حدیث کساء دعای ماثوره نیست//رد یا پذیرش فارغ از برداشت های شخصی

حجت الاسلام والمسلمین مهدی اسماعیلی، مدیر گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) درباره سندیت حدیث شریف کساء که به انتهای مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی افزوده است، به خبرنگار شبستان گفت: درباره این حدیث دو نقل متفاوت از نظر روایی، حدیثی و تفسیری وجود دارد. اصل قضیه بازمی گردد به نزول آیه 33 سوره مبارکه احزاب که سی و سومین سوره مبارکه قرآن است و به آیه تطهیر شهرت یافته است.

وی اظهار کرد: بنابر قول نخست رسول الله (ص) در منزل ام سلمه از همسران خود حضور داشتند که احساس کردند رحمت های الهی در حال نزول است. از این رو امیرمومنان (ع)، حضرت زهرا (س) و امام حسن و حسین (علیهماالسلام) را فراخوانده و آنها را زیر عبایشان جمع کردند. پس از آن از خداوند خواستند که اهل بیتشان را از هر آلودگی به دور داشته و آنها را تطهیر کند.

حجت الاسلام اسماعیلی با بیان این مطلب که درپی این دعای رسول الله، بخش دوم از آیه 33 سوره مبارکه احزاب مبنی بر تطهیر اهل بیت (ع) نازل شد، افزود: بنابر کتب معتبر تفسیری و روایی این مهم مورد تایید شیعه و سنی است. که بنابر درخواست پیامبر (ص) خداوند اهل بیت ایشان را از هر گونه رجس و پلیدی محفوظ داشته اند.

مدیر گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) تصریح کرد: اما درباره حدیث موسوم به کساء که به انتهای مفاتیح افزوده شده باید گفت در اینجا حضرت زهرا (س) راوی حدیث هستند در حالی که در ماجرای مذکور، ایشان تنها جزء اصحاب کساء در منزل ام سلمه بوده اند. باید گفت اثری از این حدیث که حضرت زهرا (س) راوی آن است در کتب شیعه و سنی دیده نمی شود.

وی با بیان این مطلب که فقط در کتاب عوالم العلوم شیخ عبدالله بحرانی اصفهانی از شاگردان علامه مجلسی این حدیث نقل شده است، ابراز کرد: این کتاب با سندی دقیق و ظریف حدیث شریف کساء را نقل کرده است. که در معرفی اقوال گذشتگان در این باره اسامی سیدهاشم بحرانی، شهید لسانی اول و ثانی، مقدس اردبیلی، مرحوم کرکی، احمد هلی، شیخ طوسی، ابن شهرآشوب و طبرسی به چشم می خورد.

حجت الاسلام اسماعیلی عنوان کرد: این نقل ادامه می یابد تا به زمان جابرابن عبدالله انصاری که دوران امام صادق (ع) را نیز درک کرده است، می رسد. که وی این حدیث را از زبان حضرت زهرا (س) نقل می کند.

وی با بیان این مطلب که حدیث کساء با این سندیت و روایت حضرت زهرا (س) در منبعی جز عوالم العلوم نیامده است، ابراز کرد: البته در قرن نهم هجری حسن ابن محمد دیلمی متوفای سال 841 هجری در صفحه 298 کتاب غررالاخبار به این حدیث اشاره می کند. اما این اشاره نیز در حد و اندازه کتاب بحرانی نیست.

افزوده شدن به مفاتیح الجنان

مدیر گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) تاکید کرد: حتی این حدیث در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی نیز نیامده بلکه بعدها به آن افزوده شده است. اما نداشتن تعدد سند به معنای رد این حدیث نیست. چراکه در تعبیر علمی این حدیث را "خبر واحد" می نامند و نمی توان به این بهانه که مکرر برای آن سند نیامده و اینکه از معصوم نیست، آن را رد کرد.

وی با بیان این مطلب که مرحوم بحرانی و چهره هایی که در کتاب عوالم العلوم از آنها نام برده است، همگی از جایگاه بالای علمی برخوردار هستند، گفت: باید توجه داشت که برخی از آیات و حتی سور کوتاه در دفعات مکرر و به مناسبت های مقتضی بر قلب پیامبر (ص) نازل شده است که آیه شریفه تطهیر نیز می تواند مصداق یکی از این آیات باشد.

حجت الاسلام اسماعیلی با مذموم دانستن انکار این حدیث و تصمیم بر حذف آن از مفاتیح های موجود تصریح کرد: این برداشتی شخصی است و قابلیت تعمیم ندارد. ما مجاز نیستیم به محض برداشتی منفی، اصل یک حدیث را انکار کنیم.
وی تاکید کرد: اگرچه حدیث کساء دارای سندی واحد بوده و در اصطلاح علمی خبر واحد است اما اهل فن علی رغم تخصص در فن حدیث مجاز به انکار این حدیث به دلیل تک سند بودن آن نیستند. این کار جرئت می خواهد و ممکن است فاعل خود را از رتبه علمی به زیر کشد.

عدم وجود ایرادات متنی و محتوایی

حجت الاسلام اسماعیلی با بیان این مطلب که ایرادی بر متن و محتوای حدیث کساء وارد نیست، ادامه داد: اصلی ترین شبه و ایرادی که درباره این حدیث به عنوان تضاد با اصول مطرح است، تک سندی بودن آن و عدم اشاره منابع موثق علمای بعد از ائمه اطهار (ع) به آن است. بنابراین می تواند به نظر علمی این حدیث را رد یا قبول کرد اما انکار آن و تلاش برای حذفش جایز نیست.

وی با اشاره به تعبیر برخی از مردم از حدیث کساء به دعای ماثوره ابراز کرد: این اشتباهی رایج است که در میان عوام دیده می شود به گونه ای که حتی به عنوان دعا در مراسم های خاص به ویژه با حضور بانوان قرائت می شود در حالی که این حدیثی است در بیان فضائل و مناقب خاندان رسالت و اثباتی است بر دوری آنها از هر گونه رجس و پلیدی.

حجت الاسلام اسماعیلی خاطرنشان کرد: البته خواندن و شنیدن سخنی از ائمه خود دارای تاثیرات بسیار روحی و روانی است. اما آنچه امروز تبلیغ می شود صحت ندارد و مورد وثوق نیست.

پایان پیام/