به گزارش خبرگزاری شبستان،به همت معاونت پژوهش، نشست علمی ـ آموزشی «مقاله علمی پژوهشی؛ ضرورت و ساختار» با سخنرانی دکتر سید حسن اسلامی و حضور جمعی از اساتید و دانشجویان در سالن اجتماعات امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.
بنابه گزارش گروه تأمین اخبار و اطلاعات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در این نشست، دکتر سید حسن اسلامی شهرت در نظام علمی را به معنی جدی گرفته شدن دانست و اظهار داشت: شهرت در نظام علمی به معنی جدی گرفته شدن است، کسی شهرت علمی دارد که کارهای علمی او جدی گرفته شود، حتی اگر یک یا دو اثر بیشتر نداشته باشد مانند ادموند گتیه که فقط یک مقاله در حدود سه صفحه و نیم با نام «آیا علم یک باور صادق جهانی است» دارد که برای او یک شهرت جهانی در حوزه معرفت شناسی به وجود آورده است.
وی در ادامه ارکان یک نوشته علمی خوب را چنین برشمرد: یکی از ارکان یک نوشته علمی خوب، این است که قول سدید بوده و از استواری برخوردار باشد، یک نوشته علمی خوب نوشته‌ای است که دارای استدلال‌های قوی و متین باشد، رکن دیگر یک نوشته علمی قوی شکل و ساختار مناسب است. باید گفت که اساساً روند تدوین یک مقاله علمی بر قانع نمودن خواننده است و اینکه بتوان به عنوان یک منبع به آن استناد نمود.
دکتر اسلامی افزود: ارسطو سه عنصر را برای یک نوشته خوب علمی بیان می‌کند که اولین مورد آن استدلال است، مورد دوم اخلاق است به این معنی که در نوشته علمی باید صداقت و اخلاق وجود داشته باشد، مورد یا عنصر سوم نیز عواطف است، یعنی بتوان به درستی به عواطف مخاطب و خواننده متوسل شد و آن را به کار گرفت.
وی در بیان تفاوت کتاب و مقاله گفت: گاهی مقاله از کتاب معتبرتر است زیرا در چاپ یک کتاب گاهاً اگر هزینه نشر وجود داشته باشد، به راحتی کتاب چاپ می‌شود و به علمی بودن آن توجه نمی‌گردد، ولی برای انتشار یک مقاله علمی پژوهشی می‌بایست مقاله حداقل از طریق 2 یا 3 نفر داوری شود و در صورت کسب امتیازهای لازم منتشر میگردد همچنین مقاله به دلیل داشتن سرعت بیشتر در نگارش، داشتن اعجاز و موجز بودن و نیز رسیدن به مخاطب و در اختیار او قرار گرفتن بر کتاب رجحان دارد، مقاله چون در یک حوزه خاص و معمولاً در نشریات و مجلات همان حوزه خاص انتشار می‌یابد، پس از مدتی مخاطب خاص خود را یافته و مخاطب با سرعت بیشتری از وجود مقاله اطلاع می‌یابد درحالیکه در کتاب ممکن است به علت اطلاع رسانی ضعیف یا مسائل دیگر مخاطب حتی تا سالها از وجود آن بی خبر باشد.
دکتر اسلامی گفت: نکته مهم دیگری که در باب مقاله نویسی باید مد نظر داشت، این است که نمی‌توان هر بحثی را در هر مقاله‌ای مطرح کرد و باید با توجه به سطح مخاطب مطلب نوشت.
وی در مورد تقسیم‌بندی مقالات بیان داشت: یک نوع از تقسیم بندی مقالات به این گونه است که مقالات را به مقالات تبلیغی، ترویجی و علمی تقسیم می‌نمایند که خود مقالات علمی نیز به مقالات مروری، مقالات عقیدتی یا موضع گیرانه، مقالات نظری یا تحلیلی و مقالات دانشگاهی تقسیم می‌شوند.
وی گفت: منظور از مقاله یک نوشتار استدلالی محکم است که پاسخ تازه‌ای دارد یا یک مسیر تازه را می‌پیماید و یا حاصل یک پژوهش تازه است که شخصاً نوشته شده و معمولاً بین 5 هزار تا 7 هزار کلمه است. در مورد تعریف مقاله علمی پژوهشی نیز باید گفت که مقاله علمی پژوهشی مقاله‌ای است که تلاش می‌کند به سوالی پاسخ دهد که تاکنون به آن پاسخی داده نشده است یا مسیری را طی کند که تا به حال کسی آن مسیر را طی نکرده است و یا یک ایده جدید را مطرح نماید.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: از ویژگی‌های یک مقاله علمی پژوهشی خوب این است که باید هم مورد توجه خواص قرار گیرد و هم مورد توجه عوام و همه بتوانند آن را درک کنند و بپسندند و دارای انتظام و ساختار مناسب باشد. یک مقاله علمی پژوهشی خوب مقاله‌ای است که نشان دهنده دغدغه و مسئله نویسنده خود باشد و موضوع خرد و خوبی داشته باشد و به ارتقای دانش و آگاهی علمی خواننده کمک نماید و زمینه نوشتن نقد، پایان‌نامه و... را ایجاد نماید و بتوان به آن استناد نمود.
وی در مورد نگاه نویسنده به مقاله عنوان داشت: نگاه به مقاله باید یک نگاه معمار گونه باشد و همانطور که یک معمار اجزای ساختمان را با ترتیب خاصی طراحی می‌کند، نویسنده نیز باید هریک از جملات و بندهای مقاله را درجایگاه خود قرار دهد و با یک سیر منطقی پیش برود.
وی با اشاره به اجزای یک مقاله علمی پژوهشی گفت: اجزای یک مقاله خوب عبارتند از: عنوان، چکیده، کلیدواژه، مقدمه، بدنه نوشتار، نتیجه گیری، ارجاعات و پی نوشت‌ها، کتاب نامه.
دکتر اسلامی سپس به توضیح هر یک از ارکان مقاله پرداخت و تصریح کرد: عنوان مقاله باید مناسب بوده و بسیار سنجیده انتخاب شود و دارای 6 ویژگی باشد اول اینکه تازگی و طراوت داشته باشد، دوم اینکه واضح و روشن باشد، سوم باید سوگیری نداشته باشد، چهارم اطلاع دهندگی داشته باشد، پنجم اینکه از به کار بردن واژه‌های پر طمطراق در آن خودداری شود و ششم کوتاه باشد.
وی ادامه داد: بهتر است عنوان مقاله در دو بخش تنظیم گردد یکی عنوان اصلی و دیگری عنوان فرعی که در عنوان اصلی ایده اصلی مطرح می‌شود و در عنوان فرعی آن ایده بست پیدا می‌کند، همچنین رعایت ترتیب کلمات به شکل منطقی در عنوان مقاله وجود داشته باشد و نیز از به کار بردن واژه‌های بیگانه و کم‌کاربرد پرهیز شود.
وی افزود: پس از عنوان چکیده است که امروزه یکی از اعضای ناگسستنی مقاله به شمار می‌رود زیرا ما امروزه با یک انفجار اطلاعات مواجه هستیم که در این حجم زیاد از اطلاعات تنها راه نقب زدن به اصل مقاله و مطلب برای اینکه بتوان به راحتی مطالب مورد نظر و علمی را پیدا کرد، خواندن چکیده مقاله است.
دکتر اسلامی در مورد ویژگی‌های چکیده نیز اظهار داشت: ویژگی‌های چکیده در یک مقاله عبارتنداز: مطرح کننده مسئله اصلی نویسنده در مقاله باشد، نشان دهد که نویسنده برای پاسخ گویی به این مسئله چه راهی را پیموده است و مطرح کننده مباحث اصلی مقاله باشد. همچنین یک چکیده خوب باید دارای ایجاز باشد و صراحت داشته باشد، قضاوتی نباشد، روان بوده و از پیچیدگی در جملات به دور بوده و علاوه بر داشتن دقت بیانگر متن هم باشد.
وی ادامه داد: همچنین کلید واژه نیز در یک مقاله بسیار اهمیت دارد و پس از آن مقدمه از اهمیت زیادی برخوردار است و کارکرد زیادی دارد، در مقدمه بهتر است از مباحث کلی شروع نمود و یک چشم انداز کلی را به دست داد و سپس به اصل مقاله وارد شد که این مقدمه بهتر است در حدود 30 تا 50 کلمه باشد.
وی اضافه کرد: یک مقدمه خوب باید سه ویژگی داشته باشد: اول اینکه معرف مسئله تحقیق باشد، دوم پیشینه علمی تحقیق را عنوان نماید و سوم فرضیه و استدلال را بیان کند.
دکتر اسلامی ادامه بحث را با مسئله بدنه نوشته مطرح نمود و گفت: پس از مقدمه بدنه نوشتار است که باید دارای ساختار مناسب باشد و دارای چند گونه است: اول علّی (علت و معلولی)، دوم زمانی (که مربوط به یک دوره یا زمان خاص میگردد)، سوم مکانی و چهارم اولویت. همچنین ساختار بدنه مقاله به موضوع و روش بستگی دارد و در پایان نیز باید جمع بندی داشته باشد.
انتهای پیام/
نظر شما