از هم اکنون مشخص است و مذاکرات در روسیه نیز بی‌نتیجه خواهد ماند. لذا به نظر می‌رسد که غرب مذاکره را برای مذاکره می‌خواهد و عملا هیچ برنامه‌ای جهت کاهش تحریم‌های اعمالی علیه ایران ندارد. مطابق این رویکرد آمریکا تلاش دارد صرفا به مذاکرات بی‌نتیجه با ایران در قالب گروه 1+5ادامه دهد. اساسا سران کاخ سفید به این نتیجه رسیده‌اند که شکست و توقف مذاکرات در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و در شرایطی که مردم این کشور خواهان حل و فصل صلح آمیز پرونده هسته‌ای ایران هستند، می‌تواند برای اوباما گران تمام شود.
 

در این میان نگاه دیگری هم وجود دارد که به نوعی در تقابل با نگاه قبلی است. براساس این نگاه، با توجه به طولانی شدن روند گفتگوهای میان ایران و گروه 1+5 که اکنون حدود هشت سال به درازا کشیده و عملا هیچ نتیجه مشخص و ملموسی هم نداشته است، انتظار اینکه دو طرف در یک یا دو جلسه به توافق و تفاهم دست یابند، چندان منطقی نیست. معمولا روشی که در این دست مذاکرات که فاصله دو طرف زیاد است، اتخاذ می‌شود، خرد کردن موارد مورد اختلاف و حل مرحله به مرحله و گام به گام آن موضوعات است. هرچند که در جریان مذاکرات بغداد مشخص شد طرفین تا رسیدن به این مرحله هم راه پرفراز و نشیبی در پیش دارند.
پایان پیام/