به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) و رئیس مدرسه عالی قرآن جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة، در کارگاه میان‌رشته‌ای قرآن و علوم که از سوی سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان جهاد دانشگاهی کشور در مجتمع یاوران مهدی(عج) جمکران برگزار شد، گفت: ایجاد دغدغه و فضاهای جدید در مباحث قرآن و علوم در میان دانشجویان از اهداف برگزاری این کارگاه هاست.
وی با بیان اینکه این کارگاه به بحث نظریه‌پردازی علمی قرآن و تاریخچه مباحث قرآن و علم پرداخته است، افزود: مباحث قرآن و علوم سابقه‌ای هزار ساله دارد اما از قرن سوم به بعد در مباحث تفسیری به صورت بسیاری جدی مطرح شد؛ زیرا در این قرن نهضت ترجمه در میان مسلمانان شکل گرفته و کتاب های علمی زیادی از غرب ترجمه و وارد جهان اسلام شد و چالش‌هایی در مباحث قرآن و حدیث ایجاد کرد و باعث شد تا موضوعات این چنینی رشد کند.
حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی با بیان اینکه کسانی مانند ابن سینا، غزالی و در قرن اخیر در مصر کسانی مانند طنطاوی و ... به موضوع قرآن و علم پرداخته و در هند کالجی به این نام تأسیس شده است، تصریح کرد: در ایران نیز افرادی از دهه 1920 وارد این فضای علمی شدند و حتی این موضوعات وارد تفاسیری مانند نمونه و تفسیر پرتوی از قرآن آیت‌الله طالقانی شد.
رئیس مدرسه عالی قرآن بیان کرد: استخراج نظریات علمی از قرآن و بعدها تحمیل دیدگاه‌های علمی بر قرآن دو رویکردی بود که توسط اندیشمندان به‌کار گرفته شد اما با افول روبرو شد اما در دهه اخیر حوزه جدیدی با عنوان نظریه‌پردازی‌های علمی قرآن مطرح شده و امروزه گسترش یافته است و مجلاتی نیز در این زمینه مانند قرآن و علم منتشر می‌شود.
مدیر مسئول مجله قرآن و علوم اظهار کرد: در جهان عرب نیز این مسئله رشد کرده و مراکز و مجلاتی به این موضوع پرداخته‌اند و این موضوع سابقه‌ای هزارساله دارد اما نظریه‌پردازی و بیان حقایق علمی قرآن نوپدید است.
وی با اشاره به اقسام آیات قرآن کریم، تصریح کرد: در قرآن بیش از 2 هزار آیه علمی داریم که به چهار دسته تقسسیم می‌شوند و این آیات در زمینه‌های مختلف مانند 150 آیه در پزشکی، 300 آیه در کیهان‌شناسی، 600 آیه در مدیریت، 600 آیه در اقتصاد و ... است که این گزاره‌های علمی قرآن می‌تواند مبانی و زیرساخت‌های علوم مختلف را متحول کند.
وی با بیان اینکه این آیات چهار دسته است، گفت: دسته اول اشارات علمی هستند یعنی موضوعاتی که در قرآن آمده و توجه انسان را به بدن و طبیعت جلب می کند اما نکته علمی خاصی در آن وجود ندارد مانند «افلا ینظرون الی الابل کیف خلقت» و یا«افلا ینظرون الی طعامه» ولی این آیات حس کنجکاوی انسان را برمی‌انگیزد و انسان را به دنبال علم می‌کشاند و همین دسته باعث رشد مباحث علمی در دنیای اسلام شده و علوم پزشکی و نجوم و ...از این طریق رشد یافته است.
حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی بیان کرد: دومین دسته آیات، شگفتی‌های علمی است که قرآن مطرح کرده مانند «و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمر مرالسحاب»؛ در زمان نزول قرآن هیئت بطلمیوسی حاکم بود و زمین را ثابت می‌دانستند اما قرآن خلاف آن را بیان کرد البته ما این مطلب را اعجاز نمی‌دانیم بلکه شگفتی می‌دانیم چون قبل از قرآن کسانی بوده‌اند که این مطلب را بیان کرده‌اند اما قول آنان مورد توجه قرار نگرفته است مثلا ارشمیدس حرکت زمین را مطرح کرده بود.
وی افزود: دسته سوم آیات، اعجاز علمی دارند و در حوزه علوم طبیعی گزاره‌های علمی را بیان کرده و قبل از قرآن کسی آن را بیان نکرده و بعد از قرآن کشف شده است که حق با قرآن بوده است که نمونه آن «وخلقنا من کل شیء زوجین» است که تا قرن 20 این موضوع کشف نشده بود همچنین نیروی جاذبه که در سوره رعد بیان شده است و تا قبل از نیوتن کسی آن را مطرح نکرده بوده است.
حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی عنوان کرد: اعجازهای علمی قرآن در حوزه علوم انسانی نیز وجود دارد؛ این نوع اعجاز از سه جهت قابل طرح است که می‌توان به گزاره‌های علمی، نقش تاریخی قرآن در تحول فرهنگی و علمی و استنباط نظام‌های علمی قرآن و برتری آن بر نظام‌های بشری اشاره کرد.
وی با اشاره به چهارمین دسته آیات، تصریح کرد: نظریه‌پردازی‌های علمی چهارمین دسته از آیات هستند که در تعریف آن گفته‌اند؛ خبر دادن قرآن از حقایق علمی قبل از تأیید آن در علوم که گاهی موجب توسعه یا تضییق ابعاد علم می‌شود که نمونه آن آیه شریفه «و من آیاته خلق السموات و الارض و بث فیهما من دابه». (شوری 29) است و همین مطلب در روایات نیز آمده است که کوکب‌ها و ستاره‌ها شهرهایی مانند شهرهای زمین هستند و جنبنده‌هایی در آنها زندگی می‌کنند. این موضوع یعنی وجود موجوداتی در کره‌های دیگر غیر از زمین می‌تواند مورد پژوهش اندیشمندان قرار گیرد که البته کارهایی در این زمینه صورت گرفته و مباحثی مانند وجود آب در مریخ مورد پژوهش قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام رضایی‌اصفهانی با اشاره به حوزه‌های نظریه‌پردازی قرآن، ادامه داد: قرآن در مبانی که موجب تغییر زیرساخت‌های علوم می‌شود روش‌ها، نظریه‌پردازی و حقایقی را بیان کرده است، قرآن در بحث انسان‌شناسی و روانشناسی و سایر علوم حرف برای گفتن دارد به عنوان مثال در روانشناسی امروز انسان تک‌بعدی مورد مطالعه قرار می‌گیرد اما قرآن روح را مطرح می‌کند همچنین در جهان‌شناسی قرآن، جهان، تنها جهان انسانی نیست بلکه جهان فرشتگان و اجنه نیز مطرح است و در معرفت‌شناسی تنها به معرفت تجربی که در دنیا مورد توجه است نپرداخته و معرفتناشی از وحی و الهام نیز بیان می‌شود.
حجت‌الاسلام رضایی‌اصفهانی عنوان کرد: برخی روش‌های تربیتی در قرآن وجود دارد که در علوم تربیتی امروز مطرح نیست؛ بیش از 110 روش تربیتی در قرآن جمع‌آوری شده است یا در راه‌های کنترل و پیشگیری از جرم قرآن نطارت الهی، وجود فرشتگان رقیب و عتید و تقوا را به عنوان روش‌های پیشگیرانه علاوه بر مباحث حقوقی مطرح می‌کند درحالی که در علوم تربیتی روز دنیا تنها به جنبه‌های حقوقی و اجتماعی توجه شده است.
این قرآن‌پژوه با اشاره به جهت‌دهی و هدف‌بخشی قرآن به علوم، تأکید کرد: اگر هدف خلقت را معرفت‌افزایی در راستای لقاء الله بدانیم کسب علم جهت دیگری می‌یابد زیرا کسی که هدفش از علم کسب مادیات است جهت دیگری را خواهد رفت مثلا هدف قرآن از اقتصاد این است که عدالت در جامعه برقرار شود و ثروت در میان اغنیا نچرخد در حالیکه در اقتصادهای معمول امروز هدف به دست آوردن سود بیشتر است.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) با بیان اینکه جزئیات علوم در قرآن وجود ندارد، تأکید کرد: اگرچه قرآن به جزئیات نپرداخته ولی می‌تواند در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی نظام‌سازی کند مثلا مشروعیت سیاسی در اسلام طولی و از سمت خداست اما در نظام‌های سیاسی دنیا مشروعیت از پایین و از ناحیه مردم است در حالیکه اگر همین آیه قرآن پیاده شود عرصه سیاست دچار تحولات زیادی خواهد شد.
وی تأکید کرد: قرآن در کیهان‌شناسی مانند وجود هفت آسمان (سبع سماوات) نظریاتی دارد که می‌تواند علم نجوم را متحول کند، قرآن می‌گوید غیر از آسمان اول آسمان‌های دیگری هم وجود دارد در حالیکه بشر تنها توانسته به آسمان اول دست یابد.
مدیر مسئول مجله قرآن و علوم تصریح کرد: قرآن از سخن گفتن حیوانات با انسان و با یکدیگر سخن می‌گوید که در سوره نمل در قالب گفتگوی حضرت سلیمان با مورچه‌ها بیان شده است اما در زیست‌شناسی هنوز به این حد نرسیده‌ایم که این مسایل را رمزگشایی کنیم؛ آیا نمی‌تواند این موضوعات مورد پژوهش قرار گیرد.
وی با بیان اینکه قرآن سخن گفتن حضرت سلیمان با مورچه را اکتسابی و نه معجزه نبوی بیان می‌کند، افزود: قرآن می‌فرماید که حیوانات در سطح بالایی از شعور هستند که می‌توانند مسایل را تحلیل کنند که نمونه آن در هدهد در سوره نمل بیان شده و قرآن فرموده است که هدهد وقتی از مردم سرزمین سبا برای سلیمان پیام آورد ماجرا را تحلیل و گزارش کرد.
رضایی اصفهانی با بیان اینکه قرآن در حوزه پزشکی هم در زمینه درمان و هم در زمینه دردها توصیه فراوانی دارد، عنوان کرد: قرآن همان طور که دردهای جسمی را به رسمیت می‌شناسد دردهای روحی را هم رسمیت می‌دهد و می‌فرماید بیماری می‌تواند مانند نفاق، قلبی باشد و درمان آن را هم در خود قرآن معرفی می‌کند و می‌فرماید قرآن را مایه شفای دردهای روحی قرار داده‌ایم.
حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی عنوان کرد: اگر علم پزشکی بر اساس نگاه قرآنی ایجاد شود دیگر پزشکی امروز نخواهد بود و موجب توسعه در پزشکی در حوزه در مان خواهد شد.
رئیس مدرسه عالی قرآن با بیان اینکه قرآن در سوره نور تأثیر امور معنوی را در بارش باران مطرح می‌کند و می‌فرماید بارش باران تنها به عوامل مادی باز نمی‌گردد بلکه امور معنوی نیز در این زمینه بسیار مؤثر است، عنوان کرد: قرآن همچنین بحث جابجایی اجسام از راه دور را در قالب داستان سبا مطرح می‌کند.
وی بیان کرد: امروزه بر اثر پیشرفت علم به راحتی می‌توانیم صدا و تصویر افراد را از جایی به دورترین نقاط دنیا منتقل کنیم در حالی که در 200 سال قبل این موضوع افسانه به شمار می‌آمد؛ قرآن در داستان ملکه سبا بحث جابجایی اجسام از راه دور مانند جابجایی تخت ملکه سبا را مطرح می‌کند و این موضوع می‌تواند به عنوان پروژه‌ای تحقیقاتی از سوی اندیشمندان پیگیری شود.
عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی با بیان اینکه هم‌اکنون پروژه تحقیقاتی در غرب در این راستا وجود دارد، گفت: ما نباید بگذاریم غربی‌ها ایده‌های قرآنی را بگیرند و روی آن کار کنند و بعد ما بخواهیم آن را به عنوان اعجاز قرآن بیان کنیم.
وی با اشاره به مباحث اقتصادی قرآن، تأکید کرد: قرآن تأثیر عوامل معنوی مانند تقوا و ایمان و استغفار را اقتصاد مطرح می‌کند که می‌خواهد بگوید در اقتصاد تنها تولید و سرمایه نقش ندارد بلکه امور معنوی مانند تقوا هم در رشد اقتصادی مطرح است.
حجت‌الاسلام رضایی‌اصفهانی عنوان کرد: اگر در کنارتلاش‌هایی که برای افزایش راندمان و محافظت از یک کارخانه تولیدی صورت می‌گیرد سطح ایمان و تعهد کارکنان آن مجموعه نیز بالا رود در بهره‌وری کارخانه اثر می‌گذارد و ضمن افزایش بهره‌وری سرقت نیز کمتر و یا صفر خواهد شد.
وی با اشاره به تأثیر عوامل معنوی در کاهش بزه در جامعه به آیه شریفه «ان الصلوة تنهی عن الفحشاء و المنکر» تصریح کرد: دین کارکردهای اجتماعی دارد که اگر در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم در این صورت گزاره‌های قرآنی به روشنی بیان خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان فعالیت های قرآنی دانشجویان کشور، این محقق قرآنی گفت: قرآن وقتی بحث حجاب را مطرح می‌کند آن را موجب حفظ امنیت، افزایش آرامش و بهداشت روانی بانوان و مورد آزار قرار نگرفتن می‌داند؛ لذا خانم‌های بدحجاب در جامعه احترام زیادی نخواهند داشت و لمپن‌های اجتماعی به آنان طمع می‌کنند اما اگر بانوان به صورت محجبه در جامعه حاضر شوند در این صورت از امنیت بیشتری برخوردار خواهند بود.
وی با اشاره به داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن تأکید کرد: از این داستان می‌توان این نکته را به دست آورد که وزیر اقتصاد هم باید امانتدار و هم متخصص در زمینه اقتصادی باشد همان طور که حضرت یوسف(ع) وقتی می‌خواهد پیشنهاد خزانه داری را به پادشاه مصر بدهد خود را حفیظ و علیم معرفی می‌کند و از دیگر درس‌هایی که می‌توان از این داستان فهمید این است که اگر انسانی توانایی برای انجام کاری در جامعه دارد و جامعه به تخصص او نیاز دارد خودش باید سراغ تصدی این کار برود و پیشقدم باشد همان طور که حضرت یوسف(ع) پیشنهاد حزانه‌داری را خودش مطرح کرد.
پایان پیام/
نظر شما