دغدغه برخورد با این فضا برای همه گروه های سنی و فکری به شکل های متفاوتی مطرح است در این میان کودکان که همچون لوحهای سفیدی هستند که هر نوع نقشی میتواند بر این لوحهای سفید و پاک نقش ببندد را نباید فراموش کرد.
امروزه بر اساس اینکه رایانه و استفاده از وسایل دیجیتال جزء لاینفک زندگی بشر شده است و عدم توانایی استفاده از این ابزار نوعی نقص به شمار میاید، بسیاری از خانوادهها تلاش میکنند که کودکان خود را از همان کودکی با این وسایل مخصوصا رایانه آشنا کنند و در بسیار از موارد آنها را به کلاسهای آموزشی نحوه استفاده از رایانه و وسایل دیجیتال دیگر میفرستند.
با گسترش استفاده و حضور هر چه بیشتر امکانات رایانه ای در منازل، مدارس و حتی کافینتها، امکان دسترسی و بهره برداری این وسایل برای کودکان آسان شده است. و عموما کودکانی که در خانهشان رایانه وجود دارد از همان کودکی نحوه استفاده از این وسیله را آموزش میبینند که بیشتر این آموزشها حول محور سرگرمی و بازی است.
از سویی استفاده از اینترنت برای کودکان بسیار امری عادی شده است چرا که در بیشتر منازل اینترنت پر سرعت وجود دارد، بنابراین طبیعی است که اگر کودکان مکانی را به صورت مشخص و معین در این فضا نداشته باشند یا به عبارت دیگر برای آنها جایگاهی در این محیط مشخص نشده باشد به دنبال آنچه که بتواند آنها را سرگرم کند خواهند گشت و در این گشت و گذار ممکن است به سایتهایی دسترسی پیدا کنند که مناسب سن و موقعیتشان نیست.
بسیاری از کابران اینترنت زمانی که وارد این فضا میشوند جایگاه خود را میدانند و میدانند باید کجا بروند و چه کار بکنند و به دنبال چه میگردند و آنچه را که به دنبال آن هستند از کجا میتوانند پیدا کنند لذا در بسیاری از مواقع حضورشان هدفمند خواهد بود اگر چه این هدفمندی از نظر اخلاقی یا دینی مناسب نباشد.
به نظر میرسد باید کودکان را نیز یکی از گروههایی که از اینترنت استفاده میکنند در نظر گرفت و آنها را به عنوان استفاده کنندگان از این فضا به شمار آورد و برایشان در این فضا محتوای و فضای مشخص و مناسب ارائه کرد. اگر کودکان بدانند زمانی که وارد فضای مجازی میشوند جایگاه خاصی دارند در اغلب موارد برای استفاده کردن و برطرف کردن احتیاجات خود از همان فضای مخصوص خودشان استفاده خواهند کرد چرا که آن فضا بر اساس تمایلات و نیازهایشان ساخته شده است.
شاید عدم وجود چنین تفکری در فضای مجازی است که در کشورهای غربی باعث به وجود آمدن مشکلاتی از غبیل سوئ استفادههای مختلف از کودکان در این فضا شده است. که سالیانه کودکان فراوانی گرفتار این مشکلات میشوند.
اینکه بتوان پایگاهی ساخت که بسیاری از احتیاجات و نیازهای کودکان را برطرف کند کار آسانی نیست اما لازم و ضروری به نظر میرسد چرا که فراموش کردن کودکان در فضای مجازی یعنی وارد کردن آنها به دنیای بزرگترها و جایگاهی که به آن تعلق ندارند که نتیجه آن چیزی جز اختلال رفتاری و اخلاقی در کودکان نخواهد بود.
پایگاههایی مختص کودکان می توانند با ارائه سرگرمیهایی با رویکردهای خاص بر دیدگاه، نگرش و حتی عقاید و عواطف کودکان تاثیر بگذارد و آن را به شکلی که لازم است شکل دهند.
علاقه کودکان به بازی و سرگرمی یکی از مواردی است که بیش از مورد دیگر او را به این فضا جذب مینماید. مخصوصا زمانی که این امکان برای آنها فراهم باشد که بتوانند با دیگر کودکان در یک فضا و مکان خاص بازی کنند تقریبا همان امکانی که در بسیاری از سایتهای بازی برای بزرگان وجود دارد. این گونه بازیها رغبت و اشتیاق کودکان را برای حضور در اینترنت و استفاده از اینگونه سایتها را بسیار میکند. برای نمونه اگر پایگاهی طراحی شود که در آن آموزشهای کودکانه با حضور کودکان مختلف به صورت بازی تعبیه شود. به طور قطع این فضا میتواند برای کودکان بسیار آموزنده و جذاب باشد.
بر این اساس و همچنین توجه روز افزون کودکان به بازی و سرگرمی لازم است تا اینگونه پایگاههایی توسط نهادهایی متولی تهیه گردد چرا که این گونه پایگاهها به صورت معمولی نمیتواند منافع مالی داشته باشد و علاوه بر این برنامهریزی برای این مساله کار بسیار سنگینی است و احتیاج به استفاده از کارشناسان و متخصصان مسایل کودک و دین دارد.
از همه اینها گذشته آنچه در حال حاضر در فضای مجازی وجود دارد بازیها و سرگرمیهایی است که در بیشتر آنها توجه به مسائل اخلاقی وجود ندارد و در برخی موارد نیز بی اخلاقیها عمدهای نیز در آنها به چشم میخورد. لذا ضرورت حضور نهادهای دینی برای ایجاد پایگاههایی که محتوای دینی تولید کنند و بتواند کودکان را به خود جذب کند لازم و ضروری به نظر می رسد.
فعالیت هایی از قبیل ایجاد سایت های کودکانه با تصاویری جذاب و استفاده از انیمیشن های کودکانه به طوری که بتواند با نمونه ای خارجی یا ناسالم آن رقابت کند، و همچنین با ایجاد فضایی که بتواند مفاهیم دینی و ارزشی را به صورت غیر مستقیم به کودکان انتقال دهند و آنها را به سوی مسائل اخلاقی بدون نظارت سوق دهند میتواند یکی از مهمترین برنامههای باشد که نهادیهای دینی باید به عهده بگیرند.
در حقیقت نبود چنین امکانی در فضای مجازی از سوی نهادهای متولی دینی بسیار روشن است. برای نمونه نهاد آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان و نهاد های انتقال مسائل مذهبی نقش مفیدی دارا می باشد ولیکن با بررسی سایت این سازمان[1] متوجه می شویم این سایت هیچ گونه فضایی را برای برطرف کردن نیازهای دانش آموز یا حتی کودکان تعریف ننموده است.
البته سایت رشد[2] که متعلق به سازمان ملی مدارس می باشد دارای بخش های مفیدی است که بدون در نظر گرفتن گروه های سنی متفاوت در میان کودکان به ارائه مفاهیمی می پردازد همچنین این سایت از جهت قالب و آرایش بیرونی، جذابیت اولیه را نداشته و کودکان یا نوجوانان این سایت ها تنها برای دریافت مطالب درسی از آن استفاده می کنند.
[1] - http://medu.ir
[2] -http://www.roshd.ir
نظر شما